Vi phạm giao thông khi chở người đi cấp cứu: Khi nào không bị phạt?

(PLO)- Nếu chứng minh được người bệnh đang nguy kịch trên xe thì đó sẽ là bằng chứng chứng minh cho tình thế cấp thiết; khi đó người vi phạm sẽ không bị xử phạt hành chính.

Vừa qua, Đội CSGT Rạch Chiếc, Phòng Cảnh sát giao thông (PC08), Công an TP.HCM cho biết đã lập biên bản xử phạt ông BTP (41 tuổi, ngụ phường Chánh Hưng) về hành vi điều khiển phương tiện đi không đúng làn đường quy định.

Tại cơ quan công an, tài xế trình bày do cần chở người đi bệnh viện gấp nên đã bật đèn tín hiệu và điều khiển xe vào làn đường xe máy. Tuy nhiên, khi được yêu cầu cung cấp căn cứ chứng minh tình huống khẩn cấp, ông P không xuất trình được.

Căn cứ Nghị định 168/2024, CSGT xử phạt ông P 5 triệu đồng về hành vi điều khiển ô tô đi không đúng làn đường.

Từ vụ việc trên, bạn đọc thắc mắc những xe nào thuộc loại phương tiện giao thông cơ giới đường bộ được quyền ưu tiên. Đối với xe cấp cứu thì quyền ưu tiên được áp dụng khi nào? Tài xế phải cung cấp những gì để chứng minh đang có quyền ưu tiên?…

Nêu quan điểm về vụ việc, luật sư Đỗ Khắc Tất Hưng, Đoàn Luật sư TP.HCM cho biết vụ việc này là một tình huống điển hình để phân định rạch ròi giữa quyền của “xe ưu tiên” và việc không xử phạt trong “tình thế cấp thiết”.

Luật sư Đỗ Khắc Tất Hưng, Đoàn Luật sư TP.HCM

Xe ưu tiên được pháp luật quy định ra sao?

Nhiều người hiện nay vẫn lầm tưởng rằng chỉ cần trên xe có chở người bệnh đang nguy kịch và bật đèn cảnh báo nguy hiểm khi lưu thông thì xe đó mặc nhiên trở thành xe ưu tiên. Đây là một hiểu lầm về mặt pháp lý.

Theo quy định tại Điều 27 Luật Trật tự, An toàn Giao thông Đường bộ 2024 (trước đó quy định tại Điều 22 Luật Giao thông đường bộ 2008), chỉ những trường hợp sau đây mới được coi là xe ưu tiên:

– Xe chữa cháy, cứu nạn, cứu hộ đi làm nhiệm vụ;

– Xe quân sự, xe công an đi làm nhiệm vụ khẩn cấp, đoàn xe có xe cảnh sát giao thông dẫn đường;

– Xe cứu thương đi làm nhiệm vụ cấp cứu;

– Xe hộ đê, xe đi làm nhiệm vụ khắc phục sự cố thiên tai, dịch bệnh hoặc xe đi làm nhiệm vụ trong tình trạng khẩn cấp theo quy định của pháp luật;

– Đoàn xe tang.

Các xe ưu tiên nêu trên có các quyền như: Không bị hạn chế tốc độ, được phép đi không phụ thuộc vào tín hiệu đèn giao thông, đi vào đường ngược chiều, các đường khác có thể đi được,…

Trong sự việc tài xế bị phạt trên đường Mỹ Phước – Tân Vạn, xe đó không rơi vào các trường hợp xe ưu tiên, do đó sẽ không có các quyền của xe ưu tiên nêu trên.

Xe cá nhân chở người đi cấp cứu có phải là “tình thế cấp thiết”?

Pháp luật Việt Nam có quy định về trường hợp không xử phạt vi phạm hành chính nếu thuộc tình thế cấp thiết.

Cụ thể, khoản 11 Điều 2 Luật Xử lý vi phạm hành chính 2012 (sửa đổi, bổ sung 2020) (“Luật XLVPHC”) quy định: “Tình thế cấp thiết là tình thế của cá nhân, tổ chức vì muốn tránh một nguy cơ đang thực tế đe dọa lợi ích của Nhà nước, của tổ chức, quyền, lợi ích chính đáng của mình hoặc của người khác mà không còn cách nào khác là phải gây một thiệt hại nhỏ hơn thiệt hại cần ngăn ngừa”.

Đồng thời, khoản 1 Điều 11 Luật XLVPHC cũng quy định: “Không xử phạt VPHC đối với các trường hợp thực hiện hành vi VPHC trong tình thế cấp thiết”.

Để chứng minh được tình thế cấp thiết thì người điều khiển phương tiện phải cung cấp các tài liệu mang tính khách quan, chẳng hạn như: xác nhận của cơ sở y tế (giấy tiếp nhận bệnh nhân cấp cứu có ghi thông tin trùng khớp…), video clip từ camera hành trình cho thấy người bệnh bị nguy kịch, đường bị kẹt hoặc giao thông chậm dẫn đến cần phải đi vào làn không được phép…

Ngoài ra, việc chứng minh không nhất thiết phải đợi đến khi được mời lên trụ sở làm việc. Ngay tại thời điểm bị dừng xe, nếu tài xế chứng minh được người bệnh đang nguy kịch trên xe, thậm chí có yêu cầu CSGT hỗ trợ dẫn đường đến bệnh viện, đó sẽ là bằng chứng rất tốt chứng minh cho tình thế cấp thiết.

Ngược lại, nếu lạm dụng lý do cấp cứu để chạy xe ẩu, đi sai làn thì không chỉ không thoát được việc bị xử phạt mà còn tiềm ẩn nguy cơ gây tai nạn cho những người tham gia giao thông khác.