Bứt phá vào kỷ nguyên mới

Giáo sư Augustine Hà Tôn Vinh:

3 điểm nghẽn lớn cần giải quyết

Năm nay, chúng ta kỷ niệm 80 năm thành lập nước, một chặng đường lịch sử non thế kỷ, không quá dài so với lịch sử phát triển một quốc gia nhưng đủ để chứng minh một quốc gia từng bước hùng cường thế nào. Năm 1986, Việt Nam bắt đầu công cuộc đổi mới. Khi ấy lạm phát đạt đỉnh ở ngưỡng gần 775%, quy mô nền kinh tế chỉ có 26,88 tỉ USD. Đời sống nhân dân hết sức khó khăn, thiếu thốn. Tuy nhiên, cuộc đổi mới đã đưa nền kinh tế Việt Nam sang một trang mới. Điều quan trọng nhất, đây là giai đoạn chuyển đổi cơ bản từ cơ chế quản lý cũ sang cơ chế quản lý mới, bước đầu giải phóng được lực lượng sản xuất, tạo ra động lực phát triển mới. Năm 2024, quy mô nền kinh tế của Việt Nam được dự báo ước đạt khoảng 469,67 tỉ USD. Đây là sự bứt phá ngoạn mục. Tuy nhiên, nhìn sang các nước phát triển thì quy mô nền kinh tế của Việt Nam vẫn còn khá khiêm tốn. GDP tính theo đầu người Việt xếp sau nhiều nước, từ Singapore đến Malaysia, Thái Lan, Indonesia… Nói thế để thấy, chúng ta đang đứng ở đâu, và tại sao cần bước sang một kỷ nguyên mới. Đây là cuộc đổi mới lần thứ 2, với tầm vóc cao hơn, quyết tâm lớn hơn, quyết liệt hơn, cần những người dám nghĩ mới, dám làm mới, thậm chí làm sai thì sửa. Với tinh thần đó, tôi tin chúng ta làm được.

Có 3 điểm nghẽn lớn của Việt Nam cần giải quyết để bước vào kỷ nguyên mới là thể chế, hạ tầng và nhân lực. Ở đây, tôi chỉ nói về vấn đề nhân lực, trọng dụng nhân tài. Tôi là người Mỹ gốc Việt. Tôi về Việt Nam bởi tôi yêu mảnh đất này, đấy là quê hương tôi. Tôi tự hào mình là người Việt Nam và muốn nhấn mạnh một điều, đã là người Việt Nam, hay có nguồn gốc là người Việt Nam thì ai cũng mong muốn làm cho đất nước mình giàu đẹp. Hiện Việt Nam đang phát triển chiến lược xây dựng ngành công nghiệp bán dẫn, đó là lĩnh vực có rất nhiều người Việt ở nước ngoài giỏi. Nếu nói tháo điểm nghẽn trong sử dụng nhân tài, liệu chúng ta có dám giao cho người Việt ở nước ngoài làm tổng công trình sư một dự án nào đó, ví dụ như xây dựng ngành chip bán dẫn không? Hoặc ở vai trò là cố vấn cho các bộ chuyên môn. Trong lịch sử, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã từng bổ nhiệm Giáo sư Nguyễn Văn Huyên, một người ngoài Đảng làm Bộ trưởng Bộ GD-ĐT trong gần 30 năm. Trong hầu hết các ngành, lĩnh vực mũi nhọn, khoa học hiện đại, từ lĩnh vực điện tử, sinh học, vật liệu mới, năng lượng mới, tin học đến hàng không, vũ trụ, hải dương học… đều có chuyên gia người Việt Nam tham gia nghiên cứu, làm việc tại các nước phát triển. Đó là nguồn lực mà trong quá trình xây dựng kỷ nguyên vươn mình của dân tộc cần chú ý.