Thận suy, mắt mờ khi ngủ muộn thành “chuẩn sống”

Tìm kiếm cụm từ “Giờ vàng để ngủ tốt cho các cơ quan nội tạng”, Google cho ra hàng loạt kết quả, biểu đồ các khung giờ nghỉ ngơi tốt nhất để các bộ phận thải độc và tái tạo.

Nhiều bài báo nhấn mạnh cần có một giấc ngủ sâu, thả lỏng cơ thể, hạn chế sử dụng các thiết bị điện tử trong khoảng thời gian từ 23h đến 5h hôm sau vì đây là lúc túi mật, gan, phổi đào thải độc tố.

Chất lượng quá trình thải độc phụ thuộc lớn vào giấc ngủ. Thế nhưng, trong nhịp sống hiện nay, rất ít người trẻ ngủ trước 23h và duy trì đủ 8 tiếng mỗi ngày.

Căng mắt vì không muốn trở thành người “tối cổ”

Là khách quen của các quán cà phê mở xuyên đêm, N.K.V. (20 tuổi, Hà Nội) nhận xét về “thị trường” các địa điểm mở 24/7 cho các cú đêm: “Tôi thấy ngày càng có nhiều quán cà phê mở từ đêm tới sáng thế này. Không chỉ sinh viên mà nhiều người đi làm, freelancer chọn những nơi như thế này để làm việc”.

Nhiều mô hình quán cà phê mở xuyên đêm để phục vụ những “cú đêm” học tập và làm việc (Ảnh: T.H).

Suốt đêm, trong quán cà phê đèn vẫn bật sáng trưng, tiếng gõ bàn phím lạch cạch, tiếng giấy tờ, tài liệu sột soạt. Khi V. đứng dậy đi lại, cô hay thấy đã có những người ngủ gục ngay trên bàn, thậm chí xếp ghế lại để duỗi chân, chợp mắt ngay tại chỗ.

“Thi thoảng vì quá mệt tôi cũng ngủ quên, nhưng chỉ khoảng 30 phút sau lại phải tỉnh dậy đi rửa mặt. Nhìn đâu tôi cũng thấy những gương mặt thiếu ngủ, thất thần và uể oải, nhưng ai cũng cố căng mắt ra làm cho xong việc của mình”, V. nói.

Ngay cả khi ở nhà, V. cũng không cho mình đi ngủ sớm. Cô thừa nhận, mình chấp nhận sáng hôm sau đi học trong tình trạng “gà gật” còn hơn là chưa hoàn thành deadline của mình.

“Tối qua đi ngủ sớm thế?”, “Biết tin gì chưa?” tưởng chừng là các câu hỏi bình thường nhưng luôn khiến Thảo Anh (nhân viên văn phòng, Hà Nội) cảm thấy lúng túng.

“Nỗi sợ” bỏ lỡ khiến nhiều Gen Z không dám tắt điện thoại sớm để đi ngủ (Ảnh minh hoạ: Getty).

“Drama (sự kiện gây tranh cãi trên mạng) không có ‘giờ hành chính’. Có những hôm tôi không dám ngủ sớm, phải liên tục tải lại các trang mạng xã hội của mình vì không muốn mình thành ‘người tối cổ’ vào sáng ngày hôm sau”, Thảo Anh lắc đầu.

Dù biết rằng thói quen ngủ muộn sẽ khiến tinh thần không thể tỉnh táo, hại sức khỏe, làm rối loạn nội tiết… nhưng cả K.V. hay Thảo Anh đều đồng tình với ý kiến: Nỗi sợ không hoàn thành công việc, không theo kịp số đông… dường như lấn át nỗi lo sức khỏe của những người trẻ.

Sau thời gian dài thức đêm liên tục ôn thi đại học và làm bạn cùng các loại “nước màu” tăng lực, Bách (tên nhân vật đã được thay đổi) đi khám và phát hiện mình mắc suy thận giai đoạn 1.

“Ban đầu khi thấy mình mắt không nhìn rõ, da nổi mụn nhọt, tôi vẫn không thấy có gì đáng ngại. Chỉ đến khi đi vệ sinh liên tục, tăng cân bất thường, tôi mới đi khám và bàng hoàng nhận kết quả từ bác sĩ”, Bách kể lại.

Chỉ khi gục ngã ngay trên bàn làm việc, nhiều bạn trẻ mới nhận ra sức khoẻ của mình đã sa sút trầm trọng (Ảnh minh hoạ: Getty).

Bách không phải trường hợp hiếm hoi “nhận” hậu quả từ thói quen ngủ muộn. 

ThS.BS Đoàn Dư Mạnh, thành viên Hội Bệnh Mạch máu Việt Nam cho biết: “Một số bệnh tưởng như chỉ gặp ở người lớn tuổi nhưng giờ lại bắt gặp ở nhiều bệnh nhân trẻ 20-25 tuổi, Nhiều trong số đó đều cho biết mình có thói quen ngủ muộn, ngủ không đủ giấc mỗi ngày”.

Cơ thể “báo động” rõ ràng là khi đã quá muộn

Theo BS. Mạnh, số người trẻ đến khám vì chóng mặt, đau đầu, rối loạn tiêu hóa và mất ngủ tăng rõ rệt trong vài năm gần đây.

Theo ThS.BS Đoàn Dư Mạnh, số người trẻ đi khám vì rối loạn giấc ngủ và các bệnh kéo theo do thói quen ngủ muộn ngày càng gia tăng. (Ảnh: M.N).

