Tắt lửa yêu do stress kéo dài

Sáng nào người đàn ông 38 tuổi cũng thấy mình như “cái máy hết pin”, còn buổi tối, điều khiến anh hoang mang nhất là ham muốn tình dục giảm dần. Có những đêm, vợ chủ động gần gũi, Hùng viện cớ mệt, quay lưng. Nhiều lần anh cố gắng nhưng cơ thể không nghe lời.

“Cảm giác xấu hổ tràn trề nhưng tôi không dám chia sẻ”, Hùng nói với bác sĩ Hoàng Quốc Lân, chuyên gia tâm lý lâm sàng, Bệnh viện Đa khoa Phương Đông.

Phong, 37 tuổi, cũng trải qua diễn biến tương tự. Ban đầu căng thẳng công việc khiến anh mất ngủ, sau đó mệt mỏi triền miên, cho đến khi nhận ra mình không còn ham muốn tình dục như trước. Anh né tránh những cái chạm của vợ, viện cớ bận rộn, nhưng trong sâu thẳm luôn hoang mang và sợ hãi. “Sinh lý là thước đo bản lĩnh đàn ông”, anh chia sẻ.

Mỗi lần vợ hỏi han, Phong cảm thấy như bị soi mói, phán xét. Anh bắt đầu nghi ngờ chính mình, lo âu, sợ vợ thất vọng, gia đình rạn nứt. Những suy nghĩ tiêu cực ngày một chồng chất biến thành cảm giác nặng nề lồng ngực, tim đập nhanh, đầu óc quay cuồng, vã mồ hôi. Khi gặp chuyên gia tâm lý, bác sĩ nói anh có dấu hiệu trầm cảm, cần điều trị.

Theo bác sĩ Lân, cả hai bệnh nhân trên đều là nạn nhân điển hình của một vòng xoáy bệnh lý ít được nam giới thừa nhận là căng thẳng kéo dài triệt tiêu ham muốn tình dục, dẫn đến sự tự ti và cuối cùng đẩy họ vào trầm cảm. Cơ chế sinh học của hiện tượng này đã được khoa học chứng minh rõ ràng. Khi cơ thể chịu áp lực, tuyến thượng thận tăng cường tiết cortisol – hormone gây căng thẳng. Nồng độ cortisol tăng cao sẽ ức chế trực tiếp việc sản xuất testosterone, loại hormone đóng vai trò then chốt trong việc duy trì ham muốn và khả năng cương cứng ở nam giới. Đây là một phản ứng sinh tồn tự nhiên của cơ thể, không phải là biểu hiện của sự yếu kém về bản chất.

Tuy nhiên, rào cản lớn nhất không nằm ở sinh lý mà ở tâm lý xã hội. Các nghiên cứu từ Hiệp hội Tâm lý học Mỹ (APA) chỉ ra rằng, nam giới thường gắn liền giá trị bản thân với khả năng tình dục. Khi chức năng này suy giảm, họ có xu hướng tự định vị mình là kẻ thất bại. Thay vì tìm kiếm sự giúp đỡ, họ thu mình lại, tạo ra một “khoảng trống cảm xúc” mà ở đó, sự lo âu có cơ hội bùng phát.

Bác sĩ Hà Ngọc Mạnh, Giám đốc Bệnh viện Nam học và Hiếm muộn Việt Bỉ, phân tích thêm rằng hoạt động tình dục lành mạnh giúp giải phóng dopamine và oxytocin – những chất dẫn truyền thần kinh mang lại cảm giác hưng phấn và gắn kết, hoạt động như một liều thuốc an thần tự nhiên giúp giảm stress. Khi thiếu hụt các hormone này, nam giới dễ rơi vào trạng thái cáu kỉnh, mất kiểm soát cảm xúc và suy giảm hệ miễn dịch, tạo tiền đề cho các rối loạn tâm thần nghiêm trọng hơn.

Tầm quan trọng của sức khỏe tình dục đối với sức khỏe tổng thể đã được khẳng định ở cấp độ toàn cầu. Tại Hội nghị Khoa học Toàn quốc diễn ra vào tháng 10 năm 2025, PGS.TS.BS Nguyễn Quang, Chủ tịch Hội Y học Giới tính Việt Nam, nhấn mạnh rằng sức khỏe tình dục là nền tảng không thể thiếu cho sự ổn định về thể chất và tinh thần, theo đúng định nghĩa của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO). Một nghiên cứu được đăng tải trên thư viện y khoa Verywell Mind cũng củng cố quan điểm này khi cho thấy tình dục là kỹ thuật quản lý căng thẳng hiệu quả nhờ khả năng hạ thấp nồng độ cortisol và adrenaline, với tác dụng kéo dài sang cả ngày hôm sau.

Thực tế lâm sàng cho thấy, sự thiếu hiểu biết về mối liên hệ giữa stress và sinh lý đang khiến nhiều nam giới bỏ lỡ cơ hội điều trị sớm. Họ mặc định sự suy giảm ham muốn là “án tử” cho bản lĩnh phái mạnh thay vì nhìn nhận nó như một triệu chứng y khoa tạm thời.

Các chuyên gia y tế khuyến cáo việc điều trị cần bắt đầu từ việc loại bỏ các định kiến cá nhân, chia sẻ cởi mở với bạn đời và tìm kiếm sự hỗ trợ chuyên môn. Thay đổi lối sống như giảm rượu bia, đảm bảo giấc ngủ và tập thể dục đều đặn không chỉ giúp cân bằng lại hormone mà còn là bước đầu tiên để phá vỡ vòng lặp luẩn quẩn giữa stress và trầm cảm, trước khi nó gây ra những tổn thương không thể đảo ngược cho sức khỏe tinh thần và hạnh phúc gia đình.

Thúy Quỳnh