Ngày 9-12, Văn phòng UBND TP Hà Nội tổ chức tọa đàm “Hà Nội cấm xe máy xăng theo giờ: Tính toán nào cho hạ tầng và sinh kế?”.
Yêu cầu cấp bách
Theo số liệu công bố tại tọa đàm, TP Hà Nội đang chịu áp lực lớn từ 6,9 triệu xe máy của người dân thủ đô và gần 1,5 triệu xe vãng lai. Trong đó, xe máy cũ chiếm tới 70%; tổng lượng mô tô, xe máy chiếm 95% phương tiện cơ giới. Đây là nguồn thải chủ đạo, đóng góp 94% Hydrocarbon (HC), 87% CO, 57% NOx và 33% bụi PM10.
Nghiên cứu của Viện Khoa học và Công nghệ Giao thông vận tải khẳng định lượng khí thải độc hại từ xe máy mỗi năm tương đương hàng chục ngàn xe buýt cỡ lớn, khiến chất lượng không khí thủ đô nhiều thời điểm chạm ngưỡng báo động.
Lý giải về nguyên nhân, bà Lê Thanh Thủy, Phó trưởng Phòng Quản lý môi trường, Sở Nông nghiệp và Môi trường TP Hà Nội, nhận định: “Ô nhiễm không khí tại TP Hà Nội không chỉ xuất phát trực tiếp từ giao thông mà còn chịu tác động cộng hưởng của địa hình thấp và điều kiện khí tượng. Cuối năm thường xảy ra nghịch nhiệt khiến bụi mịn bị giữ ở tầng thấp, khó khuếch tán. Ngoài ra, nghiên cứu phối hợp với Ngân hàng Thế giới cũng chỉ ra một phần bụi mịn đến từ các tỉnh lân cận và hoạt động đốt rác, phụ phẩm nông nghiệp tự phát”.
Từ thực tế giao thông đóng góp 50%-70% lượng phát thải, bà Thủy nhấn mạnh giải pháp trọng tâm là phải thay đổi thói quen và phương tiện di chuyển.
Để giải quyết vấn đề cấp bách này, Chỉ thị 20/CT-TTg ngày 12-7-2025 của Thủ tướng Chính phủ đã đặt lộ trình: Chấm dứt mô tô, xe máy chạy xăng trong Vành đai 1 từ ngày 1-7-2026; mở rộng ra Vành đai 2 vào năm 2028 và Vành đai 3 từ năm 2030. HĐND TP Hà Nội cũng đã thông qua Nghị quyết về vùng phát thải thấp làm cơ sở pháp lý thực hiện.
Ở Hà Nội, lượng khí thải độc hại từ xe máy mỗi năm tương đương hàng chục ngàn xe buýt cỡ lớnẢnh: HỮU HƯNG
Đề xuất hỗ trợ 100% tiền mua xe điện cho hộ nghèo
Về lộ trình chuyển đổi, ông Đào Việt Long, Phó Giám đốc Sở Xây dựng TP Hà Nội, cho biết thành phố xác định không để người dân “tự bơi” mà sẽ chuẩn bị đồng bộ hạ tầng và cơ chế.
Thành phố đang nghiên cứu chính sách hỗ trợ toàn diện để người dân và doanh nghiệp yên tâm chuyển đổi phương tiện xanh. Cụ thể, đối với chủ sở hữu xe máy xăng, mức hỗ trợ phổ thông được đề xuất là 20% giá trị phương tiện khi chuyển sang xe máy điện, tối đa 5 triệu đồng. Đối với nhóm hộ nghèo, mức hỗ trợ chuyển đổi phương tiện có thể lên tới 100% giá trị xe (tối đa 20 triệu đồng); hộ cận nghèo được hỗ trợ 80% (tối đa 15 triệu đồng). “Đây là nhóm chính sách trọng tâm bởi xe máy hiện là phương tiện đi lại chủ yếu của người dân thủ đô. Bên cạnh mức hỗ trợ trực tiếp, người mua xe trả góp còn được hỗ trợ 30% lãi vay trong 12 tháng. Điều này giúp giảm đáng kể gánh nặng chi phí ban đầu – rào cản lớn nhất khi người dân quyết định chuyển sang phương tiện xanh” – ông Long nhấn mạnh.
