Thủ tướng: Lựa chọn phương thức đầu tư tối ưu cho đường sắt cao tốc Bắc – Nam

Ngày 23-12, Thủ tướng Phạm Minh Chính chủ trì cuộc họp Thường trực Chính phủ cho ý kiến về các vấn đề liên quan hoàn thiện tiêu chuẩn, quy chuẩn, công nghệ, tháo gỡ khó khăn, đẩy nhanh tiến độ dự án tuyến đường sắt tốc độ cao trục Bắc – Nam và các dự án tuyến đường sắt khổ tiêu chuẩn kết nối Trung Quốc.

Từng bước nội địa hóa các tuyến đường sắt

Theo Bộ Xây dựng, với các dự án đường sắt đô thị tại Hà Nội và TP.HCM, Hà Nội đang triển khai tuyến số 3 đoạn Hà Nội – Hoàng Mai, đang lựa chọn tư vấn hỗ trợ kỹ thuật, Thủ tướng đã có quyết định cho phép huy động vốn ODA và vay nước ngoài cho dự án. 

Tuyến số 5 Văn Cao – Hòa Lạc đã hoàn thành phê duyệt dự án thành phần 2 và đã khởi công, đồng thời triển khai các thủ tục về giải phóng mặt bằng. Tuyến số 2, đoạn Nam Thăng Long – Trần Hưng Đạo đã khởi công tháng 10-2025, UBND thành phố Hà Nội đang tổ chức thẩm định, phê duyệt, điều chỉnh dự án theo mô hình TOD. Tuyến số 3 đoạn đi ngầm từ Cầu Giấy đến ga Hà Nội đang thi công ngầm và đạt 72% kế hoạch.

Về dự án tuyến đường sắt đô thị TP.HCM, đang tổ chức triển khai thực hiện một số nhiệm vụ cho 7 tuyến về lựa chọn tổng thể, xây dựng kế hoạch, chuẩn bị vốn. Hiện đang triển khai điều chỉnh tuyến số 2 Bến Thành – Tham Lương và hoàn thiện các thủ tục liên quan để khởi công ngày 19-1-2026.

Ngày 28-11, Bộ Xây dựng đã tổ chức họp với 2 thành phố để thống nhất định hướng, áp dụng tiêu chuẩn, quy chuẩn cho đường sắt đô thị. Việc áp dụng tiêu chuẩn cho các dự án đường sắt đô thị hiện nay không có vướng mắc trong quá trình triển khai dự án.

Về dự án đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc – Nam, Thủ tướng nhấn mạnh đây là dự án rất được quan tâm, xây dựng, hoàn thiện thể chế, cơ chế, chính sách để triển khai dự án, dù đây là việc mới, việc khó.

Thời gian tới, Thủ tướng yêu cầu Bộ Khoa học và Công nghệ; Bộ Xây dựng rà soát lại các quy chuẩn, tiêu chuẩn trên cơ sở kinh nghiệm thế giới và Việt Nam để lựa chọn công nghệ xây dựng đảm bảo các yếu tố kỹ thuật, kinh tế, chính trị, ngoại giao, an ninh quốc phòng, khả năng chuyển giao công nghệ, vận hành…

Trên cơ sở đó, đề ra các tiêu chuẩn, tiêu chí, quy định để lựa chọn phương thức đầu tư phù hợp nhất, tối ưu cho đất nước, đảm bảo công khai, minh bạch, đảm bảo tính khả thi, đảm bảo hài hòa lợi ích giữa các chủ thể tham gia và phòng chống tiêu cực, tham nhũng, lợi ích nhóm.

Đánh giá tác động các phương thức đầu tư

Trong tháng 1-2026 cần hoàn thành đánh giá tác động các phương thức đầu tư; đề xuất các cơ chế, chính sách cho từng phương thức để trình Chính phủ; khẩn trương hoàn thành công tác lựa chọn tư vấn khảo sát; hướng dẫn các địa phương triển khai ngay các dự án giải phóng mặt bằng; tiếp tục hoàn thiện bộ tiêu chuẩn, quy chuẩn công nghệ.

Đối với dự án đường sắt Lào Cai – Hà Nội – Hải Phòng, các ý kiến cho biết phía Trung Quốc đánh giá Việt Nam triển khai nhanh hơn 1,5 – 2 năm so với các dự án tương tự mà Trung Quốc hợp tác với các nước trong ASEAN.

Về dự án thành phần 1 (đầu tư hạ tầng kết nối các ga trên tuyến và quảng trường ga) đã khởi công vào ngày 19-12, Thủ tướng yêu cầu Bộ Xây dựng triển khai đúng và vượt tiến độ. Về việc lập dự án tiền khả thi và Hiệp định nối ray giữa hai nước Việt Nam – Trung Quốc, phải hoàn thành trong tháng 3-2026.

Thủ tướng cũng yêu cầu các cơ quan xây dựng lộ trình cụ thể về đào tạo nguồn nhân lực, lộ trình nội địa hóa một cách tối đa để góp phần phát triển ngành công nghiệp đường sắt.

Đối với 2 dự án đường sắt kết nối với Trung Quốc là Đồng Đăng – Hà Nội và Móng Cái – Hạ Long – Hải Phòng, Thủ tướng giao Bộ Xây dựng đẩy nhanh tiến độ lập quy hoạch.

Đối với các tuyến đường sắt đô thị Hà Nội và TP.HCM, Thủ tướng đề nghị 2 thành phố từ kinh nghiệm của một số tuyến đã đi vào hoạt động, lựa chọn công nghệ với quy trình, tiêu chuẩn, quy chuẩn hợp nhất, liên thông, có khả năng dùng chung, bảo đảm tiên tiến, hiện đại, lâu dài; đồng thời từng bước nội địa hóa, chuyển giao công nghệ, tạo chuỗi cung ứng cho các doanh nghiệp tham gia.