Bác sĩ Trịnh Kiên Cường, Bệnh viện Nam học và hiếm muộn Hà Nội, thăm khám cho bệnh nhân – Ảnh: BVCC
Chứng bệnh xoắn tinh hoàn còn được gọi là ‘hội chứng mùa đông’ bởi rất hay xảy ra khi thời tiết chuyển lạnh. Nếu không được phát hiện và can thiệp sớm, bệnh xoắn tinh hoàn có thể dẫn đến những hậu quả nghiêm trọng, ảnh hưởng đến khả năng sinh sản.
Cắt bỏ tinh hoàn vì đến muộn
Mới đây, Bệnh viện Nam học và hiếm muộn Hà Nội tiếp nhận thiếu niên 15 tuổi nhập viện trong tình trạng đau tinh hoàn trái dữ dội. Trước đó thiếu niên khám tại một phòng khám và được chẩn đoán viêm tinh hoàn trái, điều trị kháng sinh, chống viêm năm ngày không đỡ, gia đình đã đưa con đến Bệnh viện Nam học và hiếm muộn Hà Nội thăm khám.
Tại bệnh viện, sau khi thực hiện các xét nghiệm cần thiết, thăm khám lâm sàng, thiếu niên được các bác sĩ chẩn đoán xoắn tinh hoàn trái, chỉ định phẫu thuật khẩn cấp. Lúc này tinh hoàn đã tím đen, có dấu hiệu của hoại tử tinh hoàn, bác sĩ phải cắt tinh hoàn hoại tử và cố định tinh hoàn còn lại sau khi đã giải thích kỹ lưỡng cho người nhà bệnh nhân.
Bác sĩ Trịnh Kiên Cường, chuyên khoa nam học Bệnh viện Nam học và hiếm muộn Hà Nội, chia sẻ đây là một trường hợp khá đáng tiếc vì bệnh nhân còn rất trẻ, nếu bệnh nhân đến sớm và đến các bệnh viện chuyên khoa thì có lẽ kết quả sẽ tốt hơn rất nhiều.
Trước đó, Bệnh viện Việt Nam – Thụy Điển Uông Bí cũng tiếp nhận trường hợp thiếu niên 15 tuổi nhập viện do xoắn tinh hoàn. Theo gia đình, bệnh nhân có hiện tượng đau vùng bìu trái ba ngày nhưng nghĩ bệnh không phức tạp, chỉ đến khi đau tăng lên, vùng bìu sưng nề mới đến bệnh viện thăm khám.
Các bác sĩ chẩn đoán xoắn tinh hoàn và được chỉ định phẫu thuật cấp cứu. Ca phẫu thuật diễn ra khẩn trương, quá trình phẫu thuật ghi nhận tinh hoàn trái và mào tinh hoàn tím đen, thừng tinh hoàn trái xoắn hai vòng. Dù đã tiến hành xử trí nhanh chóng và ủ ấm nhưng không cho kết quả, các bác sĩ buộc phải cắt bỏ tinh hoàn trái cho bệnh nhân.
Tại sao mùa lạnh tăng nguy cơ xoắn tinh hoàn?
Theo nghiên cứu tại Trung tâm nam học, Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức năm 2024 trên những người bệnh bị xoắn tinh hoàn, tỉ lệ ca bệnh xoắn tinh hoàn diễn ra vào mùa đông chiếm tới 54,6% và độ tuổi hay gặp nhất là dưới 25 tuổi (chiếm tới 93%).
Bác sĩ Nguyễn Duy Khánh, Trung tâm nam học, cho hay mùa thu đông, xoắn tinh hoàn xảy ra với tần suất dày đặc. Tỉ lệ xoắn tinh hoàn xảy ra đột ngột ở mọi lứa tuổi ở cả trẻ em, thanh niên, thậm chí người cao tuổi.
Trao đổi với Tuổi Trẻ, bác sĩ Cường cho biết xoắn tinh hoàn hay gặp ở mùa lạnh hơn các mùa khác do nhiều nguyên nhân. Trong đó vào mùa lạnh có thể tăng phản xạ co rút quá mức của cơ bìu.
Cơ bìu bao quanh tinh hoàn có nhiệm vụ điều nhiệt. Khi nhiệt độ môi trường giảm, cơ này sẽ tự động co rút mạnh để kéo tinh hoàn lên sát vào cơ thể nhằm giữ ấm (do tinh hoàn cần nhiệt độ ổn định thấp hơn thân nhiệt một chút).
Sự co rút đột ngột và mạnh mẽ này có thể vô tình làm tinh hoàn bị xoay quanh trục của nó. Nếu dây thừng tinh (cuống nuôi) bị cuốn theo đà xoay sẽ gây ra xoắn, cắt đứt dòng máu nuôi dưỡng.
