2025 là một năm tốn kém, cuộc chiến trợ giá quá dữ dội

Tại trụ sở Bắc Kinh của Meituan, các quản lý họp hằng tuần để làm một việc sống còn: Ước tính đối thủ sẽ “đốt” bao nhiêu tiền cho trợ giá giao hàng thương mại điện tử và Meituan sẽ phải đáp trả quyết liệt tới mức nào.

Cạnh tranh khốc liệt từ các ông lớn công nghệ JD.com và Alibaba trên thị trường bán lẻ tức thì đang tăng tốc của Trung Quốc năm nay đã biến thành một cuộc chiến trợ giá dữ dội, nơi Meituan vội vã rót tiền cho phiếu giảm giá burger và đồ uống có đường để bảo vệ vị thế thống trị.

Các nhà phân tích của Goldman Sachs ước tính Meituan sẽ lỗ bình quân khoảng 1 nhân dân tệ (khoảng 3.700 đồng) cho mỗi đơn giao nhanh trong năm nay, góp phần đẩy công ty vào khoản lỗ quý 3 lên tới 16 tỷ nhân dân tệ, mức lớn nhất kể từ khi niêm yết năm 2018.

“Đó là một năm tốn kém”, một lãnh đạo nói. Bên trong Meituan, đòn tấn công trong nước đã làm dấy lên tranh luận ở cấp lãnh đạo cao nhất và giữa các nhà đầu tư về việc liệu công ty có thể tiếp tục tài trợ cho kế hoạch mở rộng ra nước ngoài hay không.

Sự trở lại của Alibaba đã làm thay đổi cục diện. Được tiếp thêm tự tin nhờ những tiến bộ về trí tuệ nhân tạo và việc phục hồi hình ảnh công khai của nhà sáng lập Jack Ma, tập đoàn này đã phát động nỗ lực nghiêm túc nhất từ trước tới nay nhằm làm xáo trộn thị trường thương mại điện tử trị giá 2,2 nghìn tỷ USD của Trung Quốc.

Tháng 4, Alibaba tái lập mảng thương mại điện tử, tung dịch vụ giao nhanh trong ngay chính ứng dụng Taobao phổ biến của mình. Để tăng tốc tăng trưởng, hãng cam kết chi 7 tỷ USD cho trợ giá nhằm lôi kéo người mua, phủ kín các thành phố bằng các chiến dịch quảng cáo, và ráo riết tuyển dụng đội ngũ giao hàng.

Tác động đến rất nhanh. Theo các nhà phân tích của Bernstein, ứng dụng dành cho thương nhân giao đồ ăn của Alibaba hiện có khoảng 80% số người dùng hoạt động hằng ngày so với Meituan, trong khi con số này mới chỉ bằng một nửa vào đầu mùa hè.

“Nhiều người từng cho rằng Meituan đã xây dựng được một ‘hào lũy’ bất khả xâm phạm, tức là mạng lưới tài xế giao hàng và đối tác nhà hàng rộng nhất, gần như không thể bị phá vỡ”, Robin Zhu, nhà phân tích internet tại Bernstein nói. “Năm nay cho thấy ‘hào lũy’ đó không tồn tại. Việc bị phá vỡ là không phải là bất khả, vấn đề chỉ đơn giản là cực kỳ tốn kém”.

Nếu cuộc chiến trợ giá kéo dài, Bernstein ước tính lượng tiền mặt trên bảng cân đối của Meituan sẽ giảm xuống 74 tỷ nhân dân tệ vào năm sau, từ 110 tỷ nhân dân tệ năm 2025. “Túi tiền” sâu hơn của Alibaba, với 574 tỷ nhân dân tệ tiền mặt, cho phép họ tiếp tục duy trì lợi thế trong năm tới.

Theo nghiên cứu của Morningstar, thị phần giao nhanh theo yêu cầu của Meituan được dự báo sẽ giảm từ 73% năm 2024 xuống 55% vào năm 2027, trong khi Alibaba sẽ tăng từ 21% lên 40% cùng giai đoạn.

Tuy vậy, Chelsey Tam, nhà phân tích cổ phiếu cấp cao tại Morningstar cho biết bà kỳ vọng Meituan vẫn giữ vị trí dẫn đầu và quay lại có lãi khi cuộc chiến trợ giá lắng xuống. “Thị trường đang quá bi quan với Meituan. Họ có thành tích rất mạnh”, bà nói.

