CEO Ford ‘tỉnh mộng’ xe điện

Sáng đầu tuần, Jim Farley, Tổng giám đốc Ford, đi quanh studio thiết kế của hãng tại bang Michigan (Mỹ), suy ngẫm về các mẫu xe điện từng được kỳ vọng “cách mạng hóa ngành công nghiệp ôtô Mỹ”.

Cùng ngày, hãng xe thông báo ngừng sản xuất hầu hết mẫu xe chạy pin, chấp nhận thiệt hại 19,5 tỷ USD với các tài sản liên quan đến xe điện phân bổ trong hai năm 2025-2026. Theo Reuters, quyết định này đánh dấu sự rút lui lớn nhất của ngành công nghiệp xe điện sau chính sách chấm dứt ưu đãi từ Tổng thống Mỹ Donald Trump.

Việc chấm dứt chính sách tặng tiền tới 7.500 USD cho người dân mua xe điện từ 1/10 đã được dự báo là cú shock cho thị trường. Tuy nhiên, tình hình thêm ảm đạm với toàn ngành ôtô, bởi chi phí nguyên vật liệu cao hơn cùng cầu yếu.

Theo hãng phân tích thị trường Cox Aumototive, thị trường xe điện Quý 4 ghi nhận trọn vẹn thiệt hại từ chính sách chấm dứt tín dụng thuế, giảm một nửa so với Quý 3 và sụt 37% so với cùng kỳ. Thêm vào đó, lượng xe điện hết hạn thuê tới đây sẽ tràn vào thị trường thứ cấp, thêm áp lực lên doanh số xe mới.

“Đã đến lúc chúng tôi phải lắng nghe khách hàng”, Farley nói. Ông nhấn mạnh vào nhu cầu của khách hàng hiện tại, không phải một thứ được dự báo trong tương lai.

Nhiều năm qua, ông luôn kiên định rằng việc bắt kịp Tesla và các nhà sản xuất xe điện hàng đầu Trung Quốc là cuộc đấu tranh sống còn. Nhưng nay, với khoản lỗ 13 tỷ USD từ loại phương tiện này kể từ năm 2023, con đường sống còn cho Ford là loại bỏ những mẫu xe không sinh lời.

Ví dụ, mẫu F-150 Lightning chạy hoàn toàn bằng điện sẽ được thay thế bằng một mẫu xe điện tầm xa (EREV), loại dùng động cơ xăng để sạc pin. Họ cũng hủy dự án xe tải điện thế hệ mới cùng các mẫu xe van điện trong kế hoạch trước đó.

“Tôi rất yêu những mẫu xe này, nhưng người Mỹ sẽ không trả tiền mua chúng”, người đứng đầu Ford nói.

Việc doanh nghiệp ôtô lớn thứ ba tại Mỹ “quay xe” phản ánh khó khăn của toàn ngành. Stephanie Valdez Streaty, Giám đốc nghiên cứu ngành của Cox Automotive, nhận định rằng nền kinh tế xe điện vẫn chưa hiệu quả khi thiếu sự hỗ trợ từ chính phủ.

Tháng 10, General Motors (GM), hãng xe lớn nhất của Mỹ, ghi nhận khoản lỗ 1,6 tỷ USD khi thu hẹp kế hoạch xe điện, đồng thời cảnh báo sẽ có thêm nhiều khoản lỗ khác. Hãng cũng chuyển đổi các nhà máy xe điện thành nơi sản xuất xe xăng.

Các nhà phân tích của Citigroup tính toán khoản lỗ của GM sẽ ít hơn Ford. Dù chưa doanh nghiệp nào có lời từ xe điện, GM đã vượt qua Ford về doanh số phương tiện này.

Với dòng xe hybrid, những hãng lớn nhất tại Mỹ đang có hướng đi trái chiều. Trong khi GM bác bỏ xe hybrid, hai đối thủ Ford và Toyota tập trung mạnh vào dòng xe này, ghi nhận doanh số tăng trưởng nhanh chóng khi người tiêu dùng chuyển hướng khỏi xe chạy hoàn toàn bằng điện.

Ford loại bỏ hầu hết các mẫu xe điện, nhưng cam kết một nửa số xe bán ra toàn cầu sẽ là điện, hybrid hoặc ERVN đến năm 2030. Họ cũng giữ lại một mẫu bán tải điện cỡ trung giá 30.000 USD, dự kiến ra mắt vào năm 2027, do một nhóm nghiên cứu đặc biệt tại California thiết kế để cạnh tranh với các ông lớn trong ngành xe điện như Tesla và BYD của Trung Quốc.

Elliot Johnson, Giám đốc đầu tư tại Evolve ETFs – công ty nắm giữ cổ phiếu Ford, hoan nghênh việc hãng xe tập trung nhiều hơn vào hybrid, tương tự chiến lược của Toyota. Hãng xe Nhật Bản từng chịu chỉ trích nặng nề vì tập trung vào dòng hybrid thay vì xe thuần điện, nhưng hybrid hiện chiếm gần một nửa doanh số bán hàng tại Mỹ của họ.

“Xe hybrid là tương lai cho các nhà sản xuất ôtô truyền thống”, Johnson nói. Ông thêm rằng dòng xe này mang đến cho nhà sản xuất một con đường “dễ đi” hơn, giúp khách hàng chuyển đổi mà không gặp rắc rối về sạc pin.

Mỹ là thị trường xe điện lớn thứ ba thế giới, nhưng đang dần tụt hậu. Tại Trung Quốc, xe điện và hybrid cắm điện chiếm khoảng một nửa doanh số. Tại châu Âu, phương tiện này chiếm 25%. Trong khi đó, thị phần xe điện tại Mỹ đã giảm xuống còn 5% sau khi chính sách chấm dứt tín dụng thuế của ông Trump có hiệu lực.

Bảo Bảo (theo Reuters, Cox Aumototive)