Cơ hội và thách thức

Dự án trục đại lộ cảnh quan sông Hồng được kỳ vọng sẽ góp phần tái cấu trúc không gian đô thị TP Hà Nội song cũng đối mặt nhiều vấn đề nan giải về trị thủy, giải phóng mặt bằng…

Trục đại lộ cảnh quan sông Hồng vừa được khởi công hôm 19-12. Dự án được kỳ vọng sẽ giúp thay đổi toàn diện, mạnh mẽ diện mạo đô thị hai bên bờ sông Hồng; góp phần thực hiện việc tái thiết đô thị triệt để; trở thành không gian văn hóa, kinh tế, sinh thái và là một trong những biểu tượng của TP Hà Nội.

Ảnh hưởng khoảng 200.000 người dân

Theo định hướng quy hoạch, dự án đầu tư xây dựng trục đại lộ cảnh quan sông Hồng có tổng mức đầu tư sơ bộ khoảng 855.000 tỉ đồng, triển khai theo phương thức đối tác công – tư (PPP). Dự án có quy mô nghiên cứu khoảng 11.000 ha, kéo dài từ cầu Hồng Hà đến cầu Mễ Sở, qua địa bàn 19 xã, phường của TP Hà Nội.

Quy mô dự án gồm: đầu tư xây dựng trục đại lộ giao thông dài khoảng 80 km; hệ thống công viên cảnh quan, vui chơi, giải trí diện tích khoảng 3.300 ha và quỹ đất giải phóng mặt bằng khoảng 2.100 ha phục vụ việc tái thiết, phát triển đô thị. Dự án trục đại lộ cảnh quan sông Hồng có 4 dự án thành phần độc lập. Theo tính toán ban đầu, khoảng 200.000 người dân bị ảnh hưởng bởi dự án, trong đó một phần được bố trí tái định cư tại chỗ.

Đề cập việc xây dựng trục đại lộ cảnh quan sông Hồng, đại biểu Quốc hội Trương Xuân Cừ (đoàn Hà Nội) cho rằng thành phố đã thông qua chủ trương đầu tư 2 dự án mang tính lịch sử, công trình còn lại là Khu đô thị thể thao Olympic. Để khởi công cả 2 siêu dự án này hôm 19-12, công tác chuẩn bị đã được tiến hành trong thời gian dài, gắn với nhiều yếu tố như nguồn lực, thời cơ và thời điểm phù hợp.

Với trục đại lộ cảnh quan sông Hồng, dự án thể hiện quyết tâm của TP Hà Nội hướng tới xây dựng thủ đô “văn hiến – văn minh – hiện đại”. Việc phát huy cảnh quan đô thị sông Hồng là vấn đề có ý nghĩa hết sức quan trọng đối với Hà Nội. Khi hoàn thành, dự án sẽ là cú hích mạnh mẽ, góp phần nâng cao vị thế TP Hà Nội trong việc xúc tiến đầu tư, từng bước hình thành các trung tâm tài chính, thu hút du lịch, tạo động lực phát triển cho cả khu vực phía Bắc.

Theo các chuyên gia quy hoạch, ở góc độ chiến lược, dự án được kỳ vọng góp phần tái cấu trúc không gian đô thị Hà Nội theo hướng cân bằng, giảm áp lực cho khu vực nội đô, đồng thời mở ra dư địa phát triển mới dọc hai bờ sông Hồng. Tuy nhiên, đây không phải là dự án thông thường, bởi mọi sự can thiệp ở khu vực ven sông đều tác động trực tiếp đến an toàn đô thị, nhất là phòng chống lũ, đòi hỏi phải tiếp cận tổng thể và thận trọng.

Cần kiểm soát lũ hiệu quả, bảo đảm an toàn

Theo kiến trúc sư Đào Ngọc Nghiêm – Phó Chủ tịch Hội Quy hoạch phát triển đô thị Việt Nam, nguyên Giám đốc Sở Quy hoạch Kiến trúc, nguyên Kiến trúc sư trưởng TP Hà Nội – sông Hồng có đặc tính thủy văn phức tạp, chịu ảnh hưởng từ lưu vực rộng lớn ở thượng nguồn.

Từ đầu những năm 2000, khu vực hai bên sông Hồng đã thu hút sự quan tâm của nhiều nhà đầu tư trong và ngoài nước. Tuy nhiên, những đề xuất đầu tư khi đó đều gặp trở ngại bởi chưa giải quyết được vấn đề cốt lõi là kiểm soát lũ và bảo đảm an toàn lâu dài cho đô thị.

Ông Đào Ngọc Nghiêm phân tích: “Dòng chảy sông Hồng chịu tác động trực tiếp từ các yếu tố tự nhiên và hoạt động điều tiết ở thượng nguồn, trong khi khả năng tiếp cận đầy đủ, ổn định các dữ liệu này của cơ quan chức năng còn hạn chế. Nếu không tính toán kỹ lưỡng, việc phát triển không gian ven sông Hồng có thể tiềm ẩn những rủi ro khó lường trong bối cảnh biến đổi khí hậu ngày càng rõ nét”.

Để giải quyết hài hòa bài toán trị thủy và phát triển đô thị, nguyên Kiến trúc sư trưởng TP Hà Nội cho rằng không gian ven sông Hồng cần được tổ chức theo hướng ưu tiên các chức năng có khả năng thích ứng cao, như cây xanh, công viên, không gian công cộng. Với những khu vực bố trí dân cư hoặc công trình xây dựng, cần kiểm soát chặt chẽ cao độ, mật độ và chức năng sử dụng đất; tuyệt đối tuân thủ các quy định về phòng chống lũ và bảo vệ đê điều.

Cùng quan điểm, đại biểu Quốc hội Trương Xuân Cừ nhấn mạnh dự án cần đặc biệt lưu ý vấn đề trị thủy. Cơ quan chức năng TP Hà Nội cần bảo đảm các công trình và hạ tầng được thiết kế hài hòa giữa yêu cầu phòng chống lũ với việc phát triển giao thông, đô thị bền vững.

Bên cạnh đó, ông Trương Xuân Cừ nhìn nhận yếu tố kỹ thuật và việc giải phóng mặt bằng là thách thức lớn trong quá trình triển khai dự án trục đại lộ cảnh quan sông Hồng. Chính sách tái định cư cho người dân cần hướng tới mục tiêu nơi ở mới có điều kiện sống tốt hơn, hạ tầng đồng bộ hơn, qua đó tạo sự đồng thuận xã hội – yếu tố then chốt để dự án có thể triển khai thuận lợi, bền vững.

Theo ông Nguyễn Mạnh Hà, Bí thư Đảng ủy phường Long Biên – 1 trong 19 xã, phường liên quan dự án, trong năm 2026, địa phương sẽ tập trung cao độ cho công trình đầu tư xây dựng trục đại lộ cảnh quan sông Hồng. Dự án đặt ra yêu cầu rất cao đối với công tác quản lý đất đai, trật tự xây dựng, giải phóng mặt bằng, bảo đảm an sinh xã hội và ổn định đời sống người dân. Do đó, cấp ủy, chính quyền địa phương sẽ tăng cường tuyên truyền, vận động, nắm chắc tình hình tư tưởng người dân…

Ông Nguyễn Mạnh Hà khẳng định phường Long Biên sẽ kịp thời cung cấp thông tin chính xác, đầy đủ, định hướng dư luận, tạo sự đồng thuận cao; không để phát sinh điểm nóng, khiếu kiện phức tạp, tạo điều kiện thuận lợi để triển khai thực hiện dự án.