Bao nhiêu tướng quân đội Mỹ đã ‘ra đi’ từ đầu năm đến giờ?

(PLO)- Việc chính quyền Tổng thống Trump bất ngờ sa thải loạt sĩ quan quân đội cấp cao đang khiến các nhà lập pháp đảng Dân chủ quan ngại, thậm chí lo rằng sẽ dẫn đến “hậu quả nguy hiểm”.

Cuối tuần qua, Nhà Trắng thông báo sa thải Chủ tịch Hội đồng Tham mưu trưởng Liên quân Mỹ – Tướng Không quân Charles Q. Brown Jr., cùng với đó là hàng loạt vụ bãi nhiệm trong hàng ngũ lãnh đạo cấp cao nhất của Lầu Năm Góc. Diễn biến này khiến các nhà lập pháp Mỹ lo ngại.

Trong thông cáo báo chí đăng vào tối 21-2, Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Pete Hegseth cũng cách chức một số quan chức cùng các luật sư quân sự hàng đầu của Lục quân, Hải quân và Không quân Mỹ.

Theo trang Business Insider, việc sa thải các sĩ quan quân đội – những người đã được Thượng viện Mỹ phê chuẩn – càng làm gia tăng bất ổn tại Lầu Năm Góc khi cơ quan này đang đối mặt việc cắt giảm sâu lực lượng lao động dân sự và điều chỉnh ngân sách theo định hướng ưu tiên của chính quyền mới.

Gần 5.400 nhân viên trong thời gian thử việc thuộc Bộ Quốc phòng Mỹ có thể mất việc trong những ngày tới, nằm trong kế hoạch cắt giảm quy mô lớn có thể ảnh hưởng đến khoảng 55.000 nhân sự dân sự của quân đội.



Loạt vụ sa thải trong đêm

Trong thông báo trên Truth Social, Tổng thống Donald Trump không đưa ra lý do bãi nhiệm Chủ tịch Hội đồng Tham mưu trưởng Liên quân – Tướng Không quân Charles Q. Brown Jr., người giữ vai trò cố vấn quân sự hàng đầu của tổng thống, cũng như không giải thích quyết định thay thế ông Brown bằng Tướng không quân ba sao đã nghỉ hưu Dan Caine.

“Hôm nay, tôi vinh dự thông báo rằng tôi đang đề cử Trung tướng Không quân Dan ‘Razin’ Caine làm Chủ tịch Hội đồng Tham mưu trưởng Liên quân tiếp theo. Tướng Caine là một phi công xuất sắc, chuyên gia an ninh quốc gia, doanh nhân thành công và một ‘chiến binh’ có kinh nghiệm dày dặn trong lĩnh vực hợp tác liên ngành và chiến dịch đặc biệt” – ông Trump viết.

Việc bổ nhiệm tướng Caine cần được Thượng viện do đảng Cộng hòa kiểm soát phê chuẩn.

Tướng Brown là một phi công chiến đấu và là người Mỹ gốc Phi thứ hai đảm nhận vị trí chủ tịch Hội đồng Tham mưu trưởng. Trước khi giữ chức vụ này, ông Brown là Tham mưu trưởng Không quân Mỹ, trở thành sĩ quan da màu đầu tiên đứng đầu một quân chủng trong lịch sử Mỹ.

Tướng Brown không phải là sĩ quan duy nhất bị sa thải trong đêm 21-2. Đô đốc Lisa Franchetti – Tham mưu trưởng Hải quân Mỹ bị sa thải khi chính quyền mới tiến hành cải tổ bộ máy.

Bà Franchetti trở thành chỉ huy tác chiến hải quân và là thành viên nữ đầu tiên của Hội đồng Tham mưu trưởng Liên quân Mỹ vào tháng 11-2023 sau khi bà được Tổng thống Joe Biden đề cử vào vị trí này và được Thượng viện phê chuẩn.

Việc bà Franchetti bị sa thải không hoàn toàn bất ngờ. Tên của bà được cho là có trong danh sách lưu hành các sĩ quan mà chính quyền ông Trump cân nhắc sa thải liên quan các sáng kiến ​​về đa dạng, công bằng và hòa nhập (DEI) hoặc vì những lý do khác.

