Bác sĩ nói gì về hiện tượng lệch lạc tình dục?

Lệch lạc tình dục là rối loạn cảm xúc, hành vi với biểu hiện đa dạng, không chỉ do đạo đức, thói quen mà còn liên quan rối loạn tâm thần, nghiện chất.

Từ cuồng dâm, nghiện tình dục đến các hành vi bị xem là lệch chuẩn, nhiều người cho rằng đó là sự suy đồi hay thiếu kiềm chế. Tuy nhiên, theo các bác sĩ tâm thần, không ít trường hợp lệch lạc tình dục lại xuất phát từ rối loạn y khoa, sang chấn tâm lý hoặc rối loạn kiểm soát hành vi.

Lệch lạc tình dục là rối loạn tâm thần cần được nhận diện và can thiệp sớm. Ảnh minh họa

Lệch lạc tình dục: Khi nào được coi là bệnh?

Tại Viện Sức khỏe tâm thần (Bệnh viện Bạch Mai), các bác sĩ từng tiếp nhận nam bệnh nhân 24 tuổi nhập viện trong tình trạng cáu gắt, hưng phấn, có hành vi quan hệ tình dục mất kiểm soát, thường xuyên nghĩ đến chuyện quan hệ và thủ dâm. Triệu chứng xuất hiện khoảng một tháng trước khi vào viện.

Khai thác bệnh sử cho thấy bệnh nhân dùng MDMA (chất kích thần) và ketamine (ma túy tổng hợp) khoảng một năm. Người này được chẩn đoán rối loạn tâm thần và hành vi do sử dụng đa chất, kèm xu hướng tình dục quá mức.

Theo bác sĩ Nguyễn Thị Phương Mai, Phòng điều trị rối loạn liên quan stress và sức khỏe tình dục, nhiều người cho rằng cuồng dâm xuất phát từ suy đồi đạo đức, nhưng thực tế đây là biểu hiện của rối loạn tâm thần hoặc yếu tố gene. Một số trường hợp còn liên quan đến tác dụng phụ của thuốc hay việc sử dụng chất kích thích.

Các bác sĩ cho biết y văn đã mô tả hàng trăm dạng lệch lạc tình dục và xếp chúng vào nhóm rối loạn tâm thần, không xuất phát từ một nguyên nhân đơn lẻ. Những hành vi này có thể tự phát trong đời sống hoặc liên quan đến yếu tố kích thích như ma túy, đặc biệt là ma túy đá – chất dễ làm bùng phát các hành vi lệch chuẩn.

Lệch lạc tình dục được xác định khi sự phấn khích hoặc thôi thúc mang tính cá nhân kéo dài ít nhất 6 tháng, gây đau khổ cho chính người mắc hoặc ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe, tâm lý người khác.

Theo phân loại y khoa, đây là những ham muốn, tưởng tượng hoặc hành vi lặp lại và mãnh liệt, hướng vào các đối tượng hoặc tình huống bất thường như đồ vật, trẻ em, động vật hoặc hành vi với người không đồng thuận.

Một số dạng được ghi nhận gồm ái vật – xu hướng bị kích thích khi quan hệ với động vật; hiếm gặp hơn là ái tử thi, khi cá nhân bị kích thích bởi xác chết, hành vi gần như không thấy trong đời sống thật nhưng đôi khi xuất hiện trên phim ảnh.

Dù vậy, các bác sĩ nhấn mạnh không phải sở thích tình dục “khác lạ” nào cũng là bệnh. Chỉ khi những ham muốn này kéo dài, mất kiểm soát, gây khổ sở hoặc làm tổn hại người khác, chúng mới được xem là rối loạn cần được đánh giá và can thiệp chuyên môn.

Khi nào cần điều trị?

Ngoài các rối loạn tình dục thường gặp, bác sĩ cho biết thực tế vẫn xuất hiện nhiều trường hợp có biểu hiện hứng thú tình dục “lệch chuẩn”. Điểm chung của nhóm này là các ham muốn hoặc hành vi kéo dài, lặp đi lặp lại và gây tổn hại đến sức khỏe thể chất, tinh thần hay sinh hoạt của chính người mắc.

Có trường hợp người mẹ phải sống trong căng thẳng khi liên tục giám sát con trai, người có hành vi nhìn trộm và lấy đồ lót của người thân để thỏa mãn tình dục.

Lệch lạc tình dục là rối loạn cảm xúc hành vi với hàng loạt biểu hiện. Ảnh minh họa

Hành vi tình dục lệch lạc nếu ở mức rối loạn và không được can thiệp kịp thời có thể gây hệ lụy nặng nề. Với cá nhân, người bệnh dễ sa sút sức khỏe thể chất, tinh thần, rơi vào lo âu, trầm cảm, khó duy trì các mối quan hệ lành mạnh, hôn nhân và công việc. Tình trạng này làm tăng nguy cơ lạm dụng, xâm hại, bạo lực tình dục, lây bệnh và vi phạm pháp luật.

Các chuyên gia tâm thần cho rằng thay vì lên án hay mặc định “khác thường là tội lỗi”, cần nhìn nhận đây là vấn đề y khoa – tâm lý – xã hội. Khi ham muốn hoặc hành vi vượt kiểm soát, gây hại cho bản thân hoặc người khác, người bệnh cần được tư vấn và điều trị.

Hướng điều trị thường gồm giáo dục giới tính để hiểu đúng – sai; liệu pháp tâm lý nhằm giải quyết sang chấn, rối loạn cảm xúc; và can thiệp y khoa nếu có bất thường thần kinh, rối loạn chất dẫn truyền hoặc sử dụng chất kích thích.

Theo D.Thu ([Tên nguồn])