Chiến lược bền vững của nhà máy ép dầu đậu nành VAL

Ngày 10/12, Công ty TNHH Kinh doanh Nông sản Việt Nam (VAL) – liên doanh giữa Tập đoàn Bunge (Mỹ) và Wilmar (Singapore) khánh thành dây chuyền ép dầu đậu nành số 2 tại khu công nghiệp Phú Mỹ 1, tỉnh Bà Rịa Vũng Tàu (cũ). Dây chuyền số 2 này có công suất 4.000 tấn mỗi ngày, đã hoàn tất lắp đặt và vận hành thử nghiệm từ tháng 7. Kết hợp với dây chuyền số 1 vận hành từ năm 2011 (công suất hiện đạt 3.800 tấn mỗi ngày), nhà máy của VAL trở thành nhà máy ép dầu đậu nành hàng đầu Đông Nam Á.

Nhà máy tọa lạc trên khu đất rộng 11,2 ha trong trung tâm khu công nghiệp Phú Mỹ 1, liền kề cụm cảng nước sâu Cái Mép – Thị Vải. Với độ sâu 13,5 m, cảng có khả năng tiếp nhận tàu Panamax 100.000 tấn và hệ thống cầu bốc dỡ công suất 35.000 tấn mỗi ngày, hỗ trợ quá trình tiếp nhận nguyên liệu từ Nam Mỹ và Mỹ nhanh chóng và hiệu quả.

Vị trí thuận lợi giúp nhà máy kết nối linh hoạt với thị trường nội địa và khu vực thông qua hệ thống giao thông đa dạng ở cả đường bộ, đường thuỷ, đường biển. Nhờ đó, VAL dễ dàng phân phối sản phẩm trên toàn quốc, mở rộng hoạt động thương mại đến toàn châu Á, đóng vai trò trung tâm logistics nông sản chiến lược của khu vực.

Theo Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, giai đoạn 2010-2024, ngành chăn nuôi tăng trưởng ổn định ở mức 4,5-6,5% mỗi năm. Sự phát triển này kéo theo nhu cầu lớn đạm thực vật, đặc biệt là khô dầu đậu nành. Năm 2024, Việt Nam nhập gần 22,4 triệu tấn nguyên liệu phục vụ ngành này, trị giá 7,7 tỷ USD.

Việc cả hai dây chuyền của nhà máy VAL vận hành đồng bộ có thể nâng mức sản xuất lên gần 2 triệu tấn khô đậu mỗi năm, đáp ứng 30% nhu cầu nguyên liệu thức ăn từ đậu nành cho ngành chăn nuôi trong nước. Ông Nguyễn Minh Vĩ, Tổng giám đốc VAL khẳng định, VAL tự tin vào khả năng mang lại giá trị thiết thực cho các đối tác và cộng đồng – đóng góp vào sự phát triển của một ngành chăn nuôi hiện đại, tự chủ và bền vững.

Năng lực sản xuất lớn và ổn định của VAL góp phần trực tiếp giúp thị trường chủ động hơn về nguồn cung và giảm phụ thuộc vào nhập khẩu, từ đó hạn chế tác động của biến động giá từ thị trường nước ngoài. Các doanh nghiệp chế biến thức ăn chăn nuôi và thực phẩm cũng được tiếp cận nguồn cung nguyên liệu đạt chuẩn quốc tế, được truy xuất nguồn gốc đầy đủ – với thời gian giao hàng nhanh chóng, lợi thế về độ tươi nhờ rút ngắn hành trình vận chuyển đường biển do nhà máy VAL ở ngay trong nước.

Phát biểu tại lễ khánh thành dây chuyền ép dầu đậu nành số 2, ông Nguyễn Công Vinh, Phó chủ tịch UBND TP HCM cho rằng, sự kiện là minh chứng cho niềm tin của các nhà đầu tư quốc tế về triển vọng phát triển mạnh mẽ và ổn định của TP HCM. Nhà máy được kỳ vọng trở thành một dự án chế biến nông sản quy mô lớn trong khu vực Đông Nam Á, sở hữu dây chuyền sản xuất hiện đại, đáp ứng các tiêu chuẩn môi trường nghiêm ngặt và phù hợp với định hướng phát triển nông nghiệp công nghệ cao của thành phố.