Đô đốc James Kilby – Phó Chỉ huy tác chiến Hải quân – sẽ đảm nhiệm nhiệm vụ của bà Franchetti cho đến khi người thay thế được đề cử và xác nhận.

Cũng bị sa thải cùng ngày với bà Franchetti là Phó Tham mưu trưởng Không quân – Tướng James Slife. Bộ Quốc phòng Mỹ không nêu rõ nguyên nhân sa thải hai người.

Ông Slife từng lãnh đạo Bộ Tư lệnh Tác chiến Đặc biệt của Không quân Mỹ trước khi trở thành phó tham mưu trưởng của lực lượng này và đã được triển khai tới Trung Đông và Afghanistan.

Trước đó, một nữ đô đốc cũng bị Lầu Năm Góc sa thải ngay sau khi ông Trump nhậm chức là Tư lệnh Tuần duyên Mỹ – Đô đốc Linda F. Fagan – người phụ nữ đầu tiên lãnh đạo một quân chủng thuộc lực lượng vũ trang Mỹ.

Các viên chức tại Bộ An ninh Nội địa Mỹ – đơn vị giám sát lực lượng tuần duyên – đã nêu ra các vấn đề gồm an ninh biên giới và “sự tập trung quá mức” vào tính đa dạng, công bằng và hòa nhập là những lý do khiến bà Fagan bị sa thải.

Các nhà lập pháp lên tiếng cảnh báo

Trong thông cáo báo chí về sự thay đổi nhân sự tại Bộ Quốc phòng Mỹ, ông Hegseth cũng kêu gọi cải tổ đội ngũ Thẩm phán Quân pháp cho Lục quân, Hải quân và Không quân. Những thẩm phán này sẽ chịu trách nhiệm cố vấn cho các chỉ huy quân đội về tính hợp pháp của mệnh lệnh.

“Dưới thời Tổng thống Trump, chúng ta đang thiết lập một bộ máy lãnh đạo mới nhằm tập trung quân đội vào nhiệm vụ cốt lõi: răn đe, chiến đấu và chiến thắng trong chiến tranh” – theo thông cáo của Bộ Quốc phòng Mỹ.

Những động thái này khiến một số nhà lập pháp lo ngại, trong đó có Hạ nghị sĩ Jason Crow thuộc đảng Dân chủ – người từng là cựu biệt kích Lục quân. Ông Crow nhấn mạnh vai trò quan trọng của các cố vấn pháp lý trong việc áp dụng luật đối với mệnh lệnh quân sự.

Thượng nghị sĩ Jack Reed – thành viên cao cấp của đảng Dân chủ trong Ủy ban Quân vụ Thượng viện – thậm chí còn cho rằng các vụ bãi nhiệm dường như là “một phần của chiến dịch thanh trừng có chủ đích” do ông Trump và ông Hegseth thực hiện nhằm “loại bỏ những sĩ quan tài năng vì lý do chính trị, qua đó làm suy yếu tính chuyên nghiệp của quân đội”.

Nhiều nhà lập pháp từng phục vụ trong quân đội cũng lên tiếng chỉ trích đợt sa thải hàng loạt chưa từng có này.

“Những gì ông Trump và ông Hegseth đang làm là phản bội nước Mỹ, phản bội lòng yêu nước. Đây chính là hành động biến quân đội thành công cụ chính trị, và rất có thể sắp tới chúng ta sẽ thấy các sĩ quan phải thề trung thành với cá nhân lãnh đạo thay vì hiến pháp, cùng với những hậu quả nguy hiểm khác” – Hạ nghị sĩ Seth Moulton của đảng Dân chủ, cựu sĩ quan Thủy quân lục chiến, viết trên mạng xã hội.

Thượng nghị sĩ Tammy Duckworth – cựu binh Lực lượng Vệ binh Quốc gia Lục quân, – cảnh báo: “Nếu ai còn thắc mắc thì đây không phải là chuyện bình thường. Đây là hành động của một người chuyên quyền, thể hiện qua việc sa thải các lãnh đạo quân sự hàng đầu và thay thế bằng những người chỉ biết gật đầu. Tổng thống Trump đang khiến nước Mỹ trở nên kém an toàn hơn”.

Nhà Trắng và Lầu Năm Góc chưa bình luận về những chỉ trích từ các nhà lập pháp.