Bác sĩ kể chuyện thông tim bào thai chỉ 35 phút, nhanh chưa từng có

Ngày cuối cùng của năm 2025, ngành y tế Việt Nam tiếp tục tự hào với thành công của ca can thiệp thông tim bào thai thứ 12 do ê-kíp Bệnh viện Từ Dũ phối hợp Bệnh viện Nhi Đồng 1.

Ca can thiệp kéo dài chưa đầy 35 phút. Chia sẻ tại buổi thông tin báo chí ngày 31/12, BSCK2 Trần Ngọc Hải, Giám đốc Bệnh viện Từ Dũ cho biết, đây là ca phẫu thuật nhanh nhất từ trước đến nay, cũng là ca thông tim thai đầu tiên sau khi được Bộ Y tế chính thức phê duyệt danh mục kỹ thuật cách đây một tuần.

Bác sĩ Trần Ngọc Hải, Giám đốc Bệnh viện Từ Dũ, chia sẻ tại buổi thông tin báo chí (Ảnh: PT).

Ca thông tim kéo dài 35 phút 

Sản phụ Thu Trang (26 tuổi, hiện sống tại TPHCM) đang mang thai lần thứ hai. Trước đó, thai phụ được theo dõi thai định kỳ, khám thai quý I không ghi nhận bất thường, xét nghiệm sàng lọc trước sinh NIPT nguy cơ thấp.

Đến khoảng tuần thai 22, qua siêu âm tim thai chuyên sâu, các bác sĩ phát hiện bất thường tim bẩm sinh, chẩn đoán hẹp van động mạch phổi nặng kèm hở van ba lá.

Nhớ lại khoảnh khắc được thông báo tình trạng của con, chị Trang gần như chết lặng. Chưa bao giờ người mẹ trẻ nghĩ đến việc những trường hợp chỉ xảy ra trên TV, báo đài lại có thể đến với gia đình mình. 

“Tôi khóc rất nhiều, khóc suốt mấy ngày, chồng tôi cũng khóc theo. Lúc đó, tôi cảm thấy tuyệt vọng, lo lắng triền miên, đêm nào cũng mất ngủ vì sợ bé không qua khỏi”, thai phụ hồi tưởng.

Chị Trang được chuyển đến theo dõi, hội chẩn tại Bệnh viện Từ Dũ và Bệnh viện Nhi Đồng 1. Theo BSCK2 Trịnh Nhựt Thư Hương, Trưởng khoa Chăm sóc trước sinh, Bệnh viện Từ Dũ, kết quả chọc ối phân tích nhiễm sắc thể cho thấy bình thường, tạo cơ sở quan trọng cho việc cân nhắc can thiệp.

Ban đầu, bệnh lý chỉ ở mức hẹp van động mạch phổi, nhưng diễn tiến nhanh chóng dẫn đến nguy cơ teo van và thiểu sản thất phải trung bình đến nặng. Hình ảnh siêu âm cho thấy dòng máu từ thất phải lên động mạch phổi bị tắc nghẽn nghiêm trọng.

Ngày 29/12, hội chẩn liên viện khẩn được tổ chức với đầy đủ chuyên khoa sản, tim mạch can thiệp, gây mê, chẩn đoán hình ảnh, sơ sinh và hồi sức sơ sinh.

Các bác sĩ Bệnh viện Từ Dũ và Bệnh viện Nhi Đồng 1 thống nhất chẩn đoán thai bị hẹp van động mạch phổi nặng tiến triển teo tịt van, thiểu sản thất phải trung bình diễn tiến nặng, và chỉ định can thiệp thông tim nong van động mạch phổi xuyên tử cung khẩn cấp.

Nếu không được can thiệp kịp thời trong giai đoạn bào thai, nguy cơ thai lưu có thể lên đến khoảng 40%, hoặc thai nhi sẽ sinh ra với trái tim chỉ có một thất.

“Đây là tình trạng rất nguy hiểm. Trẻ sinh ra tiên lượng tử vong gần như 100%, rất khó sống lâu nếu không được ghép tim – một loại can thiệp rất hiếm”, BSCK2 Trần Ngọc Hải chia sẻ.  

Bác sĩ Hải thăm hỏi tình hình thai phụ trước can thiệp (Ảnh: BV).

Ca can thiệp bắt đầu lúc 8h55 sáng 30/12, với ê-kíp khoảng 25 người từ 2 bệnh viện. Thai phụ được gây tê tủy sống, thai nhi được gây mê trực tiếp qua tĩnh mạch rốn. Dưới hướng dẫn của hình ảnh siêu âm, ê-kíp tiếp cận thất phải qua thành bụng mẹ và tử cung.

Tại thời điểm can thiệp, thai nhi ở tư thế không thuận, cánh tay vắt ngang trước ngực che khuất đường vào buồng tim. Trước tình huống này, ê-kíp đã thực hiện thủ thuật hỗ trợ nhỏ để di chuyển chi thai, tạo điều kiện thuận lợi cho việc tiếp cận vị trí can thiệp an toàn.

Sau đó, ê-kíp mới có thể đâm xuyên kim qua thành bụng mẹ – tử cung – lồng ngực thai nhi, đưa bóng nong qua van động mạch phổi và bơm bóng 2 lần với áp lực tăng dần

Ca can thiệp kết thúc chỉ sau 35 phút. Hình ảnh siêu âm cho thấy dòng máu qua van động mạch phổi cải thiện rõ rệt, không ghi nhận hiện tượng tràn dịch màng tim hay rối loạn nhịp, tình trạng tim thai ổn định. 

