Phần thưởng lạ đời cho giải Nobel ở đại học công số 1 nước Mỹ

Tháng 10 vừa qua, hệ thống Đại học California lập kỷ lục khi cùng lúc có 5 thành viên đoạt giải Nobel. Trong đó, hai người ở cơ sở Berkeley là GS Omar Yaghi (Hóa học) và GS John Clarke (Vật lý).

Điều thú vị là ngày biết tin đoạt giải, câu nói GS Yaghi nhận được nhiều nhất từ đồng nghiệp là: “Anh sắp có chỗ đỗ xe riêng rồi!”.

Tại UC Berkeley – đại học công lập tốt nhất nước Mỹ, theo U.S. News, đặc quyền của chủ nhân giải Nobel không chỉ ở danh tiếng và tiền bạc, mà còn nằm ở tấm thẻ màu vàng, gọi là giấy phép NL (Nobel Laureates – người đoạt giải Nobel) với chỗ đỗ xe riêng, miễn phí trọn đời ở trung tâm khuôn viên trường.

Sau khi giải Nobel năm nay được công bố, biển báo với dòng chữ “Dành riêng cho NL. Cần giấy phép đặc biệt mọi lúc” đã xuất hiện quanh tòa nhà khoa Vật lý, Hóa học.

Truyền thống độc đáo này bắt đầu từ những năm 1980. Nằm trên một ngọn đồi hẹp, UC Berkeley thường thiếu chỗ đỗ xe nghiêm trọng. Khi được Hiệu trưởng hỏi về mong muốn sau khi giành giải Nobel Văn học, GS Czeslaw Milosz đã đùa rằng ông chỉ muốn một chỗ đỗ xe riêng để đỡ phải đi bộ xa.

Ban quản trị trường đã xem xét nghiêm túc đề xuất đó. Chỗ đỗ xe NL đầu tiên được hiện thực hóa năm 1983, trao cho giáo sư Gérard Debreu – chủ nhân Nobel Kinh tế. Kể từ đó, bất kỳ giáo sư nào giành giải Nobel hoặc giải Fields (tương đương Nobel Toán học) đều được cấp đặc quyền này.

“Tôi có thể tưởng tượng cảm giác mỗi sáng được lái xe vào vị trí có biển hiệu NL sẽ tuyệt vời thế nào”, Hiệu trưởng Rich Lyons bày tỏ sự ngưỡng mộ.

Đối với các giảng viên thông thường, việc tìm chỗ đậu xe tại khuôn viên là một “cơn ác mộng” với chi phí lên tới hơn 1.900 USD mỗi năm. Vì vậy, tấm thẻ NL không chỉ là phần thưởng vật chất mà còn là “biểu tượng cho địa vị tối thượng nhưng đầy sự hài hước, nhẹ nhàng”, theo Kyle Gibson, người phát ngôn của trường.

GS Saul Perlmutter, người đoạt Nobel Vật lý 2011, từng chia sẻ: “Có lẽ đây là lý do duy nhất để người ta cố gắng giành giải Nobel”.

Berkeley là cơ sở tốt nhất trong 10 trường thuộc Đại học California – một trong những hệ thống đại học công lớn nhất Mỹ.

Được Phòng thí nghiệm quốc gia Lawrence Berkeley thuộc Bộ Năng lượng Mỹ hỗ trợ, trường này có nhiều điều kiện cho các giáo sư và sinh viên làm nghiên cứu lâu dài. Từ khi thành lập vào năm 1868 tới nay, 25 giáo sư ở Berkeley đã đoạt giải Nobel. Tính cả cựu sinh viên, con số này là 63 người.

Khánh Linh (Theo Daily Cal, The Chosun Daily, Berkeley Side, NPR)