Đại biểu HĐND TPHCM chất vấn sự an toàn của thức ăn đường phố

Sáng 10-12, kỳ họp thứ 6 (kỳ họp thường lệ cuối năm) HĐND TPHCM khóa X, nhiệm kỳ 2021-2026 tiếp tục diễn ra ngày làm việc thứ 2.

Trong ngày làm việc thứ 2 sẽ diễn ra hoạt động chất vấn và trả lời chất vấn đối với Giám đốc Sở An toàn thực phẩm Phạm Khánh Phong Lan công tác quản lý nhà nước về an toàn vệ sinh thực phẩm.

Thiếu cán bộ tại phường, xã

Mở đầu phiên chất vấn, Giám đốc Sở An toàn thực phẩm Phạm Khánh Phong Lan thông tin tình hình cán bộ, công chức làm công tác quản lý ngành an toàn thực phẩm. Bà Phạm Khánh Phong Lan cho biết đội ngũ cán bộ của Sở đang già hóa.

Hiện nay có 356 cán bộ, công chức làm việc tại sở, giảm 25% so với thời gian đầu thành lập. Mỗi cán bộ phải làm việc nhiều hơn, căng thẳng hơn. 

Do đó, Sở An toàn thực phẩm đã tăng cường chuyển đổi số trong công tác. Tuy nhiên lĩnh vực này vẫn cần con người.

Về quản lý tình hình an toàn thực phẩm, bà Phạm Khánh Phong Lan cho hay thời gian qua Sở An toàn thực phẩm đã thiết lập cơ chế phòng ngừa ngộ độc thực phẩm trên toàn địa bàn TPHCM.

Theo bà Phạm Khánh Phong Lan, hiện nay có khó khăn là thiếu cán bộ tại các phường, xã, đặc khu. Khi thực hiện mô hình chính quyền 2 cấp, mỗi phường, xã, đặc khu có Phòng Văn hóa – Xã hội, trong đó chỉ có một cán bộ phụ trách lĩnh vực y tế, theo dõi các phòng khám, bệnh viện và nhiều cơ sở, đơn vị liên quan trên địa bàn… Lĩnh vực an toàn thực phẩm tại các phường, xã, đặc khu không có người để mà làm.

Nguy cơ từ thức ăn đường phố

Ngay sau đó, đại biểu HĐND TPHCM đặt nhiều vấn đề chất vấn Giám đốc Sở An toàn thực phẩm, trong đó vấn đề an toàn thức ăn đường phố. 

Đại biểu Trần Quang Thắng phản ánh người dân hiện nay vẫn phải đối mặt với nguy cơ ngộ độc từ bếp ăn tập thể và thức ăn đường phố. Thành phố đã tuyên truyền nhiều nhưng ý thức của người dân vẫn giữ vai trò then chốt. Vậy Sở An toàn thực phẩm sẽ có biện pháp gì để giúp người dân nâng cao ý thức, tự bảo vệ mình tốt hơn?

Trả lời, Giám đốc Sở An toàn thực phẩm cho biết thực phẩm người dân sử dụng đến từ nhiều nguồn khác nhau. Nguồn càng nhỏ lẻ thì càng khó kiểm soát, nhất là trong điều kiện khí hậu nóng ẩm quanh năm của TPHCM, cùng với ý thức của người tiêu dùng và người hành nghề.

“Đúng là thức ăn đường phố hay thực phẩm không rõ nguồn gốc tiềm ẩn nguy cơ rất lớn về mất an toàn thực phẩm” – bà Phạm Khánh Phong Lan nhìn nhận.

Tuy nhiên, không phải cái gì quản không được thì cấm. Thức ăn đường phố là một nét văn hóa, góp phần tạo nên sự đa dạng của ẩm thực TPHCM và Việt Nam. Mỗi món ăn đường phố đều có nhóm khách quen, có nhu cầu thực tế.

Thức ăn đường phố không thuộc diện phải cấp giấy chứng nhận an toàn thực phẩm nên không thể kiểm nghiệm ngay từ đầu. Nhưng nguyên liệu chế biến phải có nguồn gốc rõ ràng và phải chịu sự kiểm tra, lấy mẫu theo quy định.

 Khi kiểm tra, lực lượng thanh tra luôn yêu cầu làm rõ mua ở đâu, từ sạp nào; đồng thời lấy mẫu để kiểm nghiệm xem có bảo đảm an toàn hay không.