Không khí căng thẳng bên trong phòng can thiệp ngày 30/12 (Ảnh: BV). 

Hành trình điều trị của cặp đôi vợ Việt – chồng Malaysia

Chồng sản phụ Trang là một người Malaysia, làm việc tại Singapore và có thời gian dài sinh sống ở Việt Nam. Sát cánh với vợ từ những ngày đầu tiên mang thai, đến khi nhận tin dữ và sau khi can thiệp, anh không thể giấu những giọt nước mắt khi biết ca can thiệp đã thành công. 

Vợ chồng thai phụ Thu Trang hạnh phúc sau ca can thiệp (Ảnh: PT).

Biết tin con mình có bất thường ở tim, người cha đã nghiên cứu nhiều nguồn tài liệu trước khi quyết định đặt niềm tin vào Bệnh viện Từ Dũ. 

“Chúng tôi đã tìm hiểu, đọc qua rất nhiều nghiên cứu để tìm phương án điều trị. Sau cùng, tôi nhận ra trên toàn Đông Nam Á chỉ có mỗi Việt Nam có thể thực hiện kỹ thuật thông tim bào thai.

Châu Âu, châu Mỹ thì quá xa, không phù hợp với tình trạng của vợ tôi lúc này. Hơn nữa, vợ tôi là người Việt, cô ấy sẽ không gặp vấn đề bất đồng ngôn ngữ khi điều trị tại đây. Do đó, chúng tôi quyết định đặt niềm tin vào đội ngũ y tế Việt Nam”, người chồng chia sẻ về lý do để vợ điều trị tại Việt Nam thay vì đưa cô sang Singapore hay Malaysia.

Nhớ lại cảm giác chờ vợ can thiệp sau cánh cửa phòng mổ, người đàn ông vẫn không tránh khỏi cảm giác hồi hộp, lo lắng. Từng phút trôi qua với anh như cả thế kỷ.  

“Khi bác sĩ nói với tôi ‘Thành công rồi, em bé còn sống, người mẹ cũng rất khỏe mạnh. Mọi thứ đều tốt’, mọi thứ với tôi như vỡ òa. Tôi hạnh phúc đến bật khóc, chỉ mong được gặp lại vợ sau ca mổ”, anh bày tỏ. 

Khoảnh khắc gặp lại nhau của hai vợ chồng sau khi can thiệp (Ảnh: BV).

Chia sẻ thêm, bác sĩ Thư Hương cho biết, sau can thiệp, kế hoạch chăm sóc đã được lập chi tiết.

Trong tuần đầu, thai phụ được theo dõi chuyển dạ sớm, vỡ ối non, co tử cung; thai nhi được đánh giá sát sao. Nếu mọi chỉ số ổn định, chị Trang sẽ được xuất viện trong vòng một tuần.

Thời gian tiếp theo, thai phụ vẫn sẽ được các bác sĩ Bệnh viện Nhi Đồng 1 và Bệnh viện Từ Dũ theo dõi sát. 

Sau khi sinh, em bé sẽ được đánh giá tình trạng tim để quyết định có cần can thiệp tim mạch sớm ngay sau sinh hay không. Sau đó, bé thường được chuyển sang Bệnh viện Nhi Đồng 1 để theo dõi và điều trị chuyên sâu tim mạch trẻ em. 

“Trước đó, chúng tôi đã thực hiện thành công 9/11 ca thông tim bào thai. Một số bé chỉ cần theo dõi ngoại trú, không cần can thiệp thêm. Một số bé có thể phải can thiệp ngay trong tuần đầu sau sinh, một số khác có thể cần can thiệp nhưng ở độ tuổi lớn hơn”, bác sĩ chia sẻ. 

Bác sĩ Thư Hương phát biểu tại buổi chia sẻ (Ảnh: PT).

Bên cạnh đó, bác sĩ Hương cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của việc phát hiện sớm dị tật tim ở thai nhi. Hiện nay, nhờ tiến bộ trong chẩn đoán hình ảnh, các bác sĩ có thể phát hiện được các dị tật tim từ tam cá nguyệt thứ nhất. Nếu có yếu tố nguy cơ cao như độ mờ da gáy dày, lịch siêu âm sẽ được xếp dày hơn để phát hiện sớm nhất có thể.

Khi phát hiện bất thường ở tim, các bác sĩ sẽ phân loại dị tật để cân nhắc khả năng can thiệp ngay trong thai kỳ, làm các xét nghiệm cần thiết và theo dõi sát diễn tiến của bệnh.

“Không phải dị tật tim nào cũng cần can thiệp bào thai. Can thiệp chỉ thực hiện khi nếu không làm, bệnh sẽ tiến triển thành tim một thất hoặc tổn thương không hồi phục.

Nhiều dị tật tim khác hoàn toàn có thể phẫu thuật sửa chữa sau sinh với tỷ lệ thành công rất cao”, bác sĩ Hương nói.

Cho biết thêm, kỹ thuật thông tim bào thai do ê-kíp Bệnh viện Từ Dũ và Bệnh viện Nhi Đồng 1 đã chính thức được Bộ Y tế cấp phép và đưa vào danh mục phẫu thuật đặc biệt.

Với mức chi phí hợp lý (chỉ cao hơn khoảng gần gấp đôi so với thông tim người lớn) và được BHYT chi trả, kỹ thuật này trở nên dễ tiếp cận hơn với mọi người dân, giúp cứu sống và cải thiện chất lượng sống cho trẻ từ trong bụng mẹ. 

Ngoài ra, tiếp nối sự thành công của những ca can thiệp trước đó, trường hợp tiếp tục chứng minh năng lực của y tế Việt Nam trên khu vực.