Vị thế nông nghiệp Việt Nam trong bối cảnh hội nhập

Nguyên Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Nguyễn Xuân Cường nhấn mạnh như vậy trong bài viết “Vị thế ngành nông nghiệp Việt Nam trong bối cảnh hội nhập”, nhân dịp kỷ niệm 80 năm Ngày truyền thống ngành Nông nghiệp và Môi trường.

Chuyển mạnh sang sản xuất hàng hóa, xuất khẩu trên quy mô lớn

Theo ông Cường, sau 40 năm thực hiện công cuộc đổi mới do Đảng ta khởi xướng và lãnh đạo, nông nghiệp Việt Nam tiếp tục phát triển trên cơ sở phát huy các lợi thế, chuyển mạnh sang sản xuất hàng hóa, xuất khẩu trên quy mô lớn và ngày càng tăng.

Phát triển nông thôn và xây dựng nông thôn đạt được nhiều thành tựu quan trọng, bộ mặt nông thôn nhiều đổi mới, thu nhập và đời sống vật chất, tinh thần của nông dân và dân cư nông thôn nâng cao, tỉ lệ nghèo giảm nhanh.

Một trong những thành tựu nổi bật trong phát triển nông nghiệp sinh thái, hiện đại, bền vững được ông Cường nhắc đến là ngành nông nghiệp tiếp tục khẳng định vị thế quan trọng thông qua việc duy trì tăng trưởng, là trụ đỡ của nền kinh tế, bảo đảm vững chắc an ninh lương thực, các cân đối lớn của nền kinh tế và góp phần ổn định kinh tế vĩ mô.

Trong đó ngành đã tạo ra sự chuyển biến tích cực, thống nhất từ Trung ương đến địa phương về chuyển đổi tư duy sản xuất nông nghiệp sang kinh tế nông nghiệp, nâng cao giá trị gia tăng, chất lượng hàng nông sản.

Cùng với đó từng bước thay đổi từ cách tiếp cận nông nghiệp nâu sang nông nghiệp xanh, tăng cường áp dụng quy trình sản xuất hữu cơ, giảm thâm dụng tài nguyên và vật tư đầu vào và phát triển chăn nuôi bền vững hướng hữu cơ, an toàn sinh học.

Ngành cũng chuyển mạnh theo hướng sản xuất hàng hóa quy mô lớn, xanh, sinh thái, ứng dụng công nghệ cao, năng suất và chất lượng ngày càng cao, an toàn thực phẩm được bảo đảm.

Nhờ đó tốc độ tăng trưởng GDP toàn ngành duy trì mức khá cao, giai đoạn năm 2011 – 2020 đạt 2,93%/năm, giai đoạn 2021-2025 tăng trưởng từ 2,9% đến 3,83%.

Xuất khẩu nông, lâm, thủy sản tăng nhanh, tiếp tục đóng vai trò quan trọng trong thúc đẩy phát triển nông nghiệp hàng hóa, tạo nguồn thu ngoại tệ quan trọng, góp phần giảm nhập siêu cho cả nước.

Riêng giai đoạn 2021-2024 xuất khẩu nông lâm thủy sản tăng từ 48,7 tỉ USD lên 62,5 tỉ USD và năm 2025 dự kiến đạt trên 65 tỉ USD.

“Nông sản Việt Nam đã có mặt ở gần 200 quốc gia và vùng lãnh thổ, đưa Việt Nam lên đứng thứ hai ở Đông Nam Á và đứng thứ 13 thế giới về xuất khẩu nông, lâm, thủy sản.

Qua đó khẳng định nông sản Việt đã bước lên một tầm cao mới và khẳng định tiềm năng, lợi thế để phát triển mạnh mẽ trong quá trình hội nhập quốc tế…” – ông Cường nhấn mạnh.

Tiếp tục cơ cấu ngành nông nghiệp theo hướng nâng cao chất lượng, giá trị gia tăng và bền vững

Theo ông Cường, bài học kinh nghiệm lớn, sâu sắc đúc rút cho toàn ngành nông nghiệp để có được thành tựu trên là sự quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo rất cụ thể của Đảng, Quốc hội, Chính phủ, sự giúp đỡ, hỗ trợ của cả hệ thống chính trị.

Trên cơ sở đó, ngành lựa chọn những giải pháp đột phá để chỉ đạo quyết liệt như mở cửa thị trường, áp dụng quy trình sản xuất tốt, an toàn, chất lượng và tạo môi trường thuận lợi thu hút đầu tư của xã hội, doanh nghiệp, khơi dậy niềm tin, khích lệ tinh thần đổi mới, sáng tạo khởi nghiệp toàn xã hội.

Đồng thời thường xuyên quan tâm đời sống người dân, quán triệt tinh thần “phát triển bao trùm, không ai bị bỏ lại phía sau”.

Trước bối cảnh và yêu cầu mới, để đáp ứng yêu cầu tăng trưởng “2 con số” của nền kinh tế trong kỷ nguyên mới, ông Cường cho rằng ngành nông nghiệp và môi trường cần nâng cao chất lượng xây dựng, hoàn thiện chính sách, pháp luật về nông nghiệp, nông thôn.

Thúc đẩy tích tụ, tập trung đất đai trên cơ sở hình thành thị trường quyền sử dụng đất nông nghiệp, bảo vệ quyền lợi của nông dân và tạo điều kiện cho nông dân sử dụng linh hoạt đất nông nghiệp, bao gồm cả đất trồng lúa để đạt thu nhập cao hơn.

Ngành tiếp tục cơ cấu lại nông nghiệp theo hướng hiện đại, phát huy lợi thế so sánh, nâng cao chất lượng, giá trị gia tăng và bền vững.

Đổi mới quan hệ sản xuất trong lĩnh vực nông nghiệp, thay đổi mô hình sản xuất nông nghiệp nhỏ lẻ, thiếu liên kết, chủ yếu ở quy mô hộ sang mô hình sản xuất quy mô lớn, tập trung dựa vào doanh nghiệp, hợp tác xã và trang trại.

Phát triển công nghiệp và dịch vụ hỗ trợ những lĩnh vực nông nghiệp mũi nhọn để phục vụ tiêu dùng trong nước và xuất khẩu.

Đồng thời đẩy mạnh hội nhập kinh tế quốc tế và phát triển thị trường hàng nông, lâm, thủy sản.

“Cần thay đổi trong cách tiếp cận ngành, chuyển sang tiếp cận thị trường hàng hóa cạnh tranh quốc tế, không chạy theo số lượng mà tập trung nâng cao chất lượng, hiệu quả. Không sản xuất bằng mọi giá, lạm dụng tài nguyên thiên nhiên, vật tư nông nghiệp mà hướng tới nền sản xuất an toàn, bền vững về môi trường” – ông Cường nhấn mạnh.