5 câu hỏi về HPV liên quan đến trẻ vị thành niên

TS.BS Nguyễn Phương Tú, Giảng viên bộ môn Phụ sản, Đại học Y Hà Nội cho biết HPV là chủ đề được nhiều gia đình quan tâm trong thời gian gần đây. Trong đó, phụ huynh của nhóm trẻ vị thành niên và thanh thiếu niên (9 – 17 tuổi) mong muốn chủ động dự phòng HPV, song còn chưa hiểu rõ hoặc chưa tiếp cận các thông tin về vi rút này và các biện pháp dự phòng.

Dưới đây là các câu hỏi thường gặp liên quan HPV ở trẻ vị thành niên mà phụ huynh quan tâm:

HPV có nguy hiểm không?

Theo Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Mỹ (CDC), HPV là loại vi rút phổ biến lây truyền qua đường tình dục. Hầu hết người trưởng thành có hoạt động tình dục đều bị nhiễm HPV vào một thời điểm nào đó trong đời. Đa số trường hợp nhiễm HPV thường không có triệu chứng và tự đào thải, nhưng việc nhiễm dai dẳng có thể gây ra các bệnh lý như mụn cóc sinh dục, tiền ung thư và ung thư liên quan. Phần lớn người bị nhiễm cũng thường không biết bản thân đã phơi nhiễm vì không có triệu chứng.

Các chủng HPV được phân thành nhóm nguy cơ cao và nhóm nguy cơ thấp. Nhóm nguy cơ thấp, ví dụ như HPV 6, 11, có thể gây ra mụn cóc sinh dục và hiếm khi gây ung thư. Các chủng HPV 16, 18, 31, 42 là những ví dụ thuộc nhóm HPV nguy cơ cao, có thể gây ung thư.

Ngoài ra, Cơ quan Nghiên cứu Ung thư Quốc tế phát hiện có 13 chủng HPV có thể gây ung thư cổ tử cung và tối thiểu một trong số các loại này có thể gây ung thư âm hộ, âm đạo, hậu môn.

Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) năm 2018, ước tính trên thế giới có khoảng 690.000 ca ung thư liên quan đến HPV ở cả nam và nữ.

Các con đường lây nhiễm HPV là gì?

HPV lây truyền chủ yếu qua quan hệ tình dục đường âm đạo, đường hậu môn hoặc đường miệng. Vi rút xâm nhập vào niêm mạc sinh dục qua các tổn thương nhỏ ở thượng bì và nằm ở lớp tế bào đáy. Tuy thời gian tồn tại ngoài môi trường ngắn nhưng HPV có thể lây truyền qua các vật dụng, dụng cụ y tế. HPV rất ít khi lây truyền từ mẹ sang con trong quá trình chuyển dạ, mặc dù hiếm gặp nó có thể gây ra u nhú đường hô hấp tái phát ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ.

Quan hệ tình dục một lần có thể bị nhiễm HPV không?

HPV lây truyền chủ yếu qua quan hệ tình dục (bao gồm cả quan hệ qua đường âm đạo, hậu môn, hoặc miệng). Nguy cơ lây nhiễm HPV là có thể xảy ra, ngay cả khi quan hệ tình dục lần đầu tiên.

Bao cao su không bảo vệ hoàn toàn khỏi việc lây nhiễm. HPV có thể lây nhiễm ở những vùng da mà bao cao su không che phủ được.

Có thể chữa khỏi HPV không?

Hiện tại chưa có phương pháp điều trị HPV. Hầu hết trường hợp nhiễm HPV thường không có triệu chứng và tự đào thải, nhưng việc nhiễm dai dẳng có thể gây ra các bệnh lý như mụn cóc sinh dục, tiền ung thư và ung thư liên quan. Các bác sĩ sẽ điều trị các vấn đề sức khỏe do HPV gây ra, ví dụ như loại bỏ mụn cóc sinh dục hoặc điều trị tiền ung thư, ung thư cổ tử cung.

Làm thế nào biết bị nhiễm HPV khi không có triệu chứng?

Đối với phụ nữ trong độ tuổi 21 – 65, đã quan hệ tình dục, đặc biệt trong độ tuổi 30 – 49 được khuyến khích sàng lọc bằng xét nghiệm HPV DNA đầu tay đơn lẻ, HPV mRNA, tế bào cổ tử cung, VIA, hoặc co-testing (xét nghiệm HPV nguy cơ cao phối hợp tế bào học) để phát hiện sớm những thay đổi bất thường ở cổ tử cung do HPV gây ra.

Đối với đàn ông, hiện chưa có xét nghiệm tầm soát bệnh lý ung thư liên quan HPV thường quy được khuyến cáo rộng rãi cho nam giới.

Với trẻ trong tuổi vị thành niên, thời điểm dự phòng lý tưởng cho trẻ là trước khi trẻ tiếp xúc với vi rút qua quan hệ tình dục. Gia đình khuyến khích con trẻ thay đổi hành vi lối sống như tăng cường vận động thể lực, dinh dưỡng hợp lý, tìm hiểu giáo dục giới tính và ảnh hưởng của quan hệ tình dục sớm đối với nguy cơ mắc bệnh lý do HPV. Bố mẹ cũng nên đưa con đi tầm soát ung thư cổ tử cung khi các bé gái đến độ tuổi trưởng thành, tiêm vắc xin theo khuyến cáo của Bộ Y tế. Cắt bao quy đầu ở nam giới cũng có thể giúp giảm nguy cơ nhiễm HPV.

Yên Chi