Cuộc chiến mới của Alibaba diễn ra cùng lúc hãng này đẩy mạnh mục tiêu trở thành “ứng dụng mỗi ngày” hàng đầu của Trung Quốc cho mọi giao dịch hàng hóa và dịch vụ.

“Alibaba muốn đan kết toàn bộ internet tiêu dùng, bạn mua gì, đi đâu, tìm gì vào một hệ sinh thái tích hợp”, Zhu nói. “Với điều đó, họ có thể bán chéo mọi thứ từ đồ ăn mang đi tới đặt chỗ du lịch và thời trang”.

Thách thức của ông lớn thương mại điện tử này còn vượt ra ngoài giao đồ ăn. Ứng dụng Dianping kiểu “Yelp” nổi tiếng của Meituan đang bị cạnh tranh mạnh từ dịch vụ bản đồ và dẫn đường Amap của Alibaba, ứng dụng được dùng nhiều thứ tư Trung Quốc với 890 triệu người dùng hoạt động hằng tháng.

Amap hiện cung cấp gợi ý nhà hàng và cửa hàng dựa trên dữ liệu lượng người qua lại, khó thao túng hơn so với mô hình dựa trên đánh giá người dùng mà Dianping dựa vào. Niềm tin người dùng với Dianping gần đây bị ảnh hưởng bởi các bài đăng trả phí từ nhà hàng và câu lạc bộ.

Li Chengdong, nhà sáng lập hãng tư vấn thương mại điện tử Haitun nói cuộc chiến nội địa tất yếu sẽ tác động tới tham vọng quốc tế của Meituan. “Thị trường Trung Quốc đã bão hòa, nên Meituan tìm ra nước ngoài. Giờ họ buộc phải giữ thành trì trong nước”.

Việc mở rộng ra nước ngoài của Meituan đã có những dấu hiệu ban đầu tích cực. Chỉ trong sáu tháng kể từ khi ra mắt tại Hồng Kông, họ đã vượt Deliveroo, vốn sau đó rút khỏi thị trường và lượng người dùng hiện gấp đôi so với đối thủ từng dẫn đầu là Foodpanda, theo ước tính của Bernstein.

Tại Ả Rập Xê Út, nơi Meituan ra mắt vào tháng 9/2024, công ty đã vượt doanh nghiệp lớn thứ hai và đang nhanh chóng rút ngắn khoảng cách với Hungerstation, đơn vị dẫn đầu.

Công ty mới đây cũng ra mắt ở Brazil, thị trường mà người trong ngành cảnh báo là khó hơn do các đối thủ hiện hữu mạnh và còn có cả tập đoàn công nghệ Trung Quốc DiDi đã tung dịch vụ giao đồ ăn.

Meituan cũng đang đánh giá các thị trường vốn khó cho các tập đoàn công nghệ Trung Quốc xâm nhập, như Anh và Mỹ, nơi giám sát pháp lý gắt gao và đối thủ mạnh tạo ra các rào cản đáng kể.

Đầu năm nay, Meituan tham gia quá trình đấu thầu mua lại Deliveroo tại Anh nhưng rút lui sau khi kết luận thương vụ có nguy cơ bị Westminster chặn. Thay vào đó, họ chọn cách thâm nhập ít tốn vốn hơn bằng việc triển khai các trạm sạc di động khắp London, bãi thử cho việc vận hành một mảng kinh doanh mới tại Anh.

Tại Mỹ, Meituan đã hậu thuẫn Peppr, một công ty tách ra chuyên cấp phép phần mềm quản lý nhà hàng, như một bước thăm dò ban đầu để hiểu thị trường Mỹ.

Chưa kể, theo một nguồn tin tiết lộ, phía trong nước, tinh thần nhân viên đã suy giảm. Hàng tháng trời làm thêm giờ và cuối tuần đã trở thành thông lệ khi các đội ngũ triển khai hết đợt trợ giá này tới đợt khác, mỗi đợt đều cần hỗ trợ kỹ thuật và phối hợp với nhà hàng. Các đội quốc tế bị kéo căng trên nhiều múi giờ khi vừa chạy theo tham vọng toàn cầu của nhà sáng lập, vừa đối phó cạnh tranh trong nước. Meituan từ chối bình luận về vấn đề này.

Bầu không khí ảm đạm còn bởi giá cổ phiếu Meituan lình xình, giảm hơn 30% trong năm nay, tương phản với đà hồi phục của nhiều cổ phiếu internet Trung Quốc khác. “Đó là một năm tệ hại”, một nhân viên nói.

Theo: Financial Times