Khô đậu nành – dòng sản phẩm chính mà VAL cung cấp, là nguyên liệu chủ yếu trong dinh dưỡng động vật. Các chuyên gia chăn nuôi cho biết, khô đậu nành được sử dụng rộng rãi trong khẩu phần ăn của gia súc và gia cầm nhờ hàm lượng protein cao, cân bằng axit amin thuận lợi và tiết kiệm chi phí. Ngoài ra, các dòng sản phẩm khác của VAL cũng là nguyên liệu cho chăn nuôi, chẳng hạn như vỏ đậu nành làm thức ăn giàu chất xơ cho bò, hay lecithin làm phụ gia cho ngành thủy sản, nhất là tôm.

Ông Nguyễn Minh Vĩ nhấn mạnh việc mở rộng thêm dây chuyền ép dầu đậu nành là bước tiến quan trọng về định hướng dài hạn của doanh nghiệp: “Việc nâng tầm năng lực sản xuất để đáp ứng nhu cầu của thị trường trong và ngoài nước thể hiện cam kết của chúng tôi trong việc đồng hành chặt chẽ với ngành chăn nuôi Việt Nam, đặc biệt trong chiến lược đảm bảo an ninh nguyên liệu quốc gia”.

Song song với lĩnh vực chăn nuôi, thị trường dầu thực vật cũng duy trì đà tăng trưởng. Theo công ty nghiên cứu thị trường Imarc, quy mô thị trường dầu thực vật tại Việt Nam đạt 1,4 tỷ USD năm 2024 và dự kiến đạt 2,29 tỷ USD năm 2033, với tốc độ tăng trưởng 5,04% mỗi năm. Với công suất mới, mỗi năm nhà máy VAL xuất xưởng hơn 500.000 tấn dầu thô đậu nành. Doanh nghiệp ước tính sản lượng này đáp ứng toàn bộ nhu cầu trong nước và cung ứng cho ngành chế biến dầu ăn xuất khẩu.

Để đảm bảo năng suất ổn định, chất lượng đầu ra đạt chuẩn quốc tế và đáp ứng nhu cầu thị trường, VAL được quy hoạch như một tổ hợp công nghiệp hiện đại, đồng bộ từ công nghệ đến quy trình vận hành, hướng đến hiệu suất tối đa và chất lượng vượt trội.

Tại khu phức hợp, nhà máy trang bị 8 silo với tổng sức chứa 120.000 tấn để lưu trữ các hạt đậu nành nguyên liệu. Các silo này được trang bị hệ thống kiểm soát nhiệt độ và độ ẩm hoàn toàn tự động, giúp bảo quản hạt đậu trong điều kiện tối ưu, duy trì độ tươi, ổn định dưỡng chất và đáp ứng tiêu chuẩn chế biến tối ưu.

Kho chứa bã đậu nành có sức chứa 20.000 tấn và thiết kế khép kín, được trang bị hệ thống kiểm soát nhiệt – độ ẩm, buồng khử khuẩn và xuất hàng tự động. Nhà máy kiểm soát toàn bộ quy trình vận chuyển và lưu trữ hàng ngay từ khâu tiếp nhận nguyên liệu và bảo quản trước giai đoạn ép dầu đậu nành. Mỗi khâu đều được tự động hóa để hạn chế tối đa thao tác thủ công, giảm thiểu nguy cơ nhiễm chéo và đảm bảo an toàn thực phẩm.

Với quy trình sản xuất khép kín, từ các silo, hạt đậu nành được vận chuyển qua hệ thống băng tải đến dây chuyền chuẩn bị hạt. Tại đây, chúng được làm sạch, điều chỉnh độ ẩm, tách vỏ, cán mỏng và ép chín trước khi đưa vào máy trích ly dầu. Nhà máy sử dụng dung môi hexane để tách dầu khỏi bã, tạo ra hai dòng sản phẩm chính: dầu đậu nành tinh khiết sau khi khử keo bằng nước và phần keo tách ra được chuyển sang dây chuyền sản xuất lecithin, sấy khô để tạo lecithin tinh khiết không hóa chất. Bã đậu nành sau chiết xuất, còn dưới 0,4% dầu, được gia nhiệt và phun hơi trực tiếp tại máy DT để thu hồi dung môi, sau đó sấy khô, làm mát, tạo thành khô đậu nành giàu đạm.

