Cách doanh nghiệp ‘móc túi’ người đi xuất khẩu lao động để hối lộ 9 cán bộ

Sai phạm được Cục Cảnh sát điều tra tội phạm về tham nhũng, kinh tế, buôn lậu (C03 Bộ Công an) nêu trong kết luận điều tra, đề nghị truy tố nguyên thứ trưởng Lao động Thương binh và Xã hội Nguyễn Bá Hoan và 8 người về tội Nhận hối lộ.

Trong 20 bị can còn lại, Nghiêm Quốc Hưng, Chủ tịch HĐQT kiêm Tổng giám đốc Công ty Hoàng Long; Nguyễn Đức Nam, Chủ tịch HĐQT Công ty Sona; Nghiêm Văn Định, Giám đốc Công ty Incoop3, cùng 8 người khác đang đối mặt cáo buộc Vi phạm quy định về kế toán gây hậu quả nghiêm trọng.

=>> Danh sách 21 bị can

Ba doanh nghiệp cung ứng nhân lực bị cáo buộc có sai phạm là Công ty Hoàng Long, Công ty Xây Lắp 3 (Incoop3) và Công ty Sona. Một điểm chung của cả ba doanh nghiệp này là tập trung thị vào thị trường xuất khẩu lao động Hàn Quốc, Nhật Bản. Trong đó có chương trình Visa E7-3 đi Hàn Quốc, dành cho lao động có tay nghề cao, chuyên môn kỹ thuật làm việc trong các ngành công nghiệp gốc, hưởng lương và quyền lợi như người bản xứ.

Song để đưa được người đi xuất khẩu theo diện này, doanh nghiệp phải vượt qua rào cản là các “giấy phép con” do Cục Quản lý lao động ngoài nước, Bộ Lao động Thương binh và Xã hội cũ tự đặt ra.

Tại Hoàng Long, để tìm nguồn lao động, Chủ tịch Nghiêm Quốc Hưng cho thành lập hệ sinh thái các công ty cùng hoạt động trong lĩnh vực để hỗ trợ lẫn nhau. Song Hưng gặp rào cản là bị cán bộ của Cục Quản lý lao động ngoài nước gây khó dễ.

Cục này còn có quyền quyết định việc cấp, đổi, thu hồi giấy phép tổ chức người lao động Việt Nam đi nước ngoài làm việc. Để gỡ vướng, ông Hưng thấy cần có “chi phí kết nối” để tạo quan hệ tốt với lãnh đạo Bộ, Cục, giúp cho công ty được quan tâm hơn.

Sau khi đưa tiền bôi trơn, các hồ sơ hợp đồng xuất khẩu lao động đi thị trường Nhật Bản, Đài Loan, Hàn Quốc của Hoàng Long đều được duyệt nhanh hơn bình thường. Hơn nữa, công ty cũng không bị thanh kiểm tra hoặc có bị kiểm tra sẽ được bỏ qua các lỗi vi phạm, xử lý nhẹ hơn.

Cơ quan điều tra phát hiện, để có tiền lo lót, ông Hưng chỉ đạo cấp phó là Nguyễn Đình Thám và bộ phận kinh doanh thu thêm của người lao động các khoản phí không đúng quy định. Mỗi lao động sẽ bị thu từ 2.000 đến 4.000 USD (tương đương 45-135 triệu đồng), tùy theo từng thị trường, ngành nghề.

Những người môi giới cho Hoàng Long khai mức thu của người lao động đi Nhật Bản 144 triệu đồng, trong khi phí tối đa họ phải chi trả chỉ khoảng 57 triệu đồng (chênh 87 triệu); với người đi Đài Loan sẽ thu 123 triệu đồng (chênh 45 triệu); người đi Hàn Quốc thu 293 triệu đồng (chênh 153 triệu).

Với chương trình lao động phổ thông, mức phí tối đa người lao động phải chi trả vào khoảng 26,5 triệu đồng song thực tế phải nộp tới 115 triệu đồng (chênh lệch 88,5 triệu đồng).

Đây đều là các khoản tiền ngoài quy định, ông Hưng dùng một phần trả cho môi giới, còn lại để chi phí đối ngoại và chiếm hưởng cá nhân. Nhằm tránh bị phát giác, ông Hưng cho lập hai hệ thống sổ sách kế toán, vừa hợp thức tiền chênh lệch, vừa che giấu doanh thu thực tế.

