Cam kết mạnh mẽ từ các ‘ông lớn’ tỉ USD

Sáng 10.2, Thủ tướng Phạm Minh Chính và Thường trực Chính phủ đã gặp gỡ lãnh đạo 26 tập đoàn, doanh nghiệp (DN) lớn của nhà nước và tư nhân, bàn các giải pháp tăng tốc, bứt phá. Người đứng đầu Chính phủ nêu rõ, để tăng trưởng 2 con số, các địa phương, DN trong nước, DN có vốn đầu tư nước ngoài (FDI) phải đồng bộ tăng trưởng.

Với hàng loạt dự án lớn của đất nước như đường sắt tốc độ cao Bắc – Nam, 3 tuyến đường sắt khổ tiêu chuẩn kết nối với Trung Quốc, nhà máy điện hạt nhân…, Thủ tướng gợi ý các DN có thể làm được gì thì đăng ký làm và đề xuất cơ chế chính sách để làm, miễn là không tư lợi và phải phòng, chống tham nhũng, tiêu cực. Thủ tướng cũng cho biết vừa qua đã đề nghị Tập đoàn Trường Hải (THACO) nghiên cứu, chuyển giao công nghệ, sản xuất toa tàu và tiến tới sản xuất đầu máy cho đường sắt tốc độ cao; Tập đoàn Hòa Phát làm ray đường sắt tốc độ cao, Tập đoàn FPT tập trung đào tạo nhân lực chất lượng cao, thiết kế chip bán dẫn…

Tập đoàn lớn “hiến kế” tăng trưởng

Chia sẻ tại cuộc gặp mặt, ông Trần Bá Dương, Chủ tịch HĐQT Công ty CP Tập đoàn Trường Hải (THACO), cho biết THACO hiện sản xuất gần như tất cả các loại sản phẩm ô tô và đang kiểm soát 32% thị phần cả nước. Năm ngoái, THACO đã bán 92.000 xe, năm 2025 cố gắng bán 100.000 xe, tập trung vào xe hybrid. Đặc biệt, tập đoàn đã đáp ứng được tỷ lệ nội địa hóa, xe du lịch từ 27 – 40%, xe tải trên 50% và xe buýt trên 70%, giảm được chi phí và đáp ứng được yêu cầu riêng biệt của khách hàng cũng như điều kiện sử dụng tại VN.

Trong lĩnh vực cơ khí, nông nghiệp hỗ trợ, dự kiến tháng 9.2025, THACO sẽ khởi công Khu công nghiệp cơ khí hỗ trợ tại Bình Dương với quy mô 700 ha. Hiện nay, tại khu vực phía nam, các DN FDI rất cần DN trong nước cung cấp linh kiện và thiết bị máy móc để giảm giá thành và chi phí logistics.

“Cùng với định hướng của Thủ tướng hôm nay, cũng như chỉ đạo của Thủ tướng trong quá trình thăm, làm việc tại miền Trung, Chu Lai, Quảng Nam và THACO, chúng tôi sẽ tập trung tham gia làm đường sắt đô thị, đặc biệt là các toa tàu, các cấu kiện thép”, ông Trần Bá Dương cho hay. Sản phẩm sẽ có sự tham gia của các DN VN, chịu trách nhiệm về chất lượng và giá thành.

Thông tin thêm về mô hình sản xuất nông nghiệp quy mô lớn đã thành công trong nước và tại Lào, Campuchia, ông Dương “xin phép nhận trách nhiệm hình thành một mô hình sản xuất tại cao nguyên”, sản xuất các loại trái cây, với kỳ vọng giúp đất nước trở thành một quốc gia sản xuất nông nghiệp hiệu quả, có thương hiệu và cạnh tranh được với các nước có nền nông nghiệp phát triển.

Ông Trần Đình Long, Chủ tịch HĐQT CTCP Tập đoàn Hòa Phát, cho biết toàn bộ ngành thép VN nhập khẩu khoảng 30 triệu tấn quặng làm nguyên liệu sản xuất thép, chiếm 95%. Do đó, nếu khai thác được mỏ sắt Thạch Khê (Hà Tĩnh) lớn nhất Đông Nam Á, quy mô khoảng 500 triệu tấn, sẽ giải quyết cơ bản nguồn nguyên liệu, tiết kiệm ngoại tệ.

Chủ tịch Tập đoàn Hòa Phát cũng nhấn mạnh đến “thời cơ rất lớn cho DN thép”, đặc biệt là các dự án đường sắt đô thị Hà Nội, TP.HCM, dự án đường sắt Lào Cai – Hà Nội – Hải Phòng. Cho biết Hòa Phát dự kiến đầu tư 10.000 tỉ đồng cho nhà máy sản xuất ray, ông Long nói: “Đây là một sản phẩm rất đặc thù, nếu không sử dụng cho dự án thì không biết bán cho ai. Rất mong có một nghị quyết để các DN yên tâm đầu tư và sản xuất sản phẩm”. Hòa Phát cũng cam kết đảm bảo cung cấp thép chế tạo cho Tổng công ty Đường sắt VN với số lượng 10 triệu tấn, chất lượng, tiến độ giao hàng và giá thấp hơn giá nhập khẩu.

