Những “đại án” kinh tế, tham nhũng được đưa ra xét xử năm 2025

Xét xử vụ án Sài Gòn Đại Ninh

Tháng 1, Toà án nhân dân TP Hà Nội đưa ra xét xử các bị cáo trong vụ án xảy ra tại công ty Sài Gòn Đại Ninh, tỉnh Lâm Đồng và một số địa phương liên quan.

Trong vụ án, cựu Tổng giám đốc Sài Gòn Đại Ninh Nguyễn Cao Trí được xác định dùng lợi ích vật chất để móc nối, câu kết với các bị cáo tại Văn phòng Chính phủ, Thanh tra Chính phủ, Tỉnh ủy, UBND tỉnh Lâm Đồng nhằm thực hiện hành vi thay đổi, điều chỉnh trái pháp luật các quyết định đúng đắn của Nhà nước trong việc xử lý sai phạm, thu hồi Dự án Đại Ninh thành không thu hồi, cho giãn tiến độ và tiếp tục thực hiện dự án để Nguyễn Cao Trí chuyển nhượng dự án và trục lợi.

Trong vụ án này, cựu Bộ trưởng, Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ Mai Tiến Dũng bị tuyên phạt 2 năm 6 tháng tù về tội Lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ, nhưng cho hưởng án treo.

Cựu Tổng giám đốc Sài Gòn Đại Ninh Nguyễn Cao Trí lĩnh án 3 năm tù về tội Đưa hối lộ.

Cựu Bộ trưởng Mai Tiến Dũng tại phiên tòa (Ảnh: Mạnh Hùng).

Nội dung vụ án thể hiện năm 2010, Công ty Sài Gòn Đại Ninh được thực hiện dự án Đại Ninh tại Lâm Đồng. 

Do xác định có vi phạm pháp luật trong công tác quản lý, sử dụng đất đai và đầu tư xây dựng nên Thanh tra Chính phủ đã ban hành kết luận kiến nghị chấm dứt hoạt động, thu hồi đất tại dự án Đại Ninh thuộc Công ty Sài Gòn Đại Ninh theo quy định pháp luật.

Biết việc này, ông Nguyễn Cao Trí đã thỏa thuận mua lại dự án Đại Ninh. Sau đó, bị cáo đã lợi dụng mối quan hệ, dùng tiền, lợi ích vật chất để móc nối, câu kết với các cá nhân thực hiện hành vi thay đổi, điều chỉnh trái pháp luật, quyết định của cơ quan Nhà nước có thẩm quyền.

Bị cáo Nguyễn Cao Trí tại phiên tòa (Ảnh: Giang Long).

Nhằm đạt được mục đích của mình, Nguyễn Cao Trí đã nhiều lần đưa hối lộ với tổng số tiền hơn 7 tỷ đồng cho các bị cáo tại Thanh tra Chính phủ, Tỉnh ủy, UBND tỉnh Lâm Đồng liên quan đến dự án Đại Ninh.

Đối với bị cáo Mai Tiến Dũng, Viện kiểm sát xác định, mặc dù bị cáo này không phụ trách lĩnh vực thanh tra, giải quyết đơn thư nhưng do có mối quan hệ, quen biết với Nguyễn Cao Trí nên đã nhận đơn kiến nghị của Công ty Sài Gòn Đại Ninh từ Trí.

Sau đó, ông Dũng “bút phê” và chỉ đạo cấp dưới tham mưu, xin ý kiến và truyền đạt ý kiến của lãnh đạo về việc chuyển đơn trái quy định pháp luật. Bị cáo Mai Tiến Dũng được Trí biếu 200 triệu đồng.

Xét xử phúc thẩm giai đoạn 2 vụ án Vạn Thịnh Phát

Vào tháng 4, Toà án nhân dân Cấp cao tại TPHCM đưa ra xét xử và tuyên án các bị cáo trong phiên phúc thẩm giai đoạn 2 vụ án xảy ra tại Công ty cổ phần Tập đoàn Vạn Thịnh Phát (Tập đoàn Vạn Thịnh Phát) và Ngân hàng Thương mại cổ phần Sài Gòn (Ngân hàng SCB).

