Những cảnh sát đầu tiên đối phó với vụ xả súng tại bãi biển Bondi đều thiếu kinh nghiệm, hạn chế về kỹ năng và bị áp đảo về hỏa lực nên không thể lập tức chặn đứng thảm kịch.
Hôm 16/12, cảnh sát New South Wales (NSW), Australia cử lực lượng tinh nhuệ nhất của họ đến bãi biển Bondi, thành phố Sydney. Đó là những sĩ quan chống bạo động trang bị vũ khí hiện đại, được huấn luyện để đối phó với các tình huống bạo lực. Nhưng vấn đề là họ đã đến trễ hai ngày.
Khi vụ xả súng đẫm máu nhất trong 30 năm qua ở Australia diễn ra tại bãi biển Bondi hôm 14/12, lực lượng cảnh sát ứng phó với hai tay súng không có kỹ năng nghiệp vụ hay trang bị hiện đại như vậy.
Họ chủ yếu giải quyết các vụ tai nạn giao thông, trộm cắp vặt, hay ẩu đả ở quán rượu, một số người chỉ mới tốt nghiệp học viện cảnh sát cách đây vài tháng. Không ai lường trước được những gì họ sắp phải đối mặt khi đó.
Cảnh sát vũ trang làm nhiệm vụ tại hiện trường sau vụ xả súng tại bãi biển Bondi ở Sydney, Australia, ngày 14/12. Ảnh: AP
Các nhân chứng cho biết có khoảng 4 cảnh sát tại khu vực khi hai kẻ tấn công bắt đầu xả súng vào lễ hội bên bờ biển của những người Do Thái, cướp đi sinh mạng 15 người và khiến hàng chục người bị thương. Cảnh sát từ chối xác nhận thông tin, trong khi Thủ hiến NSW Chris Minns nói rằng có hai cảnh sát ứng trực, rồi sau đó điều chỉnh lại là ba. Họ được trang bị súng lục, loại mà đại đa số cảnh sát Australia chỉ bắn một lần mỗi năm trong các đợt tập huấn.
Một phút trước, họ đang xem trẻ em thổi bong bóng và chỉ vài phút sau, họ đã phải đối mặt với hai kẻ xả súng đang nung nấu ý định gây ra thương vong hàng loạt. Những tay súng này sử dụng cả súng trường có thể gây chết người ở cự ly xa lẫn súng săn với khả năng gây ra sức tàn phá khủng khiếp ở cự ly gần.
Một cựu cảnh sát Australia có nhiều năm kinh nghiệm cho hay các sĩ quan tại hiện trường rõ ràng đã bị lép vế về hỏa lực so với những kẻ tấn công. “Không ai mang súng lục đi đấu với súng trường hay súng săn cả”, người này nói.
Cảnh sát Australia đang đối mặt ngày càng nhiều câu hỏi về phản ứng của họ trong vụ thảm sát bãi biển Bondi, như liệu ban lãnh đạo có đánh giá thấp rủi ro của sự việc không, liệu những cảnh sát làm nhiệm vụ tại hiện trường có được huấn luyện đủ tốt để ứng phó không hay liệu những sĩ quan trẻ đó có nên được trang bị vũ khí hiệu quả hơn và hỗ trợ sát sao hơn không.
“Chúng tôi đưa ra quyết định căn cứ vào phản ứng của lực lượng cảnh sát trước mối đe dọa. Vào thời điểm đó, luôn có sĩ quan túc trực qua lại khu vực”, ủy viên cảnh sát Mal Lanyon nói.
Thủ hiến Minns đã giận dữ bác bỏ câu hỏi về những tin đồn cho rằng một số sĩ quan chỉ ẩn nấp khi vụ xả súng bắt đầu và người dân đã yêu cầu họ trao lại súng để có thể bắn trả hai kẻ tấn công.
“Họ không bị bắn vào lưng trong lúc rút lui”, ông cho hay, đề cập đến hai sĩ quan bị thương nặng khi cố gắng ngăn chặn vụ tấn công. “Họ trúng đạn ở phía trước. Tôi xin lỗi vì phải nói thẳng, nhưng nếu có bất kỳ ai đó cho rằng cảnh sát NSW đã không hoàn thành trách nhiệm của mình đối với người dân, suy nghĩ đó phải bị bác bỏ”.
Tất cả cảnh sát NSW đều được huấn luyện để đối phó với kịch bản xả súng. Nhưng theo giới chuyên gia, những khóa huấn luyện mà họ tham gia đã thay đổi trong thập kỷ qua. Trước đây, họ được yêu cầu phải bao vây, đàm phán kéo dài thời gian và chờ đợi lực lượng đặc nhiệm trang bị vũ khí hạng nặng đến.
Tuy nhiên, một đánh giá về các sự việc tương tự từ Mỹ cho thấy việc chờ đợi là vô ích. Hầu hết các vụ xả súng chỉ kéo dài dưới 5 phút, trong khi có thể mất 30 phút hoặc hơn để đơn vị đặc nhiệm từ Surry Hills có mặt tại hiện trường.
“Nghiên cứu cho thấy rằng nếu chúng ta biết sự việc sẽ kết thúc trong vòng 5 đến 10 phút thì những người có mặt đầu tiên cần phải hành động”, phó giáo sư Gene Hodgins từ Đại học Liên bang của Australia, cho hay. “Giờ đây, họ được chỉ thị phải tiếp cận và can thiệp, di chuyển về phía tay súng rồi hạ gục mục tiêu. Chiến thuật này được gọi là ‘Ngăn chặn Mối đe dọa'”.