Ông Nguyễn Việt Quang, Tổng giám đốc Tập đoàn Vingroup, chia sẻ tập đoàn đã đầu tư mạnh vào các lĩnh vực mang tính chiến lược như hạ tầng năng lượng, kinh tế xanh, kinh tế số, công nghiệp hỗ trợ. Điển hình là Vinfast không chỉ đơn thuần sản xuất xe điện mà tập trung xây dựng chuỗi công nghiệp hỗ trợ từ sản xuất pin, trạm sạc cho đến các giải pháp năng lượng thông minh.

Theo ông Quang, việc nâng cao tỷ lệ nội địa hóa cho xe điện Vinfast là chìa khóa thúc đẩy mạnh mẽ các ngành công nghiệp phụ trợ trong nước. Đặc biệt, với mục tiêu góp phần giảm phát thải, Vinfast đóng vai trò tiên phong trong làn sóng chuyển đổi xanh của VN. Trong đó, sự hỗ trợ từ Nhà nước sẽ là động lực lớn thúc đẩy nhanh quá trình chuyển đổi thói quen sử dụng xe xanh của người tiêu dùng, như việc gia hạn chính sách lệ phí trước bạ với xe điện hoặc áp dụng giá điện ưu đãi…

Đặc biệt, các lĩnh vực về nghiên cứu phát triển trí tuệ nhân tạo (AI), dữ liệu lớn đang được tập đoàn triển khai. Vingroup đã đặt chân vào lĩnh vực sẽ là xu hướng tương lai là robot học, người máy đa năng với 2 công ty mới là VinRobotics, VinMotion.

Chiến lược mới cho AI

Nhấn mạnh đến vai trò quan trọng của Nghị quyết 57 như “bản đồ chiến lược” giúp đất nước vươn mình, ông Nguyễn Trung Chính, Chủ tịch HĐQT Tập đoàn Công nghệ CMC, chỉ ra điểm nghẽn hiện tại khi “khoa học không gắn với công nghệ và công nghệ đang không gắn với thị trường, DN”. Bất cập này ông Chính kỳ vọng sẽ được giải quyết khi sáp nhập Bộ KH-CN và Bộ TT-TT.

Lãnh đạo Tập đoàn CMC cũng chia sẻ về chiến lược chuyển đổi AI và kiến nghị có “Vietnam House” tại Davos (Thụy Sĩ) để tất cả các công ty công nghệ VN có thể đem các ý tưởng đến giới thiệu với thế giới. Hiện tập đoàn này đang tham gia xây dựng hạ tầng điện toán đám mây không chỉ đứng đầu VN mà còn cả khu vực, với quy mô đầu tư đến 80 MW đến năm 2030, gấp gần 2 lần tổng công suất VN hiện có (khoảng 50 MW; đồng thời xây dựng C.Open AI với Core AI của người Việt, trí tuệ của người Việt và sử dụng cho người Việt.

Ông Nguyễn Trung Chính kiến nghị Nhà nước hoàn thiện thể chế, giao chỉ tiêu KPI cụ thể cho các bộ, ngành, địa phương, phải cam kết thời gian giải quyết cho DN. Với kế hoạch đầu tư 5 năm tới dành khoảng 700 triệu USD đến 1 tỉ USD xây hạ tầng kỹ thuật, lãnh đạo CMC đề xuất có chính sách vay vốn với lãi suất ưu đãi trong 10 năm; đồng thời, kiến nghị Chính phủ chỉ đạo xử lý vướng mắc về đất đai để xây dựng các trung tâm đào tạo về AI.

Cũng đề cập đến các điểm nghẽn về công nghệ, ông Trương Gia Bình, Chủ tịch Tập đoàn FPT, đề xuất khái niệm “bình dân AI vụ”. Theo ông, những năm kháng chiến khi đất nước còn yếu, còn nghèo, Bác Hồ đặt vấn đề “bình dân học vụ”. Những thành công của mô hình DeepSeek (Trung Quốc) – “bình dân hóa trí tuệ nhân tạo” cho thấy các DN vừa và nhỏ có thể tham gia làm AI.

“Cơ hội đang đến, tôi đề nghị nhanh nhất có thể đưa AI vào chương trình GD-ĐT của tất cả hệ thống giáo dục. Chúng tôi có thể đào tạo từ lớp 1, nhưng cần nhất là vai trò của Nhà nước, chỉ đạo bằng được để VN sớm trở thành quốc gia về AI”, ông Bình đề xuất.

“Không nói không, không nói khó” với DN

Lắng nghe ý kiến, đề xuất, Thủ tướng Phạm Minh Chính khẳng định các DN tư nhân đã có đóng góp rất lớn cho sự phát triển của đất nước. Hiện khu vực kinh tế tư nhân đóng góp gần 45% GDP cả nước, hơn 40% vốn đầu tư thực hiện toàn xã hội, tạo việc làm cho 85% số lao động cả nước; chiếm tới 35% tổng kim ngạch nhập khẩu và 25% tổng kim ngạch xuất khẩu.

