Sau gạo ngon nhất thế giới, Việt Nam sắp ra mắt gạo dược liệu ngừa bệnh tật

Không ngủ quên trên chiến thắng sau khi ST25 ba lần được vinh danh là “Gạo ngon nhất thế giới”, ngành lúa gạo Việt Nam đang âm thầm chuẩn bị cho một cuộc lột xác mới. Chiến lược sắp tới không chỉ dừng lại ở độ ngon, mà là các dòng gạo có dược tính, chỉ số đường huyết thấp và những giống lúa mùa cổ truyền “thuận thiên” để chinh phục phân khúc cao cấp toàn cầu.

Gạo không chỉ ngon mà phải là thuốc

Thông điệp này được nhấn mạnh tại tọa đàm “Bảo tồn và phát triển lúa Việt – Hành trình đi đến thịnh vượng” diễn ra ngày 6/12 tại TPHCM.

Trong bối cảnh nhiều quốc gia nhập khẩu đang gia tăng xu hướng tự cung tự cấp, Việt Nam – nước xuất khẩu gạo lớn thứ hai thế giới – xác định phải tìm lối đi riêng bằng sự khác biệt và chất lượng vượt trội.

Các nhà khoa học trao đổi tại buổi tọa đàm (Ảnh: Hà Duyên).

Tâm điểm của sự chú ý trong tọa đàm dồn về Kỹ sư, Anh hùng lao động Hồ Quang Cua – người đã ghi danh gạo Việt lên bản đồ ẩm thực thế giới với các loại gạo ST nổi tiếng, đặc biệt là ST24 và ST25. Chia sẻ về kế hoạch tương lai, ông Cua tiết lộ nhóm nghiên cứu của ông đang hoàn thiện và sắp tung ra thị trường khoảng 5 giống lúa thơm mới.

Điểm đột phá của nhóm giống này nằm ở “dược tính”. Cụ thể, các giống lúa mới sở hữu chỉ số đường huyết (GI) thấp, phù hợp với xu hướng tiêu dùng thực phẩm bảo vệ sức khỏe đang bùng nổ trên toàn cầu. 

Theo giới chuyên môn, việc phát triển dòng gạo có chỉ số đường huyết (GI) thấp là bước đi chiến lược để đón đầu xu hướng ‘ăn sạch, sống khỏe’. Khác với gạo trắng thông thường, loại gạo này có tốc độ chuyển hóa đường vào máu chậm, giúp duy trì mức đường huyết ổn định sau ăn. Đặc tính này không chỉ biến hạt gạo từ lương thực đơn thuần thành thực phẩm hỗ trợ đắc lực cho người bệnh tiểu đường, tim mạch hay người ăn kiêng, mà còn giúp gia tăng đáng kể giá trị kinh tế khi thâm nhập vào các thị trường cao cấp.

“Các giống này được đánh giá có ưu thế vượt trội hơn cả ST25 về mặt dinh dưỡng. Đây là lối đi khác biệt để chúng ta bán cái thị trường cần – những sản phẩm tốt cho sức khỏe, chứ không chỉ bán cái mình có”, ông Cua nhấn mạnh.

Nhìn lại hành trình của ST25, ông Cua cho rằng thành công không đến ngẫu nhiên mà đến từ tư duy lai tạo độc bản. Ông kể, nhiều nhà khoa học Thái Lan từng lặn lội sang tận vùng trồng ST25 để tìm hiểu bí quyết giúp giống lúa này 3 lần đăng quang quốc tế, vượt mặt cả tượng đài Hom Mali của nước họ.

“Câu trả lời nằm ở sự kết hợp độc nhất vô nhị: Hương thơm dứa nồng nàn của giống lúa phương Nam hòa quyện với mùi cốm mới thanh tao của giống Tám Xoan phương Bắc. Chính sự cộng hưởng gen di truyền đó đã tạo nên bản sắc riêng mà không hạt gạo nào trên thế giới sao chép được”, ông Cua tự hào kể.

Hiện nay, ST25 đã trở thành giống lúa chủ lực với diện tích gieo trồng trên 200.000 ha/năm (đứng thứ 5 cả nước), hiện diện tại các thị trường khó tính nhất như Mỹ, Châu Âu và giúp người tiêu dùng quốc tế “nhớ mặt đặt tên” thương hiệu gạo Việt.

Giữ “hồn” lúa mùa và kho báu gen bản địa

Nếu ông Hồ Quang Cua đại diện cho sự tân tiến và hội nhập, thì nông dân Lê Quốc Việt (Tư Việt hay ông Tư lúa mùa) tại xã Châu Thành, An Giang lại là người lặng lẽ giữ gìn “hồn cốt” của văn minh lúa nước. Ông Tư Việt đang nỗ lực phục tráng những giống lúa mùa quý hiếm, được xem là nguồn gen vô giá với khả năng chống chịu sâu bệnh và thích ứng biến đổi khí hậu tự nhiên.

Ông Tư lúa mùa bên cạnh ruộng lúa bảo tồn các giống bản địa (Ảnh: NVCC).