Bộ Y tế ban hành hướng dẫn chế độ dinh dưỡng sinh ceton cho người bệnh động kinh kháng thuốc

Ngày 22-12, Cục Quản lý khám, chữa bệnh (Bộ Y tế) đã tổ chức Hội nghị: “Triển khai một số quy định và hướng dẫn chuyên môn dinh dưỡng trong bệnh viện khu vực phía Nam”.

Mới đây, Bộ Y tế Việt Nam đã chính thức ban hành hướng dẫn chế độ dinh dưỡng sinh ceton cho người bệnh động kinh kháng thuốc.

Uớc tính 710.000 người Việt Nam mắc bệnh động kinh

Tham dự hội nghị có TS Dương Huy Lương, Phó cục trưởng Cục Quản lý khám, chữa bệnh (Bộ Y tế); PGS.TS Phan Việt Nga, Chủ tịch Hội Chống động kinh Việt Nam; Sở Y tế; Lãnh đạo, trưởng khoa dinh dưỡng và trưởng bộ môn dinh dưỡng các bệnh viện, viện trực thuộc Bộ Y tế… khu vực phía Nam.

Phát biểu khai mạc, TS Dương Huy Lương – Phó cục trưởng Cục Quản lý khám, chữa bệnh (Bộ Y tế) – cho biết dinh dưỡng không chỉ được xem là ăn mà còn là một phương pháp điều trị trong y khoa, đóng vai trò thiết yếu hỗ trợ các phương pháp khác, giúp người bệnh hồi phục nhanh, tăng cường hệ miễn dịch…

Đặc biệt, dinh dưỡng đóng vai trò quan trọng trong việc điều trị các bệnh tiểu đường, tim mạch, hay động kinh kháng thuốc bằng chế độ dinh dưỡng sinh ceton.

Theo PGS.TS Phan Việt Nga – Chủ tịch Hội Chống động kinh Việt Nam – động kinh là một trong những bệnh lý thần kinh phổ biến, ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng cuộc sống của người bệnh và gia đình.

Bệnh đặc trưng bởi tình trạng các cơn động kinh tái diễn do sự phóng điện bất thường của các tế bào thần kinh.

Động kinh kháng thuốc (theo định nghĩa của ILAE, áp dụng từ năm 2009), là tình trạng thất bại với hai phác đồ sử dụng thuốc chống động kinh được dung nạp tốt, lựa chọn và sử dụng phù hợp (dù là đơn trị liệu hay kết hợp) để đạt được mục tiêu kiểm soát cơn động kinh kéo dài.

Theo thống kê y khoa, bệnh động kinh kháng thuốc chiếm tỉ lệ khoảng 30%, là thách thức lớn trong thực hành lâm sàng. Bộ Y tế ước tính 710.000 người Việt mắc bệnh động kinh trong đó trẻ em chiếm 30 – 40%, khoảng 213.000 người kháng thuốc.

Động kinh kháng thuốc có thể gặp ở mọi lứa tuổi, tuy nhiên theo các nghiên cứu thống kê hiện nay, tỉ lệ bị động kinh kháng thuốc nhiều nhất, phổ biến nhất là nhóm trẻ em, nhất là ở các trẻ có tiền sử sinh ngạt, có nhập viện sau khi sinh, động kinh ở trẻ sơ sinh, động kinh trong năm đầu đời, tiền sử co giật ở trẻ sơ sinh và động kinh có triệu chứng.

Giải pháp mở ra cơ hội cho bệnh nhân động kinh kháng thuốc

Vừa qua, Bộ Y tế Việt Nam đã chính thức ban hành hướng dẫn chế độ dinh dưỡng sinh ceton cho người bệnh động kinh kháng thuốc.

Chế độ dinh dưỡng sinh ceton là phương pháp dinh dưỡng được thiết kế với hàm lượng chất béo rất cao, protein vừa đủ và carbohydrate rất thấp, nhằm tạo ra trạng thái chuyển hóa đặc biệt gọi là ketosis, từ đó tạo ra những ảnh hưởng tích cực đến hoạt động điện học của não bộ.

Việc sử dụng chế độ dinh dưỡng sinh ceton trong điều trị bệnh động kinh kháng thuốc được áp dụng cách đây hơn 100 năm, được ghi nhận là mang đến hiệu quả giúp giảm ít nhất trên 50% số cơn co giật ở những bệnh nhi không còn đáp ứng với thuốc.

Ở người trưởng thành, các nghiên cứu cho thấy chế độ ăn sinh ceton có khả năng giúp giảm trên 50% cơn co giật ở 22-70% người bệnh với chế độ keto cổ điển và 12-67% với biến thể MAD (chế độ ăn Atskin cải tiến – Modified Atkins Diet) của chế độ ăn keto, thậm chí một số người bệnh hoàn toàn hết cơn.

Điểm nổi bật của hướng dẫn chế độ dinh dưỡng sinh ceton cho người bệnh động kinh kháng thuốc do Bộ Y tế ban hành là đưa ra các tiêu chuẩn kỹ thuật cụ thể cho từng loại chế độ dinh dưỡng sinh ceton.

Từ chế độ ăn keto cổ điển (4:1, 3:1) đến các biến thể hiện đại hơn như chế độ ăn Atskin cải tiến (MAD – Modified Atkins Diet), chế độ ăn chỉ số đường huyết thấp (LGIT – Low Glycemic Index Treatment), và chế độ ăn giàu chất béo MCT (MCT – Medium Chain Triglyceride).

PGS Nga cũng đánh giá chế độ dinh dưỡng sinh ceton được đánh giá là một liệu pháp đầy triển vọng, an toàn, hiệu quả, đặc biệt đối với trẻ em mắc động kinh kháng thuốc.

Bên cạnh hiệu quả trong giảm tần suất hoặc giúp ngừng cơn động kinh, chế độ dinh dưỡng sinh ceton còn mở ra triển vọng giảm liều hoặc thậm chí ngưng thuốc chống động kinh, từ đó làm giảm gánh nặng kinh tế và tác dụng phụ do thuốc gây ra.

Chế độ dinh dưỡng sinh ceton có 3 hình thức, gồm:

– Chế độ dinh dưỡng sinh ceton: được tạo nên bởi sự kết hợp từ thực phẩm và các nguyên liệu giàu chất béo hoặc pha từ các công thức giàu béo hoặc sữa thông thường kết hợp với thành phần giàu chất béo.

– Thực phẩm dùng cho chế độ ăn đặc biệt (Food for special dietary uses)/thực phẩm dinh dưỡng y học (medical food) keto uống liền: là các công thức keto dạng uống liền.

– Kết hợp các hình thức của chế độ dinh dưỡng sinh ceton tùy theo tình trạng dinh dưỡng, bệnh lý và sự tuân thủ của người bệnh.

Thực phẩm dinh dưỡng y học keto uống liền có công thức hoàn chỉnh, có thể thay thế một bữa ăn theo chuẩn của chế độ dinh dưỡng sinh ceton sẽ giúp bệnh nhân, người chăm sóc bệnh nhân được vơi đi những khó khăn, bất tiện khi phải tự cân, đo nguyên liệu để nấu những bữa ăn sinh ceton từ thực phẩm.

Nhờ vậy, trong những điều kiện phải di chuyển như đi du lịch, đi học, đi làm, người bệnh vẫn có thể dễ dàng tuân thủ chế độ dinh dưỡng sinh ceton thông qua việc sử dụng các sản phẩm thực phẩm dinh dưỡng y học keto uống liền.