Cụ thể, bị cáo Trương Mỹ Lan (cựu Chủ tịch Hội đồng Quản trị Tập đoàn Vạn Thịnh Phát) được giảm án tù chung thân xuống 20 năm tù về tội Lừa đảo chiếm đoạt tài sản. Tổng hợp với bản án trong giai đoạn 1, bị cáo Lan phải chịu hình phạt chung là tử hình.

Về trách nhiệm dân sự, Hội đồng xét xử (HĐXX) xác định, toàn bộ tiền chiếm đoạt từ hành vi phát hành trái phiếu các bị cáo đều chuyển cho bà Lan sử dụng vào các mục đích cá nhân, nên bà Lan phải có trách nhiệm bồi thường thiệt hại.

Tòa tiếp tục kê biên các tài sản của bà Lan và gia đình, có liên quan đến hành vi sai phạm, để đảm bảo cho việc thi hành án.

Bà Trương Mỹ Lan (Ảnh: Hải Long).

Tòa xác định, bà Lan là người giữ vai trò chính trong cả 3 tội danh. Những đồng phạm còn lại giúp sức cho bị cáo thực hiện hành vi phạm tội. Bản án sơ thẩm xử phạt bị cáo và đồng phạm là đúng người, đúng tội, không oan sai.

Theo đó, HĐXX xác định bà Trương Mỹ Lan và đồng phạm đã dùng các thủ đoạn gian dối, bán trái phiếu cho gần 36.000 bị hại, chiếm đoạt số tiền hơn 30.000 tỷ đồng.

Đối với tội Rửa tiền, bà Lan và đồng phạm đã “rửa” 445.747 tỷ đồng. Đồng thời, bà Lan và đồng phạm còn bị cáo buộc đã vận chuyển trái phép hơn 4,5 tỷ USD qua biên giới.

Xét xử vụ án Phúc Sơn

 Tháng 7, Tòa án nhân dân TP Hà Nội đưa ra xét xử sơ thẩm vụ án xảy ra ở Tập đoàn Phúc Sơn và các tỉnh Vĩnh Phúc (cũ), Quảng Ngãi cùng các đơn vị liên quan.

Trong vụ án này, tòa sơ thẩm tuyên phạt các bị cáo Hoàng Thị Thúy Lan (cựu Bí thư Tỉnh ủy Vĩnh Phúc cũ) 14 năm tù; Lê Duy Thành (cựu Chủ tịch UBND tỉnh Vĩnh Phúc (cũ) 12 năm tù; Cao Khoa, cựu Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Ngãi (cũ), 7 năm tù; Lê Viết Chữ, cựu Phó Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Ngãi (cũ), 7 năm tù; Đặng Văn Minh, cựu Giám đốc Sở Giao thông vận tải Quảng Ngãi (cũ), 8 năm tù… cùng về tội Nhận hối lộ.

Bị cáo Hoàng Thị Thúy Lan tại phiên tòa phúc thẩm (Ảnh: Nguyễn Hải).

Đối với bị cáo Nguyễn Văn Hậu, cựu Chủ tịch tập đoàn Phúc Sơn bị TAND TP Hà Nội tuyên phạt 30 năm tù.

Sau bản án sơ thẩm, bà Hoàng Thị Thuý Lan cùng nhiều bị cáo khác có đơn kháng cáo xin giảm nhẹ hình phạt.

Tại phiên tòa phúc thẩm diễn ra vào sáng 22/12, Tòa phúc thẩm Tòa án nhân dân Tối cao tại Hà Nội chấp nhận kháng cáo, sửa bản án sơ thẩm, tuyên phạt bị cáo Hoàng Thị Thúy Lan 11 năm 6 tháng tù về tội Nhận hối lộ (giảm 2 năm 6 tháng tù so với án sơ thẩm). 

Các bị cáo tại phiên xét xử phúc thẩm (Ảnh: Nguyễn Hải).

