Không được trừ ngưỡng 500 triệu, hộ kinh doanh nộp thuế giá trị gia tăng bao nhiêu?

Tài liệu liệu thẩm định dự thảo Nghị định về quản lý thuế đối với hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh (sau đây gọi chung là hộ kinh doanh) vừa được công bố. Một trong những nội dung đáng chú ý là quy định về tính thuế giá trị gia tăng.

Theo đó, hộ kinh doanh có hoạt động sản xuất, kinh doanh có mức doanh thu năm từ 500 triệu đồng trở xuống thuộc đối tượng không chịu thuế giá trị gia tăng.

Hộ có hoạt động sản xuất, kinh doanh có mức doanh thu năm trên 500 triệu đồng thuộc đối tượng chịu thuế giá trị gia tăng và áp dụng phương pháp tính trực tiếp theo doanh thu bằng tỷ lệ phần trăm nhân với doanh thu.

Trong đó, tỷ lệ phần trăm để tính thuế giá trị gia tăng thực hiện theo quy định tại điều 12 luật Thuế giá trị gia tăng số 48/2024/QH15.

Cụ thể như sau: phân phối, cung cấp hàng hóa 1%; dịch vụ, xây dựng không bao thầu nguyên vật liệu 5%; sản xuất, vận tải, dịch vụ có gắn với hàng hóa, xây dựng có bao thầu nguyên vật liệu 3%; hoạt động kinh doanh khác 2%.

Doanh thu tính thuế là toàn bộ tiền bán hàng, tiền gia công, tiền cung ứng dịch vụ kể cả trợ giá, phụ thu, phụ trội mà hộ kinh doanh được hưởng, không phân biệt đã thu được tiền hay chưa thu được tiền và không bao gồm thuế giá trị gia tăng; bao gồm cả các khoản thưởng, hỗ trợ đạt doanh số, khuyến mại, chiết khấu thương mại, chiết khấu thanh toán, chỉ hỗ trợ bằng tiền hoặc không bằng tiền, các khoản trợ giá, phụ thu, phụ trội, phí thu thêm được hưởng theo quy định, các khoản bồi thường vi phạm hợp đồng, bồi thường khác liên quan đến hoạt động kinh doanh, doanh thu khác mà cá nhân kinh doanh được hưởng không phân biệt đã thu được tiền hay chưa thu được tiền.

Như vậy, hộ kinh doanh chỉ cần có doanh thu năm từ 501 triệu đồng sẽ phải nộp thuế từ đồng doanh thu đầu tiên.

Điều này khá khác biệt so với cách tính thuế thu nhập cá nhân. Dự thảo nêu rõ, bên cạnh tính thuế thu nhập cá nhân theo thu nhập chịu thuế (doanh thu trừ chi phí) nhân thuế suất, hộ kinh doanh thuộc nhóm có doanh thu năm từ trên 500 triệu đồng đến 3 tỉ đồng còn được chọn cách tính thuế theo doanh thu tính thuế nhân thuế suất. Doanh thu tính thuế xác định bằng phần doanh thu vượt trên 500 triệu đồng.

Lý giải với Thanh Niên về việc hộ kinh doanh thuộc diện chịu thuế giá trị gia tăng, khi tính thuế không được trừ ngưỡng 500 triệu đồng, đại diện Ban Chính sách, thuế quốc tế (Cục Thuế, Bộ Tài chính) cho biết: “Do không sửa luật Thuế giá trị gia tăng nên không có quy định trừ bớt 500 triệu đồng”.

Bán tạp hóa doanh thu năm 1 tỉ, nộp thuế 12,5 triệu

Dự kiến, nghị định có hiệu lực thi hành từ năm 2026. Trên thực tế, cách tính thuế dựa trên thu nhập tính thuế đòi hỏi yêu cầu gắt gao về các yếu tố đầu vào, đầu ra – điều mà nhiều hộ kinh doanh còn lúng túng. Vì vậy, nhiều chuyên gia cho rằng, tính thuế dựa trên doanh thu vẫn là phù hợp với phần đông hộ kinh doanh.

Theo cách tính trên doanh thu, số thuế thu nhập cá nhân và giá trị gia tăng mà hộ kinh doanh có doanh thu năm 1 tỉ đồng phải nộp như sau:

Hộ kinh doanh phân phối, cung cấp hàng hóa hiện chịu mức thuế suất thuế thu nhập cá nhân 0,5% và thuế giá trị gia tăng 1%. Như vậy, thuế thu nhập cá nhân phải nộp là 1 tỉ đồng trừ 500 triệu đồng nhân 0,5% = 2,5 triệu đồng. Thuế giá trị gia tăng phải nộp là 1 tỉ đồng nhân 1% = 10 triệu đồng. Tổng số thuế phải nộp là 12,5 triệu đồng.

Với lĩnh vực dịch vụ, xây dựng không bao thầu nguyên vật liệu, thuế suất thuế thuế thu nhập cá nhân là 2% và giá trị gia tăng là 5%. Thuế thu nhập cá nhân phải nộp là 1 tỉ đồng trừ 500 triệu đồng nhân 2% = 10 triệu đồng. Thuế giá trị gia tăng phải nộp là 1 tỉ đồng nhân 5% = 50 triệu đồng. Tổng số thuế phải nộp là 60 triệu đồng.

Với lĩnh vực sản xuất, vận tải, dịch vụ có gắn với hàng hóa, xây dựng có bao thầu nguyên vật liệu, thuế suất thuế thu nhập cá nhân là 1,5% và thuế giá trị gia tăng là 3%. Với cách tính tương tự, tổng số thuế phải nộp là 37,5 triệu đồng.

Với hoạt động kinh doanh khác, thuế suất thuế thu nhập cá nhân là 1% và thuế giá trị gia tăng là 2%. Tổng số thuế phải nộp là 25 triệu đồng.

Ông Lê Văn Tuấn, Giám đốc Công ty TNHH kế toán thuế Keytas, đánh giá việc tính thuế giá trị gia tăng từ đồng doanh thu đầu tiên với hộ kinh doanh có doanh thu năm trên 500 triệu đồng có thể tạo ra nhiều tiêu cực trong thực hiện chính sách thuế. Người dân sẽ có động lực tách nhỏ giấy phép các hộ kinh doanh ra để thực hiện nghĩa vụ thuế.

Để hài hòa nguyên tắc tính thuế, ông Tuấn đề xuất, chỉ tính thuế cho phần doanh thu vượt ngưỡng miễn thuế 500 triệu đồng cho cả thuế giá trị gia tăng và thuế thu nhập cá nhân.