Tuy nhiên, khác với cảnh sát ở Mỹ, New Zealand hay Canada luôn mang theo súng trường tấn công uy lực trong xe, nhóm cảnh sát Australia đầu tiên ở hiện trường chỉ mang theo súng lục công vụ Glock 22, thường phát huy hiệu quả ở khoảng cách 25 m trong tình huống chiến đấu thực tế.
Do đó, họ buộc phải tìm nơi ẩn nấp tránh đạn súng trường từ khoảng cách xa, đánh giá tình hình và di chuyển thận trọng về phía tay súng, tránh đặt mình vào nguy hiểm không cần thiết.
Video được nhân chứng quay cho thấy một sĩ quan mặc thường phục đã thận trọng tiếp cận, nấp sau hàng cây và cuối cùng bắn hạ một trong hai tay súng. Theo nhiều nguồn tin, viên cảnh sát này là người giàu kinh nghiệm và có kỹ năng sử dụng súng cao hơn hầu hết các sĩ quan khác tại hiện trường.
Cảnh sát (mặc sơ mi trắng) tiếp cận và bắn hạ Sajid Akram. Ảnh: News.com.au
Một sĩ quan cấp cao cho rằng những người ngoài cuộc có thể đã nhầm lẫn việc cảnh sát ẩn nấp với lẩn trốn. Ngoài ra, quá trình này mất nhiều thời gian, khiến nhiều nhân chứng giận dữ chỉ trích cảnh sát “đóng băng” trong khoảng 20 phút kể từ khi hai tay súng bắt đầu xả đạn.
Cảnh sát còn bị chỉ trích khi một chiếc xe tuần tra lái qua cây cầu nơi hai nghi phạm đang bắn mà không dừng lại, nhưng đó có thể là quyết định chiến lược dựa trên cân nhắc giữa rủi ro và lợi ích, chuyên gia lưu ý.
Vấn đề với chiến lược “tiếp cận và tấn công” là nó đòi hỏi tinh thần thép của sĩ quan. “Đã có một hoặc hai trường hợp ở Mỹ, ngay cả khi các sĩ quan cảnh sát đã được huấn luyện được yêu cầu tiếp cận và tấn công, họ vẫn chần chừ”, Hodgins cho biết. “Cần có lòng can đảm để ghi nhớ bài huấn luyện và vượt qua suy nghĩ tự nhiên lựa chọn giữa chiến đấu hay bỏ chạy của bản thân”.
Hôm 14/12, cảnh sát phải đối mặt với hai tay súng và lúc bấy giờ, họ cũng không biết rõ có chính xác bao nhiêu kẻ tấn công. Họ chỉ biết những kẻ này có vũ khí hỏa lực mạnh, tầm xa và lợi thế chiến thuật nhờ vị trí đứng trên cây cầu cạn cao hơn so với mặt đất.
Diễn biến từng phút của vụ xả súng tại bãi biển Australia. Ảnh: BBC
“Họ không phải những kẻ hèn nhát”, một sĩ quan cấp cao khẳng định, đề cập đến những cảnh sát phản ứng tại hiện trường. “Họ là những sĩ quan trẻ tuổi đáng mến, được huấn luyện tốt và đang cố gắng hết sức khi mà bộ đàm hỗn loạn, người dân la hét và những kẻ tấn công đã bắn chết không ít nạn nhân xung quanh”.
Hiệp hội Cảnh sát NSW từng nhận ra điểm hạn chế trong chiến thuật “Ngăn chặn Mối đe dọa” và đã kêu gọi trang bị súng trường cho mọi xe cảnh sát làm nhiệm vụ thông thường. Chúng sẽ cho phép họ nhắm bắn những kẻ xả súng từ khoảng cách xa hơn và an toàn hơn.
Tuy nhiên, yêu cầu trên không được chấp thuận. Chỉ Đơn vị Tác chiến Chiến thuật (TOU) cùng Đội Trật tự Công cộng và Chống Bạo động Australia mới được trang bị súng trường tấn công M4 khi làm nhiệm vụ.
Sau vụ xả súng tại bãi biển Bondi, nhiều cảnh sát thừa nhận rằng các sĩ quan làm nhiệm vụ thường trực có thể cần được trang bị loại vũ khí này, ngay cả khi chỉ cần giữ chúng tại đồn đề phòng trường hợp khẩn cấp.
“Nếu họ được trang bị như vậy, mọi thứ sẽ rất khác”, một người nói.
Một câu hỏi khác đặt ra cho cuộc điều tra về vụ tấn công ở Bondi là vấn đề nhân lực. Các sĩ quan cấp cao cho biết họ đang gặp khó khăn trong việc phân công nhiệm vụ, đặc biệt vào thời điểm cuối năm khi có nhiều sự kiện diễn ra cùng lúc.
“Không có đủ nguồn lực để bố trí cảnh sát tại nhiều sự kiện như vậy”, một sĩ quan cho hay. “Rất nhiều sự kiện diễn ra nhưng lại thiếu cảnh sát phụ trách”.
“Vụ tấn công ở Bondi có khả năng sẽ làm trầm trọng thêm tình trạng thiếu hụt này. Ai còn muốn làm cảnh sát nữa, khi lực lược này bị áp đảo về vũ khí, thiếu hụt về nhân lực, đối mặt với nguy hiểm và giờ đây còn bị chỉ trích”, bình luận viên Jordan Baker từ Brisbane Times đặt vấn đề.
Vũ Hoàng (Theo AFP, Reuters, Brisbane Times)
Nguồn: https://vnexpress.net/vu-xa-sung-he-lo-han-che-cua-canh-sat-australia-4994737.html