Ngoài ra, HĐXX cũng chấp nhận kháng cáo, giảm nhẹ hình phạt cho hàng loạt bị cáo khác. Trong đó, bị cáo Lê Duy Thành, cựu Chủ tịch tỉnh Vĩnh Phúc cũ, bị tuyên phạt 8 năm 6 tháng tù về tội Nhận hối lộ (án sơ thẩm 12 năm tù, giảm 3 năm 6 tháng tù).

Cùng tội Nhận hối lộ, HĐXX phúc thẩm tuyên phạt bị cáo Phạm Hoàng Anh, cựu Phó Bí thư thường trực Tỉnh ủy Vĩnh Phúc cũ, 6 năm tù (án sơ thẩm 8 năm tù, giảm 2 năm tù),…

Theo bản án sơ thẩm, Tòa án nhân dân TP Hà Nội xác định trong vụ án xảy ra tại Tập đoàn Phúc Sơn, Nguyễn Văn Hậu bị cáo buộc lợi dụng mối quan hệ cá nhân hoặc qua công việc để đưa tiền cho các cá nhân là lãnh đạo Tỉnh ủy, UBND, các sở ngành tỉnh Vĩnh Phúc, Quảng Ngãi với tổng số tiền hơn 132 tỷ đồng.

Thông qua việc hối lộ hoặc nhờ cậy các lãnh đạo, Tập đoàn Phúc Sơn trúng nhiều gói thầu tại Vĩnh Phúc, Phú Thọ, Quảng Ngãi.

Sau khi trúng thầu, Nguyễn Văn Hậu chỉ đạo thực hiện việc chuyển nhượng thầu trái pháp luật, gây thiệt hại cho Nhà nước hơn 459 tỷ đồng. Hành vi này bị viện kiểm sát xác định phạm vào tội Vi phạm quy định về đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng.

Ngoài ra, Nguyễn Văn Hậu còn chỉ đạo cấp dưới dùng 2 hệ thống sổ sách kế toán, gây thiệt hại cho Nhà nước số tiền 504 tỷ đồng tiền thuế. Hành vi này phạm vào tội Vi phạm quy định về kế toán gây hậu quả nghiêm trọng.

Như vậy, Nguyễn Văn Hậu đã gây thiệt hại 963 tỷ đồng ở các hành vi vi phạm về đấu thầu hoặc kế toán, cộng thêm 204 tỷ đồng khi xác định lại giá đất, bị cáo này chịu cáo buộc gây tổng thiệt hại 1.168 tỷ đồng cho Nhà nước.

Xét xử vụ án Thuận An

Tháng 9, Tòa án nhân dân TP Hà Nội đưa ra xét xử sơ thẩm 29 bị cáo trong vụ án xảy ra ở Tập đoàn Thuận An.

Bị cáo Nguyễn Duy Hưng, cựu Chủ tịch Tập đoàn Thuận An, được xác định là người chủ mưu, cầm đầu, trực tiếp thao túng quá trình tham gia, trúng thầu và thi công hàng loạt gói thầu lớn tại Bắc Giang, Tuyên Quang, Quảng Ninh, Hà Nội và Bộ Giao thông vận tải (cũ).

Trong vụ án này, bị cáo Phạm Thái Hà (cựu Phó Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội) lĩnh án 5 năm 6 tháng tù về tội Lợi dụng chức vụ, quyền hạn gây ảnh hưởng đối với người khác để trục lợi.

Bị cáo Nguyễn Duy Hưng nhận mức án 10 năm 6 tháng tù về tội Vi phạm quy định về đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng,…

Đối với 27 bị cáo còn lại bị HĐXX sơ thẩm tuyên phạt 24 tháng tù treo đến 7 năm tù về các tội: Vi phạm quy định về đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng, Lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ.

Sau bản án sơ thẩm có 17 bị cáo có đơn kháng cáo, nhưng trước ngày diễn ra phiên tòa phúc thẩm, 3 người đã rút đơn là ông Phạm Thái Hà, Nguyễn Văn Thạo và Đàm Văn Cường, cựu Phó Giám đốc Ban QLDA Bắc Giang cũ.

