Có thể kê biên, khấu trừ tài sản cá nhân thành viên hộ kinh doanh khi cưỡng chế nộp phạt hành chính

(PLO)- Nghị định 296/2025 cho phép truy tài sản cá nhân của thành viên hộ kinh doanh nếu tài sản chung không đủ để thi hành quyết định xử phạt vi phạm hành chính.

Từ ngày 1-1-2026, Nghị định 296/2025 chính thức có hiệu lực, thay thế Nghị định 166/2013 về cưỡng chế thi hành quyết định xử phạt vi phạm hành chính, trong đó đặt ra cơ chế xử lý tài sản chặt chẽ hơn, đặc biệt đối với hộ kinh doanh.

Cụ thể, Điều 4 Nghị định 296/2025 quy định về nguồn tiền khấu trừ và tài sản kê biên đối với hộ kinh doanh, hộ gia đình, tổ hợp tác bị cưỡng chế thi hành quyết định xử phạt vi phạm hành chính như sau:

Đối với tổ chức là cơ quan nhà nước, đơn vị vũ trang, tổ chức chính trị, tổ chức chính trị – xã hội, đơn vị sự nghiệp công lập không có thu được bảo đảm kinh phí hoạt động từ ngân sách nhà nước bị áp dụng biện pháp cưỡng chế khấu trừ tiền và trả chi phí cho hoạt động cưỡng chế thì phải tự bảo đảm nguồn tiền để thi hành quyết định cưỡng chế, không được sử dụng tiền ngân sách nhà nước hoặc tiền có nguồn gốc từ ngân sách nhà nước.

Đối với tổ chức quy định tại khoản 1 Điều này có thu hoặc được tổ chức các hoạt động có thu theo quy định của pháp luật, khi bị khấu trừ tiền, kê biên tài sản và trả chi phí cho hoạt động cưỡng chế thì lấy từ nguồn thu và tài sản do các hoạt động này mang lại.

Đối với tổ chức xã hội, tổ chức xã hội nghề nghiệp, tổ chức phi chính phủ, các quỹ xã hội, quỹ từ thiện thì khấu trừ tiền, kê biên tài sản, trả chi phí cho hoạt động cưỡng chế từ tiền, tài sản của tổ chức, quỹ đó.

Đối với doanh nghiệp, đơn vị phụ thuộc của doanh nghiệp, liên hiệp hợp tác xã và hợp tác xã thì khấu trừ tiền, kê biên tài sản, trả chi phí cho hoạt động cưỡng chế từ tiền, tài sản hoặc thu nhập bằng tiền, tài sản của doanh nghiệp, đơn vị phụ thuộc của doanh nghiệp, liên hiệp hợp tác xã, hợp tác xã đó.

Đối với hộ kinh doanh, hộ gia đình, tổ hợp tác thì khấu trừ tiền, kê biên tài sản, trả chi phí cho hoạt động cưỡng chế từ tiền, tài sản chung của hộ kinh doanh, hộ gia đình, tổ hợp tác; trường hợp tài sản chung không đủ để thi hành quyết định cưỡng chế thì khấu trừ tiền, kê biên tài sản của các thành viên trong hộ kinh doanh, hộ gia đình, tổ hợp tác, trừ trường hợp hợp đồng hợp tác hoặc pháp luật có liên quan quy định khác.

Đối với cộng đồng dân cư thì khấu trừ tiền, kê biên tài sản, trả chi phí cho hoạt động cưỡng chế từ tiền, tài sản chung của cộng đồng dân cư.

Như vậy, từ 1-1-2026, nếu hộ kinh doanh không đủ tài sản để nộp phạt vi phạm hành chính mà bị cưỡng chế, cơ quan chức năng có thể truy đến tài sản cá nhân của những người tham gia hộ kinh doanh để bảo đảm thi hành quyết định xử phạt.

Trước đó, Nghị định 166/2013 chỉ quy định nguồn tiền khấu trừ và tài sản kê biên đối với các tổ chức như cơ quan nhà nước, đơn vị vũ trang, tổ chức chính trị – xã hội, đơn vị sự nghiệp có thu, tổ chức xã hội, doanh nghiệp và hợp tác xã; việc khấu trừ, kê biên được thực hiện từ chính nguồn kinh phí, nguồn thu hoặc tài sản của các tổ chức này.

Nghị định 166/2013 cũng không có quy định riêng đối với hộ kinh doanh, hộ gia đình, tổ hợp tác và cũng không đặt ra cơ chế xử lý khi tài sản chung của các chủ thể này không đủ để thi hành quyết định cưỡng chế.

Sự bổ sung tại Nghị định 296/2025 được xem là một bước thay đổi quan trọng, vừa tăng hiệu lực thực thi quyết định xử phạt hành chính, vừa khắc phục khoảng trống pháp lý tồn tại suốt nhiều năm qua trong việc xử lý nghĩa vụ tài chính của hộ kinh doanh.