Chiều 9/12, Quốc hội tổ chức thảo luận tại hội trường về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Thuế giá trị gia tăng (GTGT).
Động thái sửa đổi này nhận được sự đồng tình cao của nhiều đại biểu, được xem là biểu hiện tinh thần trách nhiệm cao của Chính phủ và Quốc hội trong việc kịp thời nắm bắt và xử lý những điểm nghẽn trong thể chế. Mục tiêu chung là nhằm đơn giản hóa quy trình quản lý thuế, giảm chi phí tuân thủ cho doanh nghiệp và người dân, đồng thời hạn chế gian lận hóa đơn, trốn thuế.
Giảm gánh nặng vốn và thúc đẩy xuất khẩu nông sản
Đại biểu Trần Hữu Hậu (Tây Ninh) bày tỏ sự tán thành mạnh mẽ đối với việc sửa đổi Luật Thuế GTGT. Thay mặt cho nhiều hiệp hội và hàng chục nghìn doanh nghiệp chế biến nông sản, thủy sản xuất khẩu, ông Hậu gửi lời cảm ơn đến Chính phủ và ngành thuế vì đã “thực sự lắng nghe, thực sự thấu hiểu, thực sự có trách nhiệm với doanh nghiệp”.
Theo Phó chủ tịch thường trực Hiệp hội Doanh nghiệp tỉnh Tây Ninh, việc bổ sung nội dung vào đối tượng không chịu thuế sẽ giúp doanh nghiệp xuất khẩu Việt Nam giảm được hàng chục nghìn tỷ đồng vốn phải bỏ ra để nộp thuế rồi chờ Nhà nước hoàn lại.
Đại biểu Trần Hữu Hậu (Tây Ninh) (Ảnh: Media QH).
Ông cho rằng, doanh nghiệp không mất tiền nhưng về giá trị lại mất nhiều, không chỉ là trả lãi cho khoản tiền vay để nộp thuế trước mà còn mất đi cơ hội kinh doanh sinh lợi nhuận.
“Trong điều kiện khó khăn của nông sản Việt Nam khi cạnh tranh trên thị trường quốc tế, chỉ một chút ít phần trăm lợi nhuận cũng có ý nghĩa lớn, giúp doanh nghiệp vững vàng hơn. Hơn nữa, việc giữ quy định cũ khiến hàng chục nghìn doanh nghiệp và cán bộ thuế mất nhiều thời gian, công sức để làm thủ tục, dễ phát sinh tiêu cực bởi cơ chế xin – cho”, đại biểu cho biết.
Gỡ bỏ trách nhiệm “bất khả thi” trong hoàn thuế
Ông Hậu cho rằng việc bỏ điểm c, khoản 9, Điều 15 về điều kiện hoàn thuế – quy định người bán phải kê khai, nộp thuế GTGT trước khi người mua được hoàn thuế – đã “giải phóng” cho doanh nghiệp một trách nhiệm nhiều khi bất khả thi.
Bởi để được hoàn thuế, doanh nghiệp mua hàng phải tự kiểm tra tình trạng tuân thủ thuế của người bán, nhắc họ kê khai, nộp thuế, dù hồ sơ và thanh toán của bên mua đã đầy đủ, đúng quy định. Ông Hậu nhận định quy định này là vô lý, gây khó khăn và rủi ro, vì người bán và người mua là hai chủ thể độc lập, thuận mua vừa bán; bên mua không có quyền can thiệp hay biện pháp nào để kiểm tra, buộc bên bán thực hiện nghĩa vụ thuế.
Do vậy, không thể yêu cầu người mua chịu trách nhiệm thay cho sự tuân thủ của người khác, cũng như không thể trì hoãn việc hoàn thuế chỉ vì người bán chưa kê khai, nộp thuế. Trách nhiệm thu thuế, theo ông, thuộc về cơ quan thuế, không phải doanh nghiệp.
Nhất quán trong chính sách thuế
Sau đại biểu Hậu, đại biểu Trần Văn Lâm (Bắc Ninh) đã bày tỏ sự đồng tình và ủng hộ các nội dung sửa đổi trong dự thảo.
Tuy nhiên, ông Lâm cũng nêu lại hai vấn đề liên quan, đề nghị các cơ quan chức năng tiếp tục xem xét.
Vấn đề thứ nhất được chỉ ra là sự thiếu nhất quán trong chính sách thuế GTGT giữa thức ăn chăn nuôi và phân bón, bởi cả hai nhóm hàng hóa này đều là đầu vào quan trọng của ngành nông nghiệp.
Trong khi Chính phủ đề xuất giữ thức ăn chăn nuôi ở diện không chịu thuế nhưng cho phép khấu trừ thuế đầu vào, thì phân bón lại đang chịu thuế 5% – một mức thuế được áp dụng chỉ để doanh nghiệp sản xuất trong nước được khấu trừ thuế đầu vào.
Đại biểu Trần Văn Lâm (Bắc Ninh) (Ảnh: Media QH).
Đại biểu Lâm cho rằng đây là một bất cập, bởi việc áp thuế 5% tiếp tục làm tăng chi phí đầu vào và gây thiệt hại cho nông dân trong lĩnh vực trồng trọt, những đối tượng đã “chịu thiệt hại nặng nề nhất trong các đợt bão lũ vừa qua”.
Do đó, ông kiến nghị Quốc hội và Chính phủ xem xét triệt để để “đưa phân bón trở lại diện không chịu thuế giá trị gia tăng”, tương tự như cơ chế đang đề xuất cho thức ăn chăn nuôi, nhằm đảm bảo bình đẳng và hỗ trợ nông dân.
Vấn đề thứ hai liên quan đến sự bình đẳng giữa các phương pháp tính thuế GTGT, đặc biệt để bảo vệ các đối tượng kinh doanh yếu thế.
Hiện nay, hộ kinh doanh nộp thuế theo phương pháp trực tiếp trên doanh thu với thuế suất 1%. Dẫn chứng số liệu từ báo cáo của Chính phủ, ông Lâm tính toán rằng nếu so sánh với tổng thuế GTGT thu được trên tổng doanh thu toàn nền kinh tế (chỉ khoảng 0,32%), thì mức thuế suất 1% này đang “cao hơn hơn ba lần mức bình quân”.
Ông khẳng định đây là “thiệt thòi lớn đối với các đối tượng vốn đã yếu thế”, và mong Quốc hội cùng các cơ quan chức năng xem xét thấu đáo để bảo đảm sự công bằng trong phương pháp tính thuế, đáp ứng nguyện vọng của người dân và doanh nghiệp.
Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Thuế giá trị gia tăng theo nghị trình dự kiến sẽ được thông qua vào ngày 11/12.
Nguồn: https://dantri.com.vn/thoi-su/doanh-nghiep-va-nong-dan-nhe-ganh-nho-thay-doi-chinh-sach-thue-gtgt-20251209171450977.htm

