Một năm hé lộ loạt bí ẩn lịch sử tưởng chừng không lời giải

CNN mới đây tổng hợp những phát hiện khoa học lịch sử nổi bật năm 2025, góp phần giải mã các bí ẩn lâu đời của lịch sử nhân loại. 

Con thuyền Hjortspring và dấu vân tay từ hơn 2.000 năm trước

Được khai quật từ một đầm lầy trên đảo Als (Đan Mạch) vào những năm 1920, con thuyền Hjortspring từ lâu đã khiến giới khảo cổ học bối rối. 

Con thuyền gỗ hơn 2.000 năm tuổi này chứa đầy vũ khí, chứng tỏ từng chở theo các chiến binh với mục đích tấn công. 

Tuy nhiên, trong suốt nhiều thập kỷ, không có manh mối rõ ràng nào về nơi xuất phát hay danh tính những người trên thuyền.

Dựa trên phân tích vật liệu và cấu trúc con thuyền, nghiên cứu mới do nhóm các nhà khảo cổ và khoa học vật liệu của Đại học Lund (Thụy Điển) thực hiện trong năm 2025 cho thấy con thuyền có thể đã di chuyển quãng đường xa hơn nhiều so với suy đoán trước đây. 

Đồng nghĩa cuộc tấn công không mang tính ngẫu nhiên mà có khả năng đã được chuẩn bị kỹ lưỡng từ trước.

Đặc biệt, phó giáo sư Mikael Fauvelle, tác giả chính của nghiên cứu, đã phát hiện dấu vân tay người còn sót lại trong lớp nhựa đường dùng để trám thuyền được xem là phát hiện cực kỳ hiếm. 

Theo các nhà nghiên cứu, dấu vân tay này có thể tạo ra mối liên hệ trực tiếp với một thành viên trong thủy thủ đoàn cổ đại. Đây là điều gần như chưa từng xảy ra với các hiện vật cùng thời kỳ.

Giới khoa học nhận diện nhầm hai ‘chú chó’ thời băng hà

Hai xác thú non được tìm thấy tại miền bắc Siberia vào các năm 2011 và 2015, có niên đại hơn 14.000 năm, từng được xem là bằng chứng cho quá trình con người thuần hóa chó từ rất sớm. 

Các xác này được bảo quản gần như hoàn hảo, còn lông và thậm chí dấu vết bữa ăn cuối cùng trong dạ dày.

Tuy nhiên, phân tích ADN và các dấu hiệu hóa học mới công bố trong năm 2025 đã đảo ngược giả thuyết này. 

Kết quả cho thấy chúng không phải là chó đã được con người thuần hóa. Nhóm các nhà khoa học quốc tế do Đại học York (Anh) dẫn đầu khẳng định đó là sói con và hoàn toàn không có dấu hiệu sống gần con người. 

Phát hiện này cho thấy ranh giới giữa sói hoang và chó nhà trong thời kỳ tiền sử phức tạp hơn nhiều so với các mô hình trước đây. 

Đồng thời, các chuyên gia cũng nhấn mạnh việc thuần hóa chó có thể đã diễn ra muộn hơn hoặc theo nhiều con đường khác nhau.

Xác ướp ‘không vết mổ’ và bí ẩn kéo dài hơn hai thế kỷ

Một sự cố rò rỉ nước tại hầm mộ của một nhà thờ nhỏ ở Áo đã bất ngờ tạo điều kiện để giới khoa học tiếp cận và giải mã một trong những trường hợp bảo quản thi thể kỳ lạ nhất châu Âu.

Được lưu giữ từ thế kỷ XVIII, thi thể này vẫn giữ được làn da và mô mềm gần như nguyên vẹn, dù không hề có dấu hiệu mổ xẻ hay áp dụng các kỹ thuật ướp xác truyền thống.

Suốt nhiều năm, người dân địa phương tin rằng đây là thi hài của một giáo sĩ được cho là có khả năng chữa bệnh, thậm chí từng xuất hiện những đồn đoán ông đã bị đầu độc.

Trong quá trình trùng tu công trình, các nhà khoa học đã tiến hành chụp CT toàn thân, phân tích mẫu xương và mô, đồng thời xác định niên đại bằng phương pháp carbon phóng xạ.

Kết quả cho thấy thi thể thuộc về Franz Xaver Sidler von Rosenegg, một quý tộc từng xuất gia trước khi trở thành linh mục quản xứ.

Đáng chú ý, nhóm nghiên cứu phát hiện một phương pháp bảo quản hoàn toàn chưa từng được ghi nhận, cho phép cơ thể khô tự nhiên mà không cần can thiệp phẫu thuật.

Phát hiện này không chỉ góp phần giải mã hiện tượng “ướp xác bằng không khí” mà còn mở ra những giả thuyết mới về nguyên nhân tử vong, đồng thời lý giải sự hiện diện của một vật thể bằng thủy tinh từng được tìm thấy bên trong thi thể.

Đội quân Napoleon và những kẻ thù vô hình

Chiến dịch xâm lược Nga năm 1812 của Napoleon Bonaparte được xem là một trong những thảm họa quân sự lớn nhất lịch sử châu Âu.

Từ lực lượng ban đầu hơn nửa triệu binh sĩ, chỉ còn vài chục nghìn người sống sót trở về sau sáu tháng rút lui trong điều kiện thời tiết khắc nghiệt.

Trong nhiều thập kỷ, giới sử học cho rằng sự tan rã của đội quân này chủ yếu do giao tranh, đói rét và dịch sốt phát ban (typhus).

Tuy nhiên, nghiên cứu ADN cổ đại công bố năm 2025 đã bổ sung những bằng chứng mới, khi phát hiện thêm hai mầm bệnh nguy hiểm trong răng của các binh sĩ tử trận, gồm vi khuẩn gây thương hàn và sốt tái phát.

Nghiên cứu do nhóm các nhà khoa học châu Âu thực hiện, với Đại học Tartu (Estonia) giữ vai trò chủ trì, sử dụng phương pháp phân tích ADN cổ đại để truy vết mầm bệnh.

Kết quả cho thấy đội quân của Napoleon có thể đã đồng thời đối mặt với nhiều dịch bệnh, khiến tỉ lệ tử vong cao hơn đáng kể so với các giả thuyết trước đây.