Xóa cảnh xếp hàng nhờ trực tuyến hóa dịch vụ công

Tiến trình chuyển đổi số dịch vụ và hành chính công đã được thúc đẩy mạnh mẽ – Ảnh: DNCC

Thực tế cho thấy, không ít dịch vụ công dù đã ‘lên mạng’ vẫn yêu cầu đến cơ quan hành chính để nộp giấy tờ, ký tay hoặc thanh toán trực tiếp.

Khoảng cách giữa việc ‘cung cấp trực tuyến’ và trải nghiệm ‘toàn trình’ đang là điểm nghẽn lớn của tiến trình số hóa dịch vụ công tại Việt Nam.

Quy trình liền mạch

Trong hơn một thập kỷ qua, Việt Nam đã đầu tư mạnh mẽ cho chuyển đổi số hành chính công.

Tỉ lệ dịch vụ công mức độ 4, mức cho phép người dân thực hiện trọn vẹn thủ tục trực tuyến, đã tăng từ 0,01% năm 2011 lên hơn 48% năm 2024.

Cùng lúc, điều kiện hạ tầng số đã chín muồi với gần 80 triệu người dùng Internet và tỉ lệ sở hữu smartphone vượt 84% dân số trưởng thành.

Tuy nhiên, theo Bộ Khoa học và Công nghệ, tỉ lệ hồ sơ trực tuyến toàn trình tại các địa phương hiện mới đạt khoảng 17%, cho thấy nhiều thủ tục dù đã số hóa vẫn chưa thể thực hiện trọn vẹn từ đầu đến cuối.

Kinh nghiệm từ các quốc gia như Estonia, Singapore hay Hàn Quốc cho thấy, khi hạ tầng đã sẵn sàng, thách thức lớn nhất nằm ở việc quá trình trải nghiệm người dùng thông qua việc loại bỏ các ‘điểm gãy’ trong quy trình.

Những điểm gãy thường xuất hiện ở các khâu then chốt như xác thực, liên thông dữ liệu và đặc biệt là thanh toán.

Khi bước thanh toán yêu cầu thao tác khác biệt với thói quen chi tiêu hàng ngày, người dân có xu hướng quay lại hình thức trực tiếp, dù phần lớn quy trình đã được thực hiện online.

Thanh toán điện tử được xem là bước chốt của trải nghiệm toàn trình.

Tại nhiều nước, khi phí dịch vụ công được thanh toán bằng các phương thức quen thuộc giống như đóng học phí, viện phí hay phí đi lại, thì tỉ lệ hoàn tất thủ tục tăng rõ rệt nhờ giảm rào cản tâm lý và thao tác.

Định hướng này cũng phù hợp với các mục tiêu được nêu trong Nghị quyết 57 và 68 của Chính phủ, nhằm giảm tiếp xúc trực tiếp, cắt giảm giấy tờ, thúc đẩy thanh toán không tiền mặt, nâng cao tính minh bạch và trải nghiệm.

Vai trò của nền tảng dân dụng

Trong hệ sinh thái thanh toán tích hợp với dịch vụ công trực tuyến, MoMo là một ví dụ tiêu biểu nhờ độ phủ rộng và mức độ gắn bó với các giao dịch thường nhật.

Theo dữ liệu quản lý, MoMo hiện hỗ trợ thanh toán hơn 90% dịch vụ hành chính công, chiếm khoảng 35% giao dịch không tiền mặt trên Cổng Dịch vụ công Quốc gia và gần một nửa lệ phí xét tuyển đại học trực tuyến.

Nền tảng này tập trung vào bốn nhóm dịch vụ công có tần suất sử dụng cao nhất gồm hành chính, giáo dục, y tế và giao thông, với mạng lưới kết nối hơn 8.300 cơ sở giáo dục, hơn 200 bệnh viện và nhiều dịch vụ giao thông thiết yếu.

Việc tích hợp dữ liệu với Cục Cảnh sát Giao thông và Cục Đăng kiểm cho phép người dùng tra cứu và nhận thông báo phạt nguội trực tiếp trên ứng dụng.

Nhiều năm liền, MoMo được ghi nhận là phương thức thanh toán được sử dụng nhiều nhất khi đóng phí xét tuyển Đại học – Ảnh: DNCC

Khi các nhóm dịch vụ này cùng tồn tại trên một nền tảng quen thuộc, hành vi thanh toán của người dân được thống nhất và lặp lại thường xuyên, qua đó giảm đáng kể rào cản trong quá trình sử dụng dịch vụ công trực tuyến.

Bên dưới giao diện đơn giản là hệ thống bảo mật đạt chuẩn quốc tế như PCI DSS Level 1, ISO/IEC 27001:2022 và mã hóa TLS/SSL, đáp ứng yêu cầu an toàn khi tích hợp với VNeID và Cổng Dịch vụ công Quốc gia.

MoMo là một trong những Fintech tiên phong hỗ trợ liên kết ‘Tài khoản hưởng An sinh xã hội’ qua VNeID – Ảnh: DNCC

Khi VNeID, cơ sở dữ liệu dân cư và các nền tảng công đạt độ chín, khu vực tư nhân được kỳ vọng sẽ đóng vai trò ổn định hóa vận hành và nâng cao chất lượng phục vụ.

Giai đoạn 2025 – 2030 được dự báo sẽ chứng kiến sự phát triển của mô hình cung ứng lai, dựa trên ba yếu tố: liên thông dữ liệu, thanh toán điện tử và hợp tác công – tư.

Sự tham gia của các nền tảng cho thấy tiềm năng của một hạ tầng dịch vụ công được vận hành theo tốc độ thị trường nhưng vẫn đảm bảo tiêu chuẩn an toàn của Nhà nước.

Đây được xem là nền tảng quan trọng để Việt Nam giảm chi phí tuân thủ, nâng cao hiệu quả quản trị và năng suất của toàn nền kinh tế.