“Thức đêm khiến melatonin – hormone quyết định giấc ngủ bị ức chế mạnh. Hệ thần kinh luôn bị kéo căng, tim mạch hoạt động quá tải và huyết áp dễ biến động. Nếu tim không được nghỉ ngơi đủ vào ban đêm, lâu dần sẽ dẫn tới rối loạn nhịp tim, gây ra các bệnh tim mạch nghiêm trọng”, BS. Mạnh cảnh báo.

Không chỉ tim mạch, dạ dày khi phải hoạt động “quá giờ” cũng khiến acid dạ dày tăng mạnh, gây đau rát, buồn nôn, ăn không ngon miệng. Khi thức khuya, nhiều người chọn ăn vặt để tiếp năng lượng, nhưng điều này vô tình làm cho tình trạng trào ngược dạ dày càng trở nên trầm trọng.

Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra khi không được nghỉ ngơi, ngủ đủ giấc, các cơ quan nội tạng như gan, thận, dạ dày… phải làm việc hết công suất, không có thời gian để hồi phục và thải độc (Ảnh minh hoạ: Getty).

Một bộ phận khác là gan hoạt động mạnh mẽ vào ban đêm để thực hiện các chức năng giải độc, chuyển hóa và phục hồi tế bào. Dẫn nguồn từ nghiên cứu của Đại học Harvard, người ngủ dưới 5 giờ/đêm có nguy cơ mắc ung thư gan tăng gấp 2 lần.

Việc ngủ sai giờ, ngủ không hợp lý làm gián đoạn quá trình chuyển hóa glucose, từ đó dễ gây tăng mỡ tích tụ ở gan, dẫn đến gan nhiễm mỡ – yếu tố hàng đầu của ung thư gan. Chế độ ngủ nghỉ không hợp lý cũng ảnh hưởng đến việc kích thích sản sinh các cytokine gây viêm và gốc tự do, làm tổn thương tế bào gan và thúc đẩy quá trình hình thành ung thư gan.

Khi thức khuya, cơ thể không có đủ thời gian để thực hiện quá trình tái tạo và lọc độc tố qua thận. Theo nghiên cứu đăng trên Kidney International, những người ngủ ít hơn 5 tiếng mỗi đêm có nguy cơ mắc bệnh thận cao hơn 65% so với những người ngủ đủ giấc.

Tiếp xúc với ánh sáng xanh trong bóng tối là nguyên nhân khiến nhiều người cảm thấy đau, mỏi mắt, ức chế hệ thần kinh khiến con người khó đi vào giấc ngủ (Ảnh minh hoạ: Getty).

Tiếp xúc với ánh sáng từ màn hình máy tính, điện thoại lâu dài, đặc biệt là trong môi trường thiếu sáng, tắt hết điện trước khi đi ngủ khiến mắt phải tiếp xúc với ánh sáng xanh – một trong những tác nhân gây ra giảm thị lực. Mắt phải hoạt động liên tục dẫn đến khô mỏi, nhìn mờ, thậm chí sưng đỏ, để lại quầng thâm mắt ảnh hưởng đến thẩm mỹ.

Tất cả tạo thành một chuỗi tác động nối tiếp nhau, khiến sức khỏe của nhiều Gen Z giảm sút nhanh chóng.

Điều đáng nói, nhiều người trẻ thường xuyên chủ quan, nghĩ “bệnh chừa mình ra”, bỏ qua các dấu hiệu rất nhỏ ban đầu, lâu dần đến khi phát triển thành bệnh lý thì đã quá muộn.

Đó là chưa kể các tác động ảnh hưởng đến tâm lý, sức khỏe tâm thần. Nhiều chuyên gia đã đưa ra cảnh báo về thói quen thức khuya, trong ngày thường xuyên căng thẳng sẽ gây tổn hại cho sức khoẻ về lâu dài. Việc thiếu ngủ khiến tinh thần sa sút, dễ xúc động, khó kiểm soát tâm trạng do sự mệt mỏi kéo dài.

Giấc ngủ tốt là “liều thuốc tự nhiên”

Ngủ đủ giấc đóng vai trò quan trọng đối với sức khỏe, duy trì thói quen ngủ sớm, ngủ sâu giấc sẽ giúp cơ thể được nghỉ ngơi, tái tạo và tỉnh táo hơn vào ngày hôm sau.

Giấc ngủ có vai trò rất quan trọng đối với các chức năng sinh học trong cơ thể, ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống của mỗi người (Ảnh minh hoạ: Getty).

Nhiều nghiên cứu khuyến nghị với người lớn trong độ tuổi từ 18-65 nên ngủ từ 7-9 tiếng mỗi đêm. Trên thực tế, thêm hoặc bớt một đến hai giờ ngủ vẫn nằm trong phạm vi cơ thể chấp nhận được. Tuy nhiên chúng ta không nên “ngủ thiếu”, “ngủ thừa” thường xuyên để tránh các vấn đề sức khỏe.

Các chuyên gia khuyến nghị người trưởng thành nên đi ngủ vào khoảng 22h – 22h59, duy trì thói quen này đều đặn mỗi ngày. 

Trước khi ngủ nên:  

– Tránh sử dụng điện thoại, máy tính ít nhất 30 phút.  

– Giải tỏa căng thẳng, áp lực của bản thân bằng cách trò chuyện, ngồi thiền…

– Không uống quá nhiều nước 2 tiếng trước khi đi ngủ.

– Hạn chế uống cà phê, rượu, bia hoặc ăn thức ăn cay, chiên trước khi đi ngủ.

– Giữ phòng ngủ yên tĩnh, mát mẻ và tránh ánh sáng mạnh.

– Nếu gặp rối loạn giấc ngủ nghiêm trọng cần tìm đến bác sĩ để có giải pháp can thiệp kịp thời.