Phụ nữ Trung Quốc ‘lạnh nhạt’ với tiền thưởng cưới

Một sáng trời thu se lạnh, cô dâu Liao Xiaofen mặc trang phục cưới truyền thống, ngồi lên chiếc kiệu cưới màu đỏ, một hình ảnh gợi nhắc đến những nghi lễ hôn nhân đã định hình văn hóa Trung Quốc suốt nhiều thế kỷ, theo CNA, hôm 16/12.

Tám người đàn ông nâng kiệu chầm chậm bước đi trên con đường làng hẹp giữa tiếng chiêng vang dội và tiếng kèn rộn rã. Lồng đèn đỏ và cờ lụa giăng kín phố phường. Chú rể cưỡi ngựa đi trước, hộ tống bởi những người mai mối và nhạc công.

“Cảm giác như một đám rước cổ đại vậy”, Liao nói, cho biết buổi lễ tổ chức vào ngày 15/11 thật trang trọng và khó quên. “Đây là lễ cưới mà cô gái nào cũng hằng ao ước”.

Liao, 29 tuổi, lớn lên ở tỉnh Quảng Đông nhưng chọn tổ chức đám cưới ở Sơn Tây quê chồng, không chỉ vì phong tục cầu kỳ và bầu không khí trang trọng mà còn bởi những chính sách kết hôn mới mà địa phương đang áp dụng.

“Vì có phần thưởng, chúng tôi rất vui. Điều đó làm cho toàn bộ trải nghiệm cảm thấy ý nghĩa hơn”, cô nói.

Vài ngày trước đám cưới, Liao và chồng đến cục dân chính địa phương nhận giấy đăng ký kết hôn cùng khoản tiền mặt 1.500 nhân dân tệ (khoảng 212 USD). Tại những vùng nông thôn nghèo như Lữ Lương, nơi thu nhập bình quân đầu người hàng tháng chỉ khoảng 1.900 nhân dân tệ, khoản tiền thưởng này không hề nhỏ. Nó là một phần trong nỗ lực của các chính quyền địa phương trên khắp Trung Quốc nhằm kéo người trẻ quay lại với hôn nhân và sinh con.

Làn sóng chi tiền kích cầu hôn nhân bắt đầu từ đầu năm 2023, hiện lan rộng khắp Trung Quốc. Tỉnh Chiết Giang phát hành các gói phiếu quà tặng trị giá 1.000 nhân dân tệ cho cặp đôi mới. Quận Bạch Vân (Quảng Châu) thậm chí treo thưởng gói “kết hôn kết hợp sinh con” với tổng giá trị hơn 100.000 nhân dân tệ. Nhiều địa phương khác thử nghiệm tổ chức lễ cưới tập thể, tặng phiếu giảm giá chụp hình hoặc tổ chức tiệc tại hộp đêm để thu hút giới trẻ.

Tuy nhiên, giới chuyên gia nhân khẩu học nhận định các biện pháp tài chính này chỉ như “muối bỏ bể”. Số liệu từ Bộ Dân chính Trung Quốc cho thấy một bức tranh ảm đạm khi năm 2024 chỉ ghi nhận 6,1 triệu cuộc hôn nhân, giảm gần 55% so với một thập kỷ trước. Tính đến năm 2023, gần 30% dân số ở độ tuổi 30 vẫn độc thân. Các nhà phân tích cho rằng lượng đăng ký tăng nhẹ trong 9 tháng đầu năm nay chủ yếu do thủ tục hành chính được đơn giản hóa, không phản ánh sự thay đổi thực chất trong tư duy văn hóa.

Với tầng lớp phụ nữ thành thị độc lập tài chính như Su Meng (32 tuổi, Thượng Hải), các khoản tiền thưởng không thể bù đắp rủi ro khi lập gia đình. Cô ví hôn nhân như trò nhảy bungee không dây bảo hiểm, nơi phụ nữ phải đối mặt với gánh nặng việc nhà không lương và sự bảo vệ lỏng lẻo của pháp luật. Su khẳng định nhiều người trẻ hiện xem kết hôn như một bản hợp đồng đánh đổi tự do cá nhân mà phần thua thiệt thường thuộc về phái yếu.

Áp lực xã hội và môi trường làm việc khắc nghiệt cũng đẩy thanh niên ra xa cuộc sống gia đình. Yang (28 tuổi) đã rời quê nhà Cáp Nhĩ Tân đến Thượng Hải để trốn tránh sự thúc ép của cha mẹ – những người coi con gái chưa chồng là một thất bại. Dù phải chịu cảnh làm việc theo guồng quay “9-9-6” (9h sáng đến 9h tối, 6 ngày/tuần) và chen chúc trên tàu điện ngầm, Yang vẫn chọn sống độc thân thay vì thỏa hiệp. Cô bày tỏ sự thất vọng khi chứng kiến “góc mai mối” tại công viên, nơi các bậc phụ huynh trao đổi thông tin con cái như những cuộc giao dịch hàng hóa.

Yi Fuxian, nhà khoa học cấp cao tại Đại học Wisconsin-Madison, khẳng định Trung Quốc cần những cải cách cấu trúc đột phá hơn là các khoản trợ cấp ngắn hạn. Ông chỉ ra tỷ lệ thất nghiệp cao, giá nhà đắt đỏ và chi phí sinh hoạt leo thang mới là những rào cản thực sự. Chuyên gia này cảnh báo nếu không giải quyết được bài toán việc làm, thanh niên sẽ không dám kết hôn, đồng thời xu hướng lập gia đình muộn sau tuổi 30 sẽ ảnh hưởng tiêu cực đến khả năng thụ thai tự nhiên.

Dưới góc nhìn xã hội học, giáo sư Mu Zheng từ Đại học Quốc gia Singapore cho rằng xu hướng này phản ánh sự đa dạng trong lựa chọn lối sống của thế hệ mới. Ngay cả người vừa nhận tiền thưởng như Liao cũng đồng tình rằng không nên để áp lực xã hội dẫn dắt quyết định quan trọng này. Cô nhấn mạnh người trẻ chỉ nên tiến tới hôn nhân khi mối quan hệ đã thực sự chín muồi, thay vì chạy theo một độ tuổi bắt buộc nào đó.

Bình Minh (Theo CNA)