Để đạt mục tiêu tăng trưởng ít nhất 2 con số, góp phần vào thực hiện 2 mục tiêu 100 năm (tới năm 2030 kỷ niệm 100 năm thành lập Đảng và năm 2045 kỷ niệm 100 năm thành lập nước), người đứng đầu Chính phủ nêu 8 mong muốn với các DN, doanh nhân. Theo đó, tiên phong trong đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số, phát triển và ứng dụng KH-CN; đóng góp tích cực, hiệu quả hơn nữa cho 3 đột phá chiến lược về thể chế, hạ tầng và nhân lực; tăng tốc, bứt phá trong tăng trưởng; bao trùm, toàn diện, bền vững trong phát triển đất nước; đẩy mạnh xây dựng, phát triển kinh tế số, kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn, kinh tế chia sẻ, kinh tế tri thức, kinh tế sáng tạo.

Đồng thời, tích cực tham gia bảo đảm an sinh xã hội, đặc biệt là xóa nhà tạm, nhà dột nát và xây dựng nhà ở xã hội cho công nhân; ngày càng có nhiều DN dân tộc lớn tham gia vào các chuỗi giá trị, chuỗi cung ứng, chuỗi sản xuất toàn cầu, góp phần nâng cao thương hiệu quốc gia.

Đặc biệt, trước các băn khoăn, trăn trở của DN về các đường lối, chính sách, Thủ tướng cam kết sẽ rà soát lại, xây dựng thể chế thông thoáng, cán bộ dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm vì lợi ích chung, xóa bỏ cơ chế xin – cho, giảm thủ tục hành chính, giảm thời gian, chi phí tuân thủ cho người dân và DN. Với các bộ, ngành, cần trao đổi, bàn bạc với các DN, hai bên có cam kết để triển khai công việc cụ thể, tham gia thực hiện những nhiệm vụ, dự án lớn của đất nước.

Thủ tướng lấy ví dụ trong xây dựng đường sắt tốc độ cao, Bộ GTVT có cam kết với Hòa Phát về đường ray, với THACO về toa tàu, Đèo Cả, Xuân Trường về đào hầm, làm đường… Điều này phải trên cơ sở “lợi ích hài hòa, rủi ro chia sẻ” giữa Nhà nước, DN, người dân và không có tiêu cực, tham nhũng. “Chính phủ, bộ, ngành, địa phương không nói không, không nói khó, không nói có mà không làm; chúng ta cùng nhau xây dựng đất nước trong kỷ nguyên mới, kỷ nguyên phát triển vươn mình, giàu mạnh, văn minh, phồn vinh, thịnh vượng, nhân dân ngày càng ấm no, hạnh phúc. Đất nước có khát vọng, nhân dân mong muốn và chờ đợi, thì Nhà nước phải kiến tạo, DN phải đóng góp, đất nước phải phát triển”, Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh.

Mong Chính phủ “đặt hàng” metro, đường sắt cao tốc…

Theo ông Hồ Minh Hoàng, Chủ tịch Tập đoàn Đèo Cả, để DN tư nhân tăng tốc, bứt phá, góp phần phát triển đất nước nhanh, bền vững trong kỷ nguyên mới, cần tạo niềm tin cho DN thông qua việc giải quyết các bất cập từ thể chế, chính sách đã tồn tại nhiều năm. Cạnh đó, cần đánh giá nghiêm túc các dự án của tư nhân đầu tư về giá trị đầu tư, chất lượng, tiến độ thi công, chi phí… so với các dự án của khối Nhà nước. Chọn lọc các DN làm tốt, thành các con chim đầu đàn của ngành, dìu dắt các DN khác cùng phát triển.

Ông Nguyễn Xuân Trường, Chủ tịch Tập đoàn Xuân Trường, dẫn ví dụ Ninh Bình sẵn sàng giao cho Xuân Trường 12.000 ha chỉ trong một cuộc họp rất ngắn – 15 phút. “Chúng tôi đưa Ninh Bình trở thành trung tâm du lịch của cả nước. Mỗi năm tỉnh đón 10 triệu khách, trong khi dân số Ninh Bình có 1 triệu người, như vậy cứ 10 người thì 9 người là khách du lịch”, ông Trường nêu và kiến nghị cần có cơ chế, chính sách, giao cho DN tự quyết định, tự chịu trách nhiệm. Đơn cử với đường sắt cao tốc, đường giao thông, phải có văn bản để DN yên tâm đầu tư, ngân hàng mới cho vay tiền.

Ông Lê Văn Kiểm, Chủ tịch KN Holdings, cho biết tập đoàn đang tập trung vào các lĩnh vực được khuyến khích như năng lượng tái tạo, khu công nghiệp xanh. Ông đề xuất Chính phủ sớm thông qua Quy hoạch điện 8 điều chỉnh, cũng như thông qua Kế hoạch triển khai các nguồn năng lượng tái tạo giai đoạn đến năm 2030. Đối với các dự án năng lượng mặt trời, cần đầu tư hệ thống pin tích trