Kyiv đồng ý ngừng bắn, xung đột Ukraine về đâu?

Hôm qua (12.3), Reuters đưa tin sau cuộc đối thoại cấp cao ngày 11.3 tại Ả Rập Xê Út, Ukraine đồng ý với đề xuất của Mỹ về lệnh ngừng bắn với Nga trong 30 ngày. Ngược lại, Washington đồng ý nối lại viện trợ quân sự và chia sẻ thông tin tình báo với Kyiv. Đồng thời, Kyiv cũng nhắc lại sự cần thiết có các đối tác châu Âu tham gia vào quá trình đàm phán.

Chờ phản ứng từ Nga

Cũng theo thông cáo sau cuộc đối thoại trên, Washington và Kyiv thống nhất sớm ký kết một thỏa thuận toàn diện về việc hai bên hợp tác phát triển các nguồn tài nguyên khoáng sản quan trọng của Ukraine. Cho biết sẽ chuyển đề nghị ngừng bắn đến Nga, nhưng Ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio cũng thừa nhận quyết định nằm ở Điện Kremlin, đồng thời kỳ vọng sớm đi đến thỏa thuận đầy đủ các bên.

Trước đó, ông Steve Witkoff, Đặc phái viên về Trung Đông của Tổng thống Mỹ Donald Trump, cho biết Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky đã viết thư xin lỗi ông Trump sau cuộc tranh cãi trước báo giới tại Nhà Trắng.

Phân tích tối qua (12.3), TS Ian Bremmer, Chủ tịch Eurasia Group (Mỹ) – đơn vị tư vấn và nghiên cứu rủi ro chính trị hàng đầu thế giới, đánh giá về diễn biến trên như sau: “Thứ nhất, việc Mỹ chấm dứt đình chỉ viện trợ quân sự và cung cấp tình báo là điều rất quan trọng để Ukraine có thể tiếp tục chiến đấu. Đổi lại, Ukraine và Mỹ đều tuyên bố chấp nhận các điều khoản cho một lệnh ngừng bắn 30 ngày. Nhưng trong đó không đề cập vấn đề thay đổi lãnh thổ hay không hứa hẹn gì khác. Tuyên bố cũng không có đảm bảo về NATO, không có lời hứa Kyiv không gia nhập NATO. Và đó rõ ràng không phải là những gì người Nga muốn nghe”.

“Tổng thống Nga Vladimir Putin đang giành được lãnh thổ, nên không có nhiều động lực để chấp nhận một lệnh ngừng bắn ngay lập tức, mà không có bất kỳ ràng buộc nào gắn liền”, TS Bremmer nhận định và phân tích thêm: “Moscow muốn đảm bảo rằng ông Zelensky không còn là Tổng thống Ukraine, Ukraine không bao giờ có thể gia nhập NATO, và NATO cần đáp ứng nhiều điều khoản hơn, Mỹ rút quân khỏi Ba Lan và ở các nước Baltic”.

Vị chuyên gia cũng cho hay: “Trọng tâm mà Moscow mong muốn là thảo luận rộng hơn về nhiều vấn đề như Bắc cực và kiểm soát vũ khí hạt nhân, dỡ bỏ các biện pháp trừng phạt mà Mỹ đã áp đặt đối với Nga và các nhà tài phiệt cá nhân, hướng đến bình thường hóa quan hệ. Nhưng chẳng điều gì trong số vừa nêu được đặt ra trên bàn cho ông Putin”.

Xây dựng ưu thế

Trả lời Thanh Niên cũng vào tối qua (12.3), chuyên gia tình báo quân sự Mỹ Carl O.Schuster (từng đứng đầu một đơn vị tình báo quân sự NATO ở vùng Balkan) đánh giá: “Nhìn lại thì mục đích của Tổng thống Trump trong việc trì hoãn viện trợ cho Ukraine là để thúc đẩy Tổng thống Zelensky chấp nhận các cuộc đàm phán ngừng bắn và ký thỏa thuận khoáng sản với Mỹ. Ông Trump cũng đã đe dọa sẽ thắt chặt các biện pháp trừng phạt đối với Nga”.

Dự báo về xung đột Ukraine thời gian tới, cựu đại tá Schuster nhận định: “Tình hình chiến trường vẫn bế tắc, khi không bên nào có lợi thế đáng kể dù Nga gần đây có những bước tiến ở khu vực Kursk đang bị Ukraine chiếm giữ một phần. Trong giai đoạn từ 4 – 10 tuần tới, cuộc chiến sẽ diễn ra ở quy mô thấp, nhưng hai bên đều muốn đạt ưu thế về tâm lý. Phía Ukraine thì các lực lượng của họ sẽ nhắm mục tiêu vào cây cầu nối Crimea với lãnh thổ Nga ở phía đông. Đối với Nga, Moscow sẽ tìm cách triển khai tấn công lớn vào mục tiêu cơ sở hạ tầng, hoặc tiện ích công cộng có nhiều ảnh hưởng, hoặc trụ sở chính trị. Cả hai đều muốn giáng một đòn có ý nghĩa chính trị lớn vào đối phương, nhằm thu hút sự ủng hộ từ nội bộ của mình và làm giảm nhuệ khí của đối phương trên bàn đàm phán”.

“Sẽ có một số chiến dịch quy mô nhỏ nhưng căng thẳng theo mặt trận để chiếm hoặc giữ lãnh thổ nhằm đạt được đòn bẩy, nhưng không bên nào có đủ nguồn lực hoặc tinh thần để phát động một cuộc tấn công quá lớn. Sẽ có những lời lẽ đe dọa qua lại giữa hai tổng thống Putin và Zelensky trong những tuần tới. Bên nào cũng sẽ tỏ ra mạnh mẽ, đồng thời sẵn sàng hòa đàm nhằm củng cố sự ủng hộ chính trị ở trong nước và từ các đồng minh. Nếu ông Trump không gây áp lực đủ mạnh, việc đàm phán giữa Nga và Ukraine khó có thể bắt đầu tức thì. Nhiều khả năng, việc đàm phán bắt đầu từ tháng 5”, chuyên gia Schuster nhận định thêm.