Biến chứng viêm cơ tim do cúm

Tại Bệnh viện Nhi Trung ương hôm 23/12, bé gái 6 tuổi mắc cúm A/H3N2 gặp biến chứng viêm cơ tim, phải điều trị tích cực bằng thở máy, ECMO và thuốc kháng virus. Trước đó, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh Hà Nội cũng ghi nhận bệnh nhân 17 tuổi cũng bị viêm cơ tim cấp do cúm B. Các bác sĩ cho biết, viêm cơ tim thường xuất hiện từ ngày thứ 4-7 sau khi khởi phát triệu chứng cúm. Người bệnh có thể có các biểu hiện sốt, đau ngực, đánh trống ngực, khó thở, mệt mỏi.

BS.CKI Lê Thị Trúc Phương, Chuyên viên Y khoa, Hệ thống Tiêm chủng VNVC, cho biết viêm cơ tim là tình trạng viêm toàn bộ hoặc một phần khối cơ tim, có thể do virus gây ra. Viêm cơ tim do cúm thường xuất hiện từ ngày thứ 4-7 sau khi khởi phát triệu chứng, đôi khi sớm hơn. Người bệnh có thể sốt, đau ngực, tim đập nhanh, khó thở, mệt mỏi. Nếu không được chẩn đoán và điều trị kịp thời, tình trạng có thể trở nên nguy hiểm.

Virus cúm có thể gây viêm cơ tim qua hai cơ chế. Một là tấn công trực tiếp vào tế bào tim, khiến tim co bóp kém, gây rối loạn nhịp và suy giảm tuần hoàn. Hai là kích hoạt phản ứng miễn dịch quá mức, tạo ra “cơn bão cytokine” dẫn đến viêm toàn thân, rối loạn chức năng tim và suy tim.

Ngoài biến chứng viêm cơ tim, người bệnh cúm còn có thể gặp các biến chứng khác như viêm phổi, viêm phế quản, suy hô hấp, viêm màng não. Tổn thương niêm mạc đường hô hấp và suy giảm miễn dịch do cúm còn tạo cơ hội cho các tác nhân virus, vi khuẩn gây bệnh khác như phế cầu khuẩn, hợp bào hô hấp RSV, Hib, tụ cầu vàng tấn công gây bệnh trầm trọng hơn.

Cúm cũng làm tăng nguy cơ đột quỵ, nhồi máu cơ tim 5-10 lần trong thời gian 1-7 ngày sau khi nhiễm cúm. Lý do là phản ứng viêm trong cơ thể khiến các mảng xơ vữa trong lòng mạch dễ vỡ, hình thành cục máu đông dẫn đến tắc nghẽn động mạch tim gây nhồi máu cơ tim hoặc tắc mạch máu não dẫn đến đột quỵ não.

Theo bác sĩ Phương, cúm dễ lây qua đường hô hấp khi tiếp xúc trực tiếp hoặc trò chuyện với người bệnh trong bán kính dưới 2 mét. Người khỏe mạnh cũng có thể nhiễm virus nếu vô tình chạm vào các bề mặt cứng như mặt bàn, máy tính, điện thoại, tay nắm cửa… có chứa mầm bệnh.

Hiện nay, miền Nam thời tiết diễn biến thất thường. Miền Bắc đang là mùa đông, nhiệt độ và độ ẩm không khí giảm, là môi trường thuận lợi cho virus cúm phát triển và tồn tại lâu hơn ở môi trường tự nhiên. Dịp cuối năm, nhu cầu đi lại, mua sắm hoặc tham dự các buổi tiệc, lễ hội… của người dân gia tăng. Việc tập trung trong không gian đông đúc, kín, làm gia tăng nguy cơ lây lan mầm bệnh.

Để phòng cúm, người dân nên bổ sung dinh dưỡng đa dạng, tăng cường trái cây và rau xanh, uống đủ nước trong mùa lạnh; giữ ấm cơ thể, đặc biệt là vùng cổ, ngực, tay chân; giữ vệ sinh cá nhân bằng cách rửa tay thường xuyên với nước sạch và xà phòng, mang chai khử khuẩn khi đi bên ngoài; tập thể dục đều đặn, vừa sức… Cùng với đó, tiêm ngừa vaccine cúm nhắc lại đều đặn hàng năm là biện pháp phòng ngừa hiệu quả.

Vaccine cúm có nhiều loại, tiêm cho trẻ từ 6 tháng tuổi trở lên và người lớn, phòng hiệu quả các chủng cúm A và B phổ biến. Trẻ từ 6 tháng đến dưới 9 tuổi chưa từng tiêm trước đó cần tiêm hai mũi, cách nhau một tháng; trẻ từ 9 tuổi trở lên và người lớn tiêm một mũi, vaccine cần nhắc lại một mũi mỗi năm. Nghiên cứu cho thấy tiêm cúm giúp giảm nguy cơ nhập viện và tử vong đến 90%, giảm nguy cơ nhồi máu cơ tim từ 15-45%.

Người có bệnh nền hoặc nguy cơ cao nhiễm và biến chứng nặng do cúm có thể tham khảo ý kiến của bác sĩ tại trung tâm tiêm chủng để tiêm nhắc sớm, nhằm kịp thời bảo vệ sức khỏe.

Phụ nữ có thể tiêm vaccine cúm bất kỳ thời điểm nào trong thai kỳ, tốt nhất từ tháng thứ 4 trở đi. Vaccine giúp bảo vệ sức khỏe, giảm nguy cơ biến chứng do cúm gây ra cho mẹ, vừa truyền kháng thể thụ động, bảo vệ trẻ trong những tháng đầu đời.

Hoàng Dương