Từ năm 2020 đến 2024, ông Hưng bị cáo buộc đã thu tiền trái pháp luật, đưa hơn 15.000 người Việt Nam đi xuất khẩu lao động tại Đài Loan, Hàn Quốc, Nhật Bản.

Doanh nghiệp tự ý áp đặt mức tiền phí dịch vụ

Tại Công ty Sona, Chủ tịch Nguyễn Đức Nam chỉ đạo cho phát triển ở ba thị trường chính là Nhật Bản, Hàn Quốc và Litva. Song để vận hành đưa người đi xuất khẩu, ông Nam phải trả chi phí môi giới cho nước ngoài và “phí bôi trơn” cho lãnh đạo, cán bộ Bộ Lao động Thương binh và Xã hội cũ và Cục Quản lý lao động ngoài nước.

Bởi thế, ông Nam và các cấp dưới thống nhất thu phí của người lao động cao hơn định mức cho phép. Trong đó, thu của mỗi người đi làm việc tại Nhật Bản cao hơn 1.900-2.100 USD; thu 5.000-5.500 USD với một người đi Hàn Quốc và 2.200-2300 USD với người đi Litva.

Số tiền này thu trái phép nên Nam đề nghị nhân viên chủ động quản lý, không đưa vào hồ sơ, sổ sách kế toán. Bằng cách này, từ năm 2021 đến 2024, Công ty Sona đã thu tiền sai quy định của 1.043 lao động, bỏ ngoài sổ sách doanh thu 29,2 tỷ đồng.

Tại Công ty Incoop 3, Tổng giám đốc Nghiêm Văn Định trực tiếp chỉ đạo nhân viên thu tiền chênh hoặc thông qua môi giới là nhân viên của trường Cao đẳng công nghệ Bắc Hà. Ông Định giao môi giới thu thêm của mỗi lao động từ 500-1.000 USD, tùy từng thời điểm.

Người môi giới được tự giữ lại 300 USD mỗi hồ sơ, còn lại chuyển cho công ty để chi tiêu, và hối lộ cán bộ nhà nước. Theo cách này, từ năm 2022 đến 2024, Incoop 3 đã đưa 293 lao động đi Hàn Quốc, thu trái quy định 6 tỷ đồng.

Tổng cộng, từ năm 2023 đến 2025, ông Hưng đã đưa cho nhóm bị can là cán bộ Bộ Lao động Thương binh và Xã hội tổng cộng gần 260.000 USD. Trong đó, Thứ trưởng Hoan nhận 170.000 USD, Cục trưởng Quản lý lao động ngoài nước Tống Hải Nam 54.000 USD và những cán bộ khác mỗi người từ 10.000 đến 19.800 USD.

Để đưa 293 người đi xuất khẩu lao động, ông Định đã đưa tổng cộng 43.000 USD và 20 triệu đồng. Trong đó, ông đưa cho Cục trưởng Nam 40.000 USD và 20 triệu đồng.

Chủ tịch Sona Nguyễn Đức Nam đã đưa Thứ trưởng Hoan 50 triệu đồng, Cục trưởng Nam 80 triệu đồng và Trưởng phòng Hàn Quốc Lê Thanh Hà 40 triệu.

Ngoài nhận dự án Visa E7-3 đi Hàn Quốc, ba doanh nghiệp còn đút tiền cho cán bộ nhà nước để được cấp giấp phép xuất khẩu lao động nhanh hơn.

Cơ quan điều tra cho rằng nguyên nhân chính xuất phát từ cơ chế khi mà Cục Quản lý lao động ngoài nước đã gây khó khăn cho doanh nghiệp bằng cách trả hồ sơ, yêu cầu bổ sung thông tin, tài liệu nhiều lần. Nhóm bị can tại Cục còn cố tình kéo dài thời gian thẩm định hồ sơ sau đó gợi ý cho doanh nghiệp đưa tiền để hưởng lợi cá nhân.

C03 cáo buộc các bị can đã nhận tổng cộng 15,3 tỷ đồng tiền “bôi trơn” để chạy giấy phép cho 29 doanh nghiệp tương ứng với 30 hồ sơ. Trong đó, ông Hoan nhận 950 triệu đồng, Nam nhận 3,2 tỷ đồng, Nguyễn Thành Hưng (chuyên viên văn phòng Cục Quản lý lao động ngoài nước) nhận 3,1 tỷ…

Tổng cộng trong vụ án này, ông Hoan bị cáo buộc nhận hối lộ 5,2 tỷ đồng, ông Nam nhận 7,9 tỷ và Hưng nhận 3,1 tỷ.

Phạm Dự