Hệ thống y tế Việt Nam đang trải qua một cuộc chuyển mình để thích ứng với mô hình bệnh tật kép: Một bên là sự gia tăng của các bệnh truyền nhiễm, đặc biệt trong thời điểm giao mùa; một bên là tình trạng già hóa dân số đang diễn ra nhanh.
Nguy cơ lây lan bệnh truyền nhiễm tại Việt Nam
Những năm qua, dịch bệnh truyền nhiễm trên thế giới có nhiều diễn biến phức tạp do: giao lưu thương mại, du lịch, di dân, ô nhiễm môi trường, giảm tỷ lệ tiêm chủng, tăng tình trạng kháng kháng sinh…
Là nơi giao thoa nhiều tuyến đường thương mại quốc tế, Việt Nam cũng không nằm ngoài mối nguy trên. Theo Bộ Y tế Việt Nam, hiện một số bệnh có vaccine phòng bệnh như: sởi, ho gà, sốt xuất huyết… liên tiếp được ghi nhận ở nhiều nơi.
Các bệnh truyền nhiễm không chỉ lây lan nhanh chóng, làm gián đoạn cuộc sống người dân mà còn ảnh hưởng đến nền kinh tế và y tế (Ảnh: Shutter Stock).
Vấn đề già hóa dân số tại Việt Nam
Việt Nam hiện là một trong các quốc gia có tốc độ già hóa dân số nhanh nhất thế giới. Những người từ 60 tuổi trở lên đang chiếm 11,9% tổng dân số vào năm 2019 và dự kiến đến năm 2050, tỷ lệ này có thể tăng lên hơn 25%. Đến năm 2036, Việt Nam sẽ bước vào thời kỳ dân số già, chuyển từ xã hội “già hóa” sang xã hội “già”.
Từ những bối cảnh trên, Chính phủ đã có định hướng chiến lược thông qua: Nghị quyết 104/NQ-CP: mở rộng danh mục vaccine trong Chương trình TCMR theo lộ trình 2021 – 2030, với mục tiêu tăng cường phòng ngừa các bệnh truyền nhiễm có gánh nặng lớn; Nghị quyết 72-NQ/TW: mở rộng phạm vi và đối tượng tiêm chủng, đặc biệt quan tâm chăm sóc sức khỏe thanh niên, người cao tuổi. Nghị quyết cũng đặt trọng tâm vào việc phát triển hệ thống y tế lão khoa, dịch vụ phục hồi chức năng và các cơ sở chăm sóc người cao tuổi.
Thể chế hóa Nghị quyết 104/NQ-CP và Nghị quyết 72-NQ/TW, Luật Phòng bệnh được thông qua giúp hoàn thiện cơ sở pháp lý cho công tác phòng bệnh, hướng tới nâng cao sức khỏe thể chất, tinh thần, tầm vóc và tuổi thọ người Việt Nam.
Theo đó, Bộ Y tế đã đề xuất lộ trình đưa 3 loại vaccine sau vào chương trình TCMR:
Năm 2025 bổ sung vaccine phế cầu: Phế cầu khuẩn gây ra 4 bệnh lý nguy hiểm hàng đầu ở trẻ em như:
Viêm màng não: tỷ lệ tử vong trên 50% trong tổng số trẻ mắc (tại các nước đang phát triển thuộc khu vực châu Á và châu Phi). Ngay cả khi được cứu sống, nhiều trẻ vẫn bị điếc, mù, liệt, động kinh, chậm phát triển trí tuệ, trí nhớ kém…
Viêm phổi: tỷ lệ tử vong đến 50% đối với trẻ nhỏ và người cao tuổi. Tại Việt Nam, mỗi năm ghi nhận khoảng 2.9 triệu lượt mắc viêm phổi và khoảng 4.000 ca tử vong.
Nhiễm trùng huyết: có thể khiến 20% trẻ em tử vong và tỷ lệ mắc ở người cao tuổi cao gấp 13 lần so với các nhóm khác.
Năm 2026 bổ sung vaccine phòng bệnh do HPV (gây bệnh Ung thư cổ tử cung): Đây là bệnh lý ác tính phổ biến tại Việt Nam với hơn 4.000 ca mắc mới và hơn 2.000 ca tử vong mỗi năm.
Cúm mùa là mối đe dọa nghiêm trọng đối với nhóm đối tượng dễ tổn thương (Ảnh: Shutter Stock).
Năm 2030 bổ sung vaccine phòng cúm mùa: Mỗi ngày có khoảng 25.000 người nhập viện và mỗi phút có ít nhất 1 người tử vong do biến chứng do cúm.
Bệnh đặc biệt nguy hiểm với 4 nhóm đối tượng sau:
Người cao tuổi: cúm mùa tăng nguy cơ đột quỵ gấp 8 lần; nguy cơ đau tim, nhồi máu cơ tim cao gấp 10 lần. Đặc biệt, ở những người cao tuổi có bệnh lý nền, tỷ lệ tử vong càng tăng rõ rệt.
Người có bệnh mạn tính: bệnh nhân tim mạch có thể tăng nguy cơ nhồi máu cơ tim, đột quỵ và suy tim; người mắc đái tháo đường tăng nguy cơ tử vong gấp 3 lần…
Nhóm phụ nữ mang thai: cúm mùa có thể tăng nguy cơ tử vong thai nhi từ 1.9 đến 4.2 lần; tăng nguy cơ sinh non gấp 2-4 lần. Trẻ sinh ra từ mẹ mắc cúm có nguy cơ nhẹ cân cao hơn 1.8 lần…
Nhóm trẻ em: cúm mùa gây ra khoảng 28.000 đến 111.500 ca tử vong ở trẻ em mỗi năm. Nếu may mắn sống sót, trẻ cũng dễ bị: viêm phổi, viêm tai giữa, viêm cơ tim, trầm trọng hơn các bệnh lý sẵn có…
Những thay đổi tích cực trong chương trình tiêm chủng mở rộng đã trao cho người dân nhiều quyền lợi hơn trên hành trình bảo vệ sức khỏe. Đổi lại, mỗi cá nhân cũng cần có trách nhiệm chủ động thực hiện các biện pháp phòng bệnh, tiêm chủng đầy đủ và đúng lịch cho bản thân cũng như gia đình.
“Tiêm chủng cho mọi người” là chủ đề chương trình truyền thông, giáo dục sức khoẻ bằng vaccine, sinh phẩm phòng bệnh giai đoạn 2025-2027 do Cục Phòng bệnh thực hiện, với sự đồng hành của Công ty Sanofi Aventis Việt Nam. Mục tiêu là tiếp tục củng cố các thành quả tiêm chủng đã đạt được trong nhiều năm qua, giúp người dân tăng tiếp cận với vaccine phòng bệnh chủ động.
Đồng thời mở rộng danh mục đối tượng, lứa tuổi được sử dụng vaccine, sinh phẩm, xây dựng văn hóa phòng bệnh trong cộng đồng và lan tỏa rộng rãi tự duy “Phòng bệnh từ sớm – Bảo vệ cả cuộc đời”.
Nguồn: https://dantri.com.vn/suc-khoe/chuong-trinh-tiem-chung-mo-rong-giup-nhieu-nguoi-chu-dong-bao-ve-suc-khoe-20251230195602872.htm
