Ở tuổi 57, sức khỏe yếu nhưng hằng ngày, bà Nguyễn Thị Hương (phường An Hội Tây, TP HCM) bị khuyết tật chân tay bẩm sinh vẫn rong ruổi trên chiếc xe 3 bánh để bán vé số dạo mưu sinh. Sau khi cha mẹ mất, bà từ Quảng Ngãi vào TP HCM sống cùng 2 người cháu tại phòng trọ. Các cháu làm công nhân, thu nhập thấp nên bà cố gắng kiếm tiền để không trở thành gánh nặng cho các cháu.
Hàng triệu lao động lọt lưới an sinh
Bà Hương cho biết nhiều năm qua, bà được nhà nước cấp thẻ BHYT miễn phí nhưng không có điều kiện tham gia BHXH bắt buộc, còn đóng BHXH tự nguyện thì không có khả năng. “Mỗi ngày tôi kiếm được khoảng 100.000 đồng, không đủ trang trải chi phí sinh hoạt, phải nhờ các cháu hỗ trợ thêm. Dù biết tham gia BHXH tự nguyện sẽ có nhiều lợi ích, nhưng với hoàn cảnh hiện tại của tôi, việc tham gia là vượt quá khả năng” – bà Hương bày tỏ.
Theo BHXH Việt Nam, tính đến hết tháng 11-2025, cả nước có hơn 20 triệu người lao động (NLĐ) tham gia BHXH (chiếm 42,4% lực lượng lao động trong độ tuổi). Bao gồm, hơn 18 triệu người tham gia BHXH bắt buộc và hơn 2 triệu người tham gia BHXH tự nguyện. Trong khi đó, Cục Thống kê cho hay quý III/2025, số lao động có việc làm khu vực phi chính thức (bao gồm cả lao động làm việc trong hộ nông – lâm nghiệp và thủy sản) là 32,6 triệu người (chiếm 62,4% trong tổng số lao động có việc làm). Các con số trên cho thấy còn rất nhiều NLĐ đang lọt lưới an sinh.
Cán bộ BHXH TP HCM vận động người dân tham gia BHYT, BHXH tự nguyện
Trước kỳ họp thứ 10 Quốc hội khóa XV, cử tri tỉnh Ninh Bình đã có kiến nghị đến Quốc hội, trong đó đề nghị Chính phủ nghiên cứu có chính sách hỗ trợ đóng BHXH tự nguyện cho nông dân và mở rộng các gói tham gia BHXH linh hoạt để khuyến khích người dân tham gia, góp phần thực hiện an sinh xã hội toàn dân. Phản hồi kiến nghị này, Bộ Tài chính cho hay trước tình hình độ bao phủ BHXH tự nguyện tăng chậm, Chính phủ đã ban hành Nghị định số 159/2025/NĐ-CP, trong đó quy định đối với người tham gia BHXH tự nguyện thuộc hộ nghèo, người đang sinh sống tại xã đảo được hỗ trợ 50% mức đóng hằng tháng theo mức chuẩn hộ nghèo của khu vực nông thôn theo quy định tại Luật BHXH (trước đây là 30%); người thuộc hộ cận nghèo được hỗ trợ bằng 40% (trước đây là 25%); bằng 30% đối với người tham gia là dân tộc thiểu số (bổ sung mới) và bằng 20% đối với người tham gia khác (trước đây là 10%).
Căn cứ điều kiện phát triển kinh tế – xã hội, khả năng ngân sách nhà nước từng thời kỳ, Chính phủ sẽ xem xét điều chỉnh mức hỗ trợ tiền đóng cho người tham gia BHXH tự nguyện cho phù hợp. Bộ Tài chính cũng cho hay sẽ tiếp tục phối hợp với các cơ quan liên quan nghiên cứu mở rộng các gói tham gia linh hoạt nhằm khuyến khích người dân tham gia BHXH tự nguyện, bảo đảm chính sách an sinh xã hội của Đảng và Nhà nước.
Nhiều địa phương nâng mức hỗ trợ
Mới đây, Chính phủ đã ban hành Nghị quyết về giao chỉ tiêu phát triển đối tượng tham gia BHXH đến năm 2030 cho các tỉnh, thành trực thuộc trung ương. Theo đó, cả nước đến năm 2030 số người tham gia BHXH cần đạt là 29.334.000 người, trong đó số người tham gia BHXH tự nguyện tối thiểu là 2.444.500 người.
