Hãng hàng không ANA Holdings và Cơ quan Thám hiểm Hàng không Vũ trụ Nhật Bản (JAXA) đang đẩy mạnh nỗ lực sử dụng cảm biến gắn trên máy bay thương mại nhằm cải thiện việc giám sát khí thải nhà kính.
Theo tuyên bố chung của ANA, hãng hàng không lớn nhất Nhật Bản và JAXA hôm 16-12, thiết bị chuyên dụng nói trên đang được đưa vào vận hành trên một chiếc Boeing 737 do ANA khai thác.
Mục đích của thiết bị là theo dõi các loại khí như CO2 và cung cấp những số liệu đo đạc chi tiết hơn so với một số vệ tinh hiện nay. Theo trang Bloomberg, ANA và JAXA dự định trang bị thiết bị tương tự cho một máy bay khác vào tháng 3 năm sau trước khi mở rộng sang nhiều máy bay hơn nữa. Hãng ANA cũng đang nghiên cứu phương án khai thác các dữ liệu thu thập được để kiếm thêm doanh thu.
JAXA đã giám sát lượng khí thải nhà kính bằng vệ tinh Ibuki của mình từ năm 2009, cũng như hợp tác với ANA từ năm 2020 để phát triển công nghệ quan sát trong khoang máy bay. Các quan sát bằng vệ tinh được thực hiện từ độ cao khoảng 600 km so với trái đất.
Trong khi đó, dữ liệu thu thập từ các chuyến bay của ANA ở độ cao khoảng 10 km cho phép việc theo dõi trở nên chi tiết và sát với từng khu vực hơn. JAXA cho biết việc hợp tác với ANA sẽ giúp cơ quan này kết hợp dữ liệu quan sát từ vệ tinh với dữ liệu chi tiết hơn thu thập từ máy bay, qua đó nâng cao độ chính xác, đặc biệt là tại các khu vực đô thị.
Nỗ lực trên phản ánh xu hướng chung của các công ty và chính phủ nhằm thu hẹp khoảng cách trong việc giám sát khí thải. Ngoài ra, đây còn là giải pháp bổ sung cho các công cụ như vệ tinh, giúp mang lại độ chính xác cao hơn hoặc mở rộng phạm vi giám sát đến nhiều nguồn gây ô nhiễm hơn. Đây cũng không phải là lần đầu tiên máy bay thương mại được sử dụng để thu thập dữ liệu khí quyển.
Tại Mỹ, hãng United Airlines Holdings và Cơ quan Quản lý Khí quyển và Đại dương Quốc gia (NOAA) cũng đã hợp tác để theo dõi khí thải và cải thiện công tác dự báo thời tiết.
Vụ phóng đưa vệ tinh GOSAT-GW của Cơ quan Thám hiểm Hàng không Vũ trụ Nhật Bản (JAXA), được thiết kế để giám sát khí thải nhà kính, lên không gian hồi cuối tháng 6-2025 Ảnh: AP
Trước đó, Cơ quan vũ trụ Pháp (CNES) hồi tháng 7 cho phóng MicroCarb, một vệ tinh được thiết kế để lập bản đồ các nguồn phát thải và hấp thụ khí CO2 trên phạm vi toàn cầu.
Hoạt động ở độ cao khoảng 650 km so với trái đất và được trang bị máy quang phổ phân tán, MicroCarb đo dữ liệu thành phần khí quyển và nồng độ CO2 với độ chính xác cao. Dữ liệu này sẽ hỗ trợ các nỗ lực nhằm hiểu rõ hơn về sự luân chuyển của khí thải nhà kính, trong đó có việc xác định lượng khí được hấp thụ bởi rừng và đại dương.
Ngoài ra, các quan sát của vệ tinh giúp đặt nền móng cho một hệ thống toàn cầu trong dài hạn nhằm giám sát phát thải khí nhà kính, qua đó hỗ trợ các nỗ lực hành động ứng phó với biến đổi khí hậu.