Ngoài ra, trời lạnh còn dẫn đến kích thích thần kinh giao cảm, làm tăng trương lực cơ trơn ở vùng bìu và thừng tinh. Sự tăng trương lực này khiến thừng tinh trở nên “nhạy cảm” hơn, dễ bị co thắt và xoắn lại khi có các yếu tố kích hoạt nhẹ (như thay đổi tư thế đột ngột).
“Mùa lạnh nam giới thường có xu hướng nằm co quắp, kẹp đùi hoặc đắp chăn dày nặng. Tư thế này có thể chèn ép vùng bìu không đúng cách. Khi đang ngủ ấm mà đột ngột tung chăn ra ngoài (để đi vệ sinh chẳng hạn), sự chênh lệch nhiệt độ đột ngột (“sốc nhiệt” vùng kín) sẽ kích hoạt phản xạ co cơ bìu ngay lập tức dẫn đến xoắn.
Mùa lạnh nam giới thường ít vận động hơn, máu lưu thông kém hơn, khi vận động mạnh đột ngột trở lại cũng là một yếu tố nguy cơ”, bác sĩ Cường lý giải.
Chú ý dấu hiệu bất thường
Theo thống kê của Trung tâm nam học, tỉ lệ người bệnh đến khám quá thời gian vàng và phải tiến hành cắt bỏ tinh hoàn chiếm đến 78,6%. Các chuyên gia cảnh báo nhiều nam giới nhầm lẫn triệu chứng hoặc do e ngại không đi thăm khám gây ảnh hưởng đến sức khỏe sinh sản.
Theo bác sĩ Cường, chủ yếu bệnh nhân đến muộn do tâm lý chủ quan, e ngại đặc biệt ở trẻ đang trong độ tuổi dậy thì. Nhiều nam giới cố chịu đựng hoặc tự mua thuốc giảm đau uống, hy vọng cơn đau sẽ qua.
Hoặc có thể bệnh nhân nhầm lẫn với viêm tinh hoàn/viêm mào tinh hoàn. “Đây là sự nhầm lẫn tai hại nhất. Viêm thường đau âm ỉ, tăng dần, có thể kèm sốt và tiểu buốt. Trong khi xoắn là đau đột ngột. Tuy nhiên nếu tự ý dùng kháng sinh trị viêm mà thực chất là xoắn, bệnh nhân sẽ đánh mất cơ hội cứu tinh hoàn.
Ngoài ra đôi khi đau do xoắn tinh hoàn lan lên vùng bụng dưới hoặc hố chậu khiến bệnh nhân nhầm là đau ruột thừa hoặc sỏi thận”, bác sĩ Cường nêu rõ.
Các chuyên gia cho hay hiện nguyên nhân dẫn đến xoắn tinh hoàn vẫn chưa được xác định chính xác. Vì vậy cần nhận biết sớm để có thể can thiệp kịp thời, tránh hậu quả đáng tiếc.
Chú ý các dấu hiệu
Một số dấu hiệu điển hình nam giới nên theo dõi, nhận biết để liên hệ sớm với bác sĩ như:
– Đau đột ngột và dữ dội, đặc biệt cơn đau xuất hiện như “sét đánh” tại vùng bìu (thường là một bên).
– Đau kèm nôn/buồn nôn, đây là phản xạ thần kinh thực vật điển hình khi thừng tinh bị xoắn chặt.
– Tinh hoàn treo cao, có thể quan sát thấy bên đau tinh hoàn bị co rút lên cao hơn hẳn so với bên lành.
– Tinh hoàn sưng nề và đỏ, vùng da bìu sưng to nhanh chóng, chuyển màu đỏ hoặc tím hoặc mất nếp nhăn da bìu, da bìu căng bóng do sưng nề.
“Việc phòng tránh biến chứng của xoắn tinh hoàn chỉ có phát hiện và điều trị sớm. Nếu can thiệp trước 6 giờ (thời gian vàng), khả năng bệnh nhân được cứu tinh hoàn rất lớn. Trong khoảng 6-12 giờ thì khả năng cứu được tinh hoàn chỉ còn 50% và trong khoảng 12-24 giờ chỉ còn 20% được cứu. Trên 24 giờ thường sẽ gần như không cứu được tinh hoàn.
Vì vậy khi có các dấu hiệu đã nêu trên, đặc biệt là triệu chứng đau đột ngột ở vùng bìu cần nhanh chóng đến cơ sở chuyên khoa để được chẩn đoán chính xác, điều trị kịp thời”, bác sĩ Khánh khuyến cáo.
Đọc tiếp
Về trang Chủ đề
Nguồn: https://tuoitre.vn/troi-lanh-coi-chung-xoan-tinh-hoan-dau-mot-ben-vao-vien-muon-co-the-mat-tinh-hoan-2025122423290186.htm