Hiện nay trên địa bàn TPHCM có hơn 14.000 cơ sở kinh doanh thức ăn đường phố và điều quan ngại nhất là dụng cụ nấu nướng, chén dĩa… Sở đang hướng tới tập hợp, sắp xếp lại thành các phố ẩm thực. Khi hình thành các phố ẩm thực, nhiều vấn đề vệ sinh cũng như việc kiểm tra, giám sát sẽ hiệu quả hơn.

Bên cạnh đó, tất cả người hành nghề sẽ được lực lượng tại chỗ ở phường, xã và Sở An toàn thực phẩm tổ chức tập huấn để có kiến thức cơ bản về bảo đảm vệ sinh an toàn thực phẩm. Chỉ một hành vi đơn giản như không đeo bao tay, dùng tay vừa bốc thức ăn vừa lấy tiền cũng sẽ bị xử phạt nghiêm.

“Chúng tôi cũng vận động trang bị cho người bán các dụng cụ cần thiết” – bà Phạm Khánh Phong Lan thông tin.

Bà Phạm Khánh Phong Lan cũng cho biết khi đi qua địa bàn quận 3 cũ thì nhận thấy có đến 9/10 trường hợp đã có ý thức đeo tạp dề, găng tay khi chế biến thức ăn. Nhưng theo bà, quan trọng nhất vẫn là ý thức cộng đồng, nơi nào buôn bán mất vệ sinh thì người dân không nên ghé mua.

“Tôi rất mừng khi thấy trên mạng xã hội, nhiều người livestream phản ánh ngay khi phát hiện hàng quán mất vệ sinh, không đeo găng tay. Điều đó cho thấy ý thức cộng đồng đang thay đổi theo hướng tích cực” – bà Phạm Khánh Phong Lan nói.

Phòng ngừa tốt sẽ giảm nguy cơ ngộ độc thực phẩm

Đại biểu cũng chất vấn một số giải pháp trong thời gian tới của Sở An toàn thực phẩm để phòng chống tình trạng ngộ độc thực phẩm.

Bà Phạm Khánh Phong Lan cho hay Sở An toàn thực phẩm cho biết nguy cơ xảy ra những vụ ngộ độc thực phẩm lớn sẽ hạn chế nếu như làm công tác phòng ngừa tốt. “Phòng ngừa tốt thì chắc chắn hệ quả tiếp theo sẽ giảm bớt xảy ra ngộ độc” – bà Phạm Khánh Phong Lan nói.

Theo bà Phạm Khánh Phong Lan, cần có thái độ đúng mực mỗi khi xảy ra ngộ độc thực phẩm. Ví dụ như vụ ngộ độc thực phẩm tại bánh mì cóc cô Bích vừa qua, trong số 314 người đến khám tại các bệnh viện chỉ có hơn 10 người được giữ lại để theo dõi, điều trị.

Hay như có trường hợp công nhân thấy đồng nghiệp bị đau bụng “thì tự nhiên cũng đau luôn”. Tương tự, những ngày đầu xảy ra vụ ngộ độc bánh mì cóc cô Bích, chỉ có vài trường hợp đau bụng nhưng khi báo chí đăng thì nhiều người hoang mang và đến bệnh viện để kiểm tra.

“Việc kết luận có ngộ độc hay không liên quan đến nhiều vấn đề, không thể đánh giá tùy tiện. Việc xử lý ngộ độc cấp tính làm lấn át đi mọi chuyện khác. Điều đáng lo hơn là nguy cơ hóa chất độc hại tồn tại trong cơ thể của mỗi người dân, làm ảnh hưởng đến chất lượng sống, ảnh hưởng đến cả một thế hệ” – bà Phạm Khánh Phong Lan nêu quan điểm.

Theo Giám đốc Sở An toàn thực phẩm, mỗi vụ việc ngộ độc thực phẩm cần giải quyết vừa tầm mức. Đây cũng là một bài học cho đơn vị này khi cơ sở bánh mì cóc cô Bích là cơ sở được cấp phép, đảm bảo điều kiện hoạt động nhưng vẫn có thể xảy ra ngộ độc. Vì thế, không bao giờ được chủ quan với nguy cơ ngộ độc thực phẩm.