Những địa phương được giao chỉ tiêu nhiều nhất là TP HCM với 6.671.804 người tham gia BHXH (BHXH tự nguyện là 112.565); Hà Nội 3.702.304 người (BHXH tự nguyện là 113.080 người); Đồng Nai phát triển 1.665.856 người (gồm 52.763 người tham gia BHXH tự nguyện); Hải Phòng là 1.551.009 (BHXH tự nguyện 108.723 người)…
Theo ông Nguyễn Quốc Thanh, Phó Giám đốc BHXH TP HCM, tính đến đầu tháng 12-2025, tổng số người tham gia BHXH tự nguyện tại thành phố là 85.719 người và ước đến hết năm 2025 sẽ đạt 171.466 người. Công tác phát triển người tham gia BHXH tự nguyện thời gian qua gặp rất nhiều khó khăn. Nguyên nhân là do mức đóng còn cao; một bộ phận người dân thu nhập thấp, lao động tự do vẫn còn tâm lý “ngại đóng, chờ hưởng”, chưa nhận thức rõ lợi ích lâu dài của chính sách BHXH.
Nhằm khắc phục khó khăn nêu trên, vừa qua, HĐND TP HCM đã thông qua Nghị quyết số 84/2025/NQ-HĐND về hỗ trợ thêm tiền đóng BHXH tự nguyện cho một số nhóm đối tượng. Theo đó, từ ngày 1-1-2026, ngoài mức hỗ trợ theo quy định tại Nghị định số 159/2025/NĐ-CP, người thuộc hộ nghèo tham gia BHXH tự nguyện tại thành phố sẽ được hỗ trợ thêm 30% mức đóng (tính trên mức đóng BHXH tự nguyện hằng tháng theo mức chuẩn hộ nghèo của khu vực nông thôn); người thuộc hộ cận nghèo sẽ được hỗ trợ thêm 25%.
Với chính sách này, người thuộc hộ nghèo được hỗ trợ tỉ lệ đóng BHXH tự nguyện lên đến 80%, chỉ cần đóng 20%. Tương tự, người tham gia BHXH tự nguyện hộ cận nghèo chỉ cần đóng 35%. Theo dự kiến của UBND TP HCM, sau khi triển khai chính sách hỗ trợ sẽ có 12.600 người thuộc hộ nghèo, hộ cận nghèo tham gia BHXH tự nguyện.
Tương tự, tại Hà Nội, theo nghị quyết của HĐND thành phố, từ ngày 1-1-2026, ngoài mức hỗ trợ đóng BHXH tự nguyện của nhà nước, thành phố hỗ trợ thêm 50% mức đóng đối với người thuộc hộ nghèo; 60% mức đóng đối với hộ cận nghèo và 10% mức đóng đối với một số đối tượng khác.
Còn tại TP Hải Phòng, trong giai đoạn từ đầu năm 2026 đến hết năm 2030, ngân sách thành phố sẽ hỗ trợ thêm 30% mức đóng cho người tham gia BHXH tự nguyện thuộc hộ nghèo và người đang thường trú tại đặc khu; người thuộc hộ cận nghèo được hỗ trợ thêm 25% mức đóng BHXH tự nguyện; người dân tộc thiểu số được hỗ trợ thêm 20% và người thuộc nhóm đối tượng khác được hỗ trợ thêm 10% ngoài mức hỗ trợ của nhà nước.
“UBND tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương hằng năm phải xây dựng chỉ tiêu phát triển người tham gia BHXH để trình HĐND ban hành, bảo đảm đến năm 2030 đạt mục tiêu theo nghị quyết. Bên cạnh đó, chủ tịch UBND tỉnh phải chịu trách nhiệm trước Chính phủ về kết quả thực hiện” – Nghị quyết số 403/NQ-CP của Chính phủ về giao chỉ tiêu phát triển đối tượng tham gia BHXH đến năm 2030 nêu.
Nguồn: https://nld.com.vn/tiep-suc-nguoi-tham-gia-bhxh-tu-nguyen-196251220185954706.htm