Ngoài ra, theo ông Long, dù giá xe máy điện hiện tại đã tương đối phù hợp với khả năng chi trả của đại đa số người dân, thành phố vẫn sẽ chủ động làm việc với các nhà sản xuất, phân phối để tiếp tục tối ưu chi phí. Mục tiêu là giảm giá bán và tung ra các gói ưu đãi dành riêng cho thị trường TP Hà Nội, giúp người dân dễ dàng tiếp cận phương tiện thân thiện với môi trường.
Liên quan đến thuế, phí, TP Hà Nội dự kiến hỗ trợ 50% lệ phí đăng ký đối với mô tô, xe máy chuyển đổi và các phương tiện xanh đăng ký lần đầu. Riêng hộ nghèo, cận nghèo, taxi và xe buýt chuyển đổi (giữ nguyên biển số định danh) sẽ được miễn 100% lệ phí.
Thêm nhiều ưu đãi
Về phía doanh nghiệp, thành phố đang xem xét các chính sách hỗ trợ tương tự nhằm giảm áp lực chi phí đầu tư. Cụ thể, các doanh nghiệp vận tải hành khách, hàng hóa và đơn vị cung ứng dịch vụ công ích sẽ được hỗ trợ 30% lãi vay ngân hàng trong tối đa 5 năm; đồng thời có thể tiếp cận vốn vay ưu đãi từ Quỹ Đầu tư phát triển và Quỹ Bảo vệ môi trường thành phố. Đây là nhóm đối tượng có tần suất hoạt động lớn, phát thải cao nên cần trợ lực mạnh để thúc đẩy chuyển đổi nhanh và hiệu quả.
Song song đó, thành phố đang rà soát phương án ưu đãi giá dịch vụ trông giữ xe. Đặc biệt, các doanh nghiệp cho thuê xe đạp điện, xe máy điện công cộng sẽ được miễn phí sử dụng lòng đường, hè phố làm nơi đỗ xe trong tối đa 5 năm. Ngoài ra, đối tượng được miễn phí vé vận tải hành khách công cộng cũng sẽ mở rộng thêm cho học sinh, sinh viên và công nhân các khu công nghiệp.
Về hạ tầng, theo ông Đào Việt Long, Hà Nội đang nghiên cứu gói hỗ trợ toàn diện cho các đơn vị đầu tư trạm tiếp năng lượng sạch công cộng. Chính sách bao gồm: hỗ trợ 30% lãi vay, 50% chi phí giải phóng mặt bằng và miễn 100% tiền thuê đất trong 5 năm đầu đối với các dự án được phê duyệt. Thủ tục hành chính liên quan đến đầu tư trạm sạc cũng sẽ được tối giản.
“Chính sách hỗ trợ hạ tầng đang được đề xuất không chỉ giúp doanh nghiệp yên tâm bỏ vốn đầu tư, mà còn bảo đảm người dân và các đơn vị vận tải luôn có sẵn điểm sạc, trạm tiếp năng lượng thuận tiện để vận hành hằng ngày” – ông Long nhấn mạnh.
Bổ sung bãi đỗ và trụ sạc
Liên quan đến việc một số chung cư từ chối nhận giữ hoặc cấm sạc xe điện tại tầng hầm, Phó Giám đốc Sở Xây dựng Hà Nội Đào Việt Long đã đưa ra phương án xử lý.
Theo đó, trước mắt, các địa phương cần phối hợp với ban quản trị chung cư rà soát, bố trí khu vực để xe điện tách biệt nhằm bảo đảm an toàn phòng cháy chữa cháy. Song song đó, cơ quan chức năng cần xem xét quỹ đất phù hợp để bổ sung bãi đỗ và trụ sạc phục vụ cư dân.
Về lâu dài, các sở, ngành sẽ hướng dẫn địa phương giải quyết những tranh chấp phát sinh trong quản lý chung cư. Đặc biệt, Sở Xây dựng sẽ kiến nghị các bộ, ngành sớm ban hành quy chuẩn kỹ thuật cụ thể đối với khu vực đỗ, sạc xe điện trong tầng hầm chung cư.
Nguồn: https://kenh14.vn/hang-loat-chinh-sach-ho-tro-chuyen-doi-qua-xe-dien-215251210101613547.chn
