Chính phủ phản hồi đề xuất giải thích phó giáo sư là chức danh kế cận giáo sư

Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn vừa ký báo cáo của Chính phủ tiếp thu, giải trình ý kiến đại biểu Quốc hội, báo cáo thẩm tra của Ủy ban Văn hóa và Xã hội của Quốc hội về dự Luật Giáo dục đại học (sửa đổi).

Trong đó về chức danh giảng viên, có ý kiến cho rằng việc giải thích chức danh phó giáo sư là chức danh kế cận giáo sư trong dự thảo luật là chưa thuyết phục.

Đồng thời đề nghị cân nhắc việc giao Chính phủ quy định các chức danh giảng viên khác mà chưa làm rõ nội hàm.

Quy định phù hợp thông lệ quốc tế, tiến trình phát triển nghề nghiệp của giảng viên

Về nội dung này, Chính phủ nêu rõ trong dự thảo luật quy định hệ thống chức danh giảng viên trong cơ sở giáo dục đại học, bao gồm: giảng viên, giảng viên chính, phó giáo sư và giáo sư, trong đó phó giáo sư là chức danh kế cận giáo sư.

Việc quy định như trên phù hợp với thông lệ quốc tế, phản ánh tiến trình phát triển nghề nghiệp của giảng viên đại học theo định hướng năng lực và chuẩn nghề nghiệp.

Đồng thời thống nhất với quy định tại Luật Giáo dục và các văn bản hiện hành về tiêu chuẩn, bổ nhiệm, công nhận chức danh giáo sư, phó giáo sư.

Cụm từ “chức danh kế cận” vừa thể hiện phân tầng vị trí, vừa tạo động lực phấn đấu cho đội ngũ nhà khoa học chứ không đơn thuần là thứ bậc hành chính.

Chức danh học thuật ở cấp độ liền kề về năng lực và tiêu chuẩn chuyên môn, nhằm phản ánh đúng bản chất phân tầng của hệ thống chức danh giảng viên đại học, phù hợp với quốc tế hóa đội ngũ giảng viên và tiêu chuẩn nghề nghiệp trong giáo dục đại học.

Đối với ý kiến cho rằng việc giao Chính phủ quy định các chức danh giảng viên khác khi chưa rõ nội hàm, Chính phủ cho rằng đây là quy định mang tính mở nhưng có giới hạn, chỉ áp dụng trong trường hợp phát sinh các loại hình đào tạo đặc thù.

Như nghệ thuật, quốc phòng, an ninh, y tế, hoặc cơ sở đào tạo nghiên cứu chuyên sâu.

Trên cơ sở đề xuất của Bộ Giáo dục và Đào tạo, thống nhất với các bộ, ngành quản lý lĩnh vực chuyên môn. Quy định này bảo đảm linh hoạt, không tạo cơ chế tùy tiện, đồng thời duy trì sự thống nhất trong quản lý đội ngũ giảng viên đại học trên phạm vi toàn quốc.

Đại học được bổ nhiệm giáo sư, phó giáo sư trên cơ sở tiêu chuẩn quốc gia thống nhất

Có ý kiến cho rằng giải thích về chức danh phó giáo sư trong dự luật là chưa rõ ràng.

Đề nghị thể hiện theo hướng quy định ngắn gọn, phân biệt dựa trên năng lực và uy tín. Giáo sư là chức danh thể hiện năng lực, uy tín khoa học; phó giáo sư là chức danh thể hiện năng lực chuyên môn sâu.

Nghiên cứu phân cấp, ủy quyền cho cơ sở giáo dục đại học đủ điều kiện thành lập hội đồng chức danh khoa học riêng để xét công nhận chức danh giáo sư, phó giáo sư căn cứ khung tiêu chuẩn quốc gia thống nhất do Bộ Giáo dục và Đào tạo quy định.

Về nội dung này, Chính phủ cho hay dự Luật Giáo dục đại học đã quy định rõ hệ thống chức danh giảng viên trong cơ sở giáo dục đại học, bao gồm giáo sư, phó giáo sư và các chức danh khác.

Theo đó giáo sư là chức danh cao nhất, thể hiện năng lực, uy tín khoa học và vai trò dẫn dắt chuyên môn, khai phá và sáng tạo tri thức mới. Phó giáo sư là chức danh kế cận giáo sư, có chuyên môn sâu về một lĩnh vực khoa học cụ thể. Các chức danh khác do Chính phủ quy định.

Như vậy dự luật đã thể hiện bản chất và vai trò cơ bản của các chức danh, đáp ứng yêu cầu góp ý về việc mô tả năng lực và uy tín.

Luật chỉ định danh chức danh và nguyên tắc bổ nhiệm, không đi sâu vào chi tiết về năng lực, uy tín hay phân cấp xét công nhận, nhằm tránh trùng lặp với Luật Nhà giáo, bảo đảm Luật Giáo dục đại học là luật khung và giữ tính tổng thể, linh hoạt cho các cơ sở giáo dục đại học.

Về đề xuất phân cấp, ủy quyền cho cơ sở giáo dục đại học đủ điều kiện thành lập hội đồng chức danh khoa học riêng để xét công nhận chức danh, dự luật đã mở cơ chế phân cấp khi quy định đại học được bổ nhiệm giáo sư, phó giáo sư trên cơ sở tiêu chuẩn quốc gia thống nhất do Bộ Giáo dục và Đào tạo ban hành.

Điều này đảm bảo đại học có quyền chủ động trong việc tổ chức xét công nhận chức danh nhưng vẫn tuân thủ tiêu chuẩn chung do cơ quan nhà nước quản lý. Nội dung phân cấp sâu hơn.

Bao gồm cách thức thành lập hội đồng, thủ tục xét công nhận, tiêu chí chi tiết và phân cấp trách nhiệm, sẽ được nghiên cứu, hướng dẫn trong các văn bản hướng dẫn thi hành Luật Nhà giáo và Luật Giáo dục đại học.

Việc này nhằm đảm bảo đồng bộ hệ thống, khả thi trong thực tiễn và phù hợp với đặc thù từng cơ sở giáo dục đại học.

Đồng thời cũng giúp các đại học chủ động trong việc nâng cao năng lực giảng viên, phát triển đội ngũ giáo sư, phó giáo sư, đồng thời đảm bảo công bằng và minh bạch trong xét công nhận chức danh.