Bị cáo Phạm Thái Hà tại phiên tòa sơ thẩm (Ảnh: Minh Anh).

Tại phiên phúc thẩm diễn ra vào sáng 24/12, Tòa phúc thẩm Tòa án nhân dân Tối cao tại Hà Nội chấp nhận một phần kháng cáo, sửa bản án sơ thẩm tuyên phạt bị cáo Nguyễn Duy Hưng, Chủ tịch Tập đoàn Thuận An 7 năm 6 tháng tù (án sơ thẩm 10 năm 6 tháng tù, giảm 3 năm tù) về tội Vi phạm quy định về đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng.

Nhiều trường hợp không kháng cáo hoặc rút đơn kháng cáo cũng được HĐXX phúc thẩm giảm hình phạt như ông Phạm Thái Hà, cựu Phó Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội bị tuyên 4 năm 9 tháng tù (án sơ thẩm 5 năm 6 tháng tù, giảm 9 tháng tù) về tội Lợi dụng chức vụ, quyền hạn gây ảnh hưởng đối với người khác để trục lợi.

Các bị cáo khác có đơn xin giảm nhẹ hình phạt đều được HĐXX phúc thẩm chấp nhận và giảm một phần hình phạt.

Theo bản án sơ thẩm, quá trình tham gia đấu thầu, trúng thầu và thi công các gói thầu của dự án tại các địa phương, bị cáo Nguyễn Duy Hưng đã lợi dụng mối quan hệ thân thiết với một số cá nhân là lãnh đạo cấp cao trong cơ quan Nhà nước, trong đó có ông Phạm Thái Hà để nhờ giới thiệu, can thiệp, tác động nhằm tạo điều kiện cho Tập đoàn Thuận An trúng thầu.

Hành vi phạm tội của các bị cáo trong vụ án là đặc biệt nghiêm trọng, vi phạm các quy định về đảm bảo khách quan, minh bạch trong hoạt động đấu thầu, ảnh hưởng xấu đến sự phát triển kinh tế, uy tín của cơ quan Nhà nước và gây thiệt hại cho Nhà nước hơn 120 tỷ đồng.

Xét xử vụ án VNCERT

Tháng 3, Tòa án nhân dân TP Hà Nội đưa ra xét xử vụ án xảy ra tại công ty AIC và Trung tâm ứng cứu khẩn cấp máy tính Việt Nam (VNCERT).

Theo bản án sơ thẩm, hành vi của các bị cáo vi phạm tính công bằng, minh bạch trong đấu thầu, gây thiệt hại hơn 17 tỷ đồng của Nhà nước. Các bị cáo phần lớn là lãnh đạo, cán bộ của VNCERT. Trong đó, cựu Chủ tịch AIC Nguyễn Thị Thanh Nhàn được xác định là chủ mưu, cầm đầu.

Bị cáo Nhàn trước khi bị khởi tố đã xuất cảnh khỏi Việt Nam nhằm trốn tránh trách nhiệm, gây khó khăn cho công việc giải quyết toàn diện đối với vụ án. Cơ quan điều tra đã phát lệnh truy nã, kêu gọi bị cáo Nguyễn Thị Thanh Nhàn ra đầu thú để được hưởng lượng khoan hồng, song đến nay chưa có kết quả. 

Các bị cáo tại phiên tòa (Ảnh: Phùng Anh).

Trong vụ án này, Nguyễn Thị Thanh Nhàn bị tuyên án 10 năm tù về tội Vi phạm quy định về đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng; cựu Giám đốc VNCERT Nguyễn Trọng Đường bị tuyên án 7 năm tù.

Trước phiên tòa này, cựu Chủ tịch AIC, Nguyễn Thị Thanh Nhàn đã bị xét xử trong 4 vụ án với tổng mức hình phạt 30 năm tù (mức án cao nhất đối với án tù có thời hạn).