Tại Brazil, theo trang Air Quality News (Anh), các nhà nghiên cứu tại Trường Kỹ thuật São Carlos thuộc ĐH São Paulo (Brazil) vừa chế tạo loại máy bay không người lái được trang bị cảm biến khí và công nghệ trí tuệ nhân tạo để nhanh chóng phát hiện cháy rừng và giám sát khí thải nhà kính.
Các máy bay không người lái được trang bị các cảm biến nhỏ, chi phí thấp, có khả năng phát hiện các loại khí như CO2 và CH4 (những chỉ dấu quan trọng của cháy rừng), cũng như đo nhiệt độ và độ ẩm. Các hệ thống AI sau đó sẽ phân tích dữ liệu để xác định và định vị nguồn phát thải.
Các thử nghiệm cho thấy máy bay không người lái này có khả năng giám sát khí thải nhà kính hiệu quả và linh hoạt. Phương tiện có thể bay ở nhiều độ cao khác nhau và thu thập dữ liệu chi tiết hơn về nồng độ khí, điều mà các hệ thống vệ tinh hiện nay chưa thể cung cấp.
Lời cảnh báo từ Bắc Cực
Theo báo cáo thường niên mới công bố của Cơ quan Quản lý Khí quyển và Đại dương quốc gia Mỹ (NOAA), từ tháng 10-2024 đến tháng 9-2025, nhiệt độ trên toàn khu vực Bắc Cực là cao nhất trong 125 năm kể từ khi dữ liệu được ghi nhận. 10 năm gần nhất cũng là 10 năm nóng nhất lịch sử.
NOAA cảnh báo rằng Bắc Cực đang nóng lên nhanh gấp 4 lần so với mức trung bình toàn cầu, một tình trạng gây ra bởi việc đốt nhiên liệu hóa thạch. Điều này đã làm biến dạng khu vực đóng vai trò điều tiết khí hậu cho phần còn lại của hành tinh. Cũng theo NOAA, tình trạng sông băng tiếp tục tan chảy đang góp phần làm mực nước biển toàn cầu không ngừng dâng lên, đe dọa nguồn cung nước tại các cộng đồng ở Bắc Cực, làm gia tăng nguy cơ lũ lụt tàn phá, đồng thời làm trầm trọng thêm các hiểm họa như sạt lở đất và sóng thần, gây nguy hiểm cho con người, cơ sở hạ tầng và các khu vực ven biển.
Một nghiên cứu mới được công bố trên tạp chí Nature Climate Change cảnh báo rằng các sông băng trên dãy Alps ở châu Âu sẽ biến mất nhanh nhất trong vòng 8 năm tới, với 100 sông băng sẽ biến mất trong năm 2033. Các sông băng ở Canada và miền Tây nước Mỹ cũng sẽ đạt tốc độ tan chảy đỉnh điểm sau gần 10 năm nữa. Đến lúc đó, sẽ có hơn 800 sông băng biến mất mỗi năm.
Nếu các kế hoạch hành động về khí hậu không được cải thiện và nhiệt độ toàn cầu tăng lên mức cao hơn khoảng 2,7 độ C so với thời tiền công nghiệp, thế giới sẽ mất đến 3.000 sông băng mỗi năm vào năm 2040. Đến cuối thế kỷ này, 80% số sông băng hiện nay trên thế giới sẽ không còn tồn tại. Ngược lại, nếu cắt giảm nhanh chóng lượng phát thải carbon để giữ nhiệt độ toàn cầu tăng không quá 1,5 độ C so với thời tiền công nghiệp, số sông băng biến mất mỗi năm sẽ được khống chế ở mức 2.000 vào năm 2040 và sau đó tốc độ suy giảm sẽ chậm lại.
Anh Thư
Nguồn: https://nld.com.vn/them-cong-cu-soi-khi-thai-nha-kinh-196251217210820648.htm