VAL sử dụng công nghệ từ Crown (Mỹ) và Desmet (Bỉ) tích hợp hệ thống điều khiển trung tâm, cảm biến thông minh và phân tích NIR online, giám sát các thông số quan trọng nhằm đảm bảo hiệu suất tối ưu và chất lượng ổn định. Toàn bộ quy trình được tự động hoá hoàn toàn, đảm bảo an toàn, truy xuất nguồn gốc minh bạch và tuân thủ các tiêu chuẩn quốc tế, bao gồm HACCP, HALAL, KOSHER, ISO 22000:2018, ISO 14001:2015, FSSC phiên bản 6 và OSHA.

Việt Nam đang hướng tới mục tiêu phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050 cùng định hướng phát triển công nghiệp xanh, đặt ra yêu cầu đổi mới công nghệ, đầu tư hệ thống vận hành tuần hoàn và nâng cao hiệu quả sử dụng tài nguyên cho các doanh nghiệp. Trong bối cảnh đó, nhà máy VAL ứng dụng những giải pháp công nghệ hiện đại, hướng tới mục tiêu “tăng trưởng xanh – phát triển có trách nhiệm”.

Nhà máy thu hồi và tái sử dụng nhiệt thải từ công đoạn sấy và khử dung môi, giảm đáng kể tiêu hao năng lượng. Nhà máy cũng tích hợp nhiên liệu tái tạo như vỏ trấu và sinh khối phối trộn với than. Bên cạnh đó, hệ thống tuần hoàn nước khép kín nhằm tiết kiệm tài nguyên và giảm thiểu xả thải.

Hệ thống quan trắc khí thải tự động kết nối trực tuyến SCADA và công nghệ xử lý nước thải COD online giúp nước thải đầu ra vượt chuẩn TCVN.

Bên cạnh yếu tố xanh nhằm “vươn tầm bền vững”, VAL đặc biệt coi trọng yếu tố an toàn trong sản xuất, xem an toàn là giá trị cốt lõi trong mọi hoạt động. Theo đó, nhà máy được trang bị hệ thống an toàn tự động, bảo vệ con người và tài sản ngay từ gốc. Song song đó, văn hóa an toàn được xây dựng thông qua đào tạo định kỳ và giám sát nghiêm ngặt. Những giải pháp này không chỉ giảm thiểu tác động đến môi trường mà còn cho thấy định hướng phát triển có trách nhiệm của VAL khi cân bằng giữa hiệu quả kinh tế và lợi ích bền vững cho cộng đồng.

Tổng giám đốc VAL cho biết, nhờ hạ tầng hiện đại, hệ thống vận hành đồng bộ và hiệu suất cao, nhà máy sẵn sàng đưa sản phẩm đạt chuẩn quốc tế ra thị trường, góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển bền vững trong dài hạn.

Trong định hướng phát triển lâu dài, VAL không chỉ chú trọng sản xuất và cung ứng nguyên liệu mà còn đặt mục tiêu trở thành mắt xích chiến lược trong chuỗi giá trị ngành nông nghiệp Việt Nam. Doanh nghiệp kỳ vọng mở rộng hợp tác với các đối tác trong và ngoài nước để phát triển hệ sinh thái khép kín, từ cung ứng nguyên liệu, sản xuất, chế biến đến tiêu thụ. Thông qua các chiến lược này, doanh nghiệp mong muốn góp phần xây dựng nền nông nghiệp Việt Nam hiện đại, hiệu quả và có khả năng cạnh tranh cao trên thị trường khu vực và quốc tế.

Nội dung: Hoàng Anh I Ảnh: VAL I Thiết kế: Ngân Hà