15 bị cáo còn lại trong vụ án lĩnh án từ 30 tháng tù treo đến 36 tháng tù.

Về trách nhiệm dân sự, HĐXX buộc Công ty AIC và Nguyễn Thị Thanh Nhàn phải bồi thường hơn 16 tỷ đồng cho VNCERT.

Đại án chuyến bay giải cứu (giai đoạn 2)

Ngày 16/6, Tòa án nhân dân Cấp cao tại Hà Nội tuyên án phúc thẩm vụ Chuyến bay giải cứu giai đoạn 2, liên quan đến các sai phạm trong quá trình tổ chức các chuyến bay đưa công dân Việt Nam từ nước ngoài về nước trong thời gian dịch Covid-19.

Trong đó, 3 cựu Giám đốc sở là các bị cáo Trần Tùng (cựu Phó giám đốc Sở Ngoại vụ tỉnh Thái Nguyên); Nguyễn Văn Văn (cựu Phó giám đốc Sở Y tế tỉnh Quảng Nam cũ – nay là TP Đà Nẵng) và Lê Ngọc Tường (cựu Phó giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch Quảng Nam – nay là TP Đà Nẵng) đều được Tòa phúc thẩm tuyên giảm án.

Sau khi đánh giá các tình tiết trong vụ án, cũng như tình tiết mới, Hội đồng xét xử phúc thẩm tuyên bị cáo Trần Tùng mức án 10 năm tù về các tội Nhận hối lộ và Lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ (giảm 2 năm tù so với án sơ thẩm).

Bị cáo Trần Tùng, cựu Phó Giám đốc Sở Ngoại vụ tỉnh Thái Nguyên, được dẫn giải đến phiên tòa diễn ra vào tháng 12/2024 (Ảnh: Nguyễn Hải).

Bị cáo Nguyễn Văn Văn bị HĐXX phúc thẩm tuyên 1 năm 9 tháng tù (án sơ thẩm 2 năm tù về tội Nhận hối lộ). Cùng tội danh, bị cáo Lê Ngọc Tường, cựu Phó giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Quảng Nam bị tuyên mức án 1 năm 6 tháng tù (án sơ thẩm 2 năm tù). Các bị cáo còn lại đều được HĐXX phúc thẩm giảm án.

Theo Hội đồng xét xử, đây là vụ án tham nhũng có tính chất đặc biệt nghiêm trọng, phức tạp, diễn ra trong thời kỳ dịch Covid-19 bùng phát, được dư luận xã hội đặc biệt quan tâm.

Hành vi phạm tội của các bị cáo gây nguy hiểm cho xã hội, đã xâm phạm đến hoạt động đúng đắn của cơ quan Nhà nước, làm thay đổi tính nhân văn trong chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách của Nhà nước đối với việc bảo hộ công dân Việt Nam ở nước ngoài nói chung và trong hoàn cảnh đặc biệt người dân bị mắc kẹt trong đại dịch Covid-19.

Lợi dụng chủ trương nêu trên của Đảng, Nhà nước và chức vụ, quyền hạn được giao, một số bị cáo công tác tại UBND các tỉnh, thành phố đã thỏa thuận đưa/nhận hối lộ, làm trái công vụ để tham mưu, đề xuất chấp thuận chủ trương cho các doanh nghiệp đưa công dân về nước cách ly y tế tại địa phương.

Các bị cáo thực hiện trực tiếp hoặc qua trung gian “móc nối”, “thỏa thuận” với cán bộ thuộc Bộ Y tế đưa, nhận hối lộ với số tiền lớn để có văn bản chấp thuận, xét duyệt cho công dân (khách lẻ) về trên các chuyến bay đơn lẻ.

Ngoài ra, có bị cáo lợi dụng vị trí công tác để “ra giá” với công dân nhằm trục lợi; hướng dẫn, xúi giục người liên quan khai báo gian dối, che giấu tội phạm, gây cản trở việc điều tra, làm rõ tội phạm của cơ quan chức năng.