Ngày 7/12, Sở Văn hóa – Thể thao và Du lịch Hải Phòng phối hợp Viện Văn học thuộc Viện Hàn lâm Khoa học Xã hội Việt Nam tổ chức hội thảo khoa học “Di sản của Trạng Trình Nguyễn Bỉnh Khiêm từ tầm nhìn hiện đại”.
Sự kiện nhằm nghiên cứu, đánh giá toàn diện hệ thống tư tưởng, triết lý minh triết, tinh thần khai sáng, nghệ thuật và những giá trị văn học, thẩm mỹ, nhân văn, giáo dục và lý tưởng hòa bình của danh nhân.
Quang cảnh diễn ra hội thảo (Ảnh: Hồng Nhung).
Hội thảo được chủ trì bởi Tiến sĩ Nguyễn Huy Bỉnh, Phó Viện trưởng phụ trách Viện Văn học; ông Nguyễn Thành Trung, Giám đốc Sở Văn hóa Thể thao và Du lịch Hải Phòng; PGS.TS Trịnh Khắc Mạnh, nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu Hán Nôm; PGS.TS Đoàn Lê Giang, Đại học Quốc gia TP HCM; Tiến sĩ Phạm Văn Ánh, Viện Văn học.
Tham dự hội thảo còn có Phó Chủ tịch UBND thành phố Nguyễn Minh Hùng, đại diện các viện, trường đại học trong và ngoài thành phố, thành viên Ban vận động UNESCO vinh danh Trạng Trình Nguyễn Bỉnh Khiêm, lãnh đạo các sở ngành và địa phương liên quan.
Trạng Trình Nguyễn Bỉnh Khiêm (1491-1585) là người con của làng Trung Am, huyện Vĩnh Lại, nay thuộc xã Nguyễn Bỉnh Khiêm (Hải Phòng). Ông là học giả kiệt xuất thế kỷ 16, có đóng góp nổi bật trong chính trị, tư tưởng, giáo dục và văn chương.
Di sản của ông không chỉ là kho thơ văn Hán Nôm đồ sộ, mà còn là hệ tư tưởng minh triết mang giá trị vượt thời gian, kết tinh giữa học vấn bác học và tri thức dân gian, được thể hiện trong trước tác, sấm ký, lời dạy, giai thoại và đời sống văn hóa – tín ngưỡng của nhân dân.
Phát biểu khai mạc, Phó Chủ tịch UBND thành phố Nguyễn Minh Hùng nhấn mạnh, hội thảo là sự kiện quan trọng nhằm nhận diện, tôn vinh các giá trị di sản của Nguyễn Bỉnh Khiêm, qua đó bổ sung cơ sở khoa học phục vụ xây dựng hồ sơ đề nghị UNESCO vinh danh ông nhân dịp 450 năm ngày mất (1585-2035).
Ông đề nghị các nhà khoa học tập trung làm rõ thân thế, sự nghiệp, quan điểm chính trị, xã hội, giáo dục; phân tích tính chất văn – sử – triết trong hệ thống trước tác; và đánh giá chiều sâu tư tưởng minh triết, tinh thần khai sáng và giá trị nhân văn, lý tưởng hòa bình trong di sản của danh nhân.
Ông Nguyễn Minh Hùng, Phó Chủ tịch UBND TP Hải Phòng, phát biểu khai mạc hội thảo (Ảnh: Hồng Nhung).
59 tham luận làm rõ giá trị văn – sử – triết
Sau hơn hai tháng triển khai, ban tổ chức hội thảo nhận được 59 tham luận của các nhà khoa học, nhà quản lý, giảng viên đến từ nhiều cơ quan trên toàn quốc.
Các tham luận xoay quanh bốn nhóm nội dung chính: Văn bản học trước tác của Nguyễn Bỉnh Khiêm; tư tưởng từ tầm nhìn hiện đại; tính hợp nguyên văn – sử – triết trong sáng tác; và sự tiếp nhận di sản trong bối cảnh văn hóa đương đại.
Nhiều ý kiến phân tích Nguyễn Bỉnh Khiêm là người học rộng, tài cao, thành danh trên con đường khoa cử và công danh. Cuộc đời ông trải qua nhiều biến động lịch sử với sự thay đổi của các triều đại, dẫn đến ba lần cáo quan về ở ẩn. Dẫu vậy, ông luôn gắn bó cuộc đời với dân và nước, để lại dấu ấn lớn trong nhiều lĩnh vực.
Theo các nhà khoa học, thơ văn của Nguyễn Bỉnh Khiêm không chỉ xuất sắc về nghệ thuật mà còn bao quát chiều sâu nhận thức về thời cuộc, thiên nhiên và con người.
Những bài thơ phản ánh quy luật biến đổi của xã hội được đời sau nhìn nhận như lời tiên tri, mang giá trị dự báo. Điều này góp phần tạo nên hình tượng “Trạng Trình” – nhà giải đoán thời thế được cả đương thời và hậu thế kính trọng.
Ông Nguyễn Thành Trung, Giám đốc Sở Văn hóa Thể thao và Du lịch Hải Phòng ,phát biểu đề dẫn hội thảo (Ảnh: Hồng Nhung).
Khẳng định tầm ảnh hưởng của danh nhân kiệt xuất
Nhiều tham luận tại hội thảo nhấn mạnh Nguyễn Bỉnh Khiêm là một danh nhân văn hóa thực thụ. Những đóng góp của ông không chỉ ở phương diện thơ văn, mà còn ở đạo đức, tài năng chính trị và ảnh hưởng đối với đời sống tinh thần của người dân.
Trong tâm thức cộng đồng, Nguyễn Bỉnh Khiêm được tôn vinh trên nhiều bình diện. Ông được coi là vị Trạng Trình với những lời sấm truyền được cho là chính xác, là Thành hoàng làng được dân làng Trung Am thờ phụng, và là vị Thánh được đạo Cao Đài tôn kính. Những sự vinh danh này phản ánh sự ảnh hưởng sâu rộng của ông đối với đời sống văn hóa – tín ngưỡng Việt Nam.
Các chuyên gia cho rằng di sản của Nguyễn Bỉnh Khiêm tiếp tục gợi mở nhiều hướng nghiên cứu mới, đặc biệt trong bối cảnh hiện đại. Những giá trị minh triết, nhân văn, tư duy khai sáng và tầm nhìn về hòa bình của ông vẫn còn nguyên giá trị, có thể vận dụng trong giáo dục, văn hóa, quản trị xã hội và nghiên cứu học thuật.
Bùi Thị Nguyệt Nga, Giám đốc Bảo tàng Hải Phòng, phát biểu tại hội thảo (Ảnh: Hồng Nhung).
Hội thảo góp phần củng cố nhận thức về vai trò, tầm ảnh hưởng của Nguyễn Bỉnh Khiêm trong lịch sử dân tộc, đồng thời tạo nền tảng khoa học cho việc bảo tồn, phát huy di sản của ông. Đây cũng là bước chuẩn bị quan trọng cho tiến trình xây dựng hồ sơ trình UNESCO, hướng tới ghi nhận tầm vóc của danh nhân Việt Nam trên trường quốc tế.
Nguồn: https://dantri.com.vn/giai-tri/hai-phong-to-chuc-hoi-thao-danh-gia-di-san-trang-trinh-nguyen-binh-khiem-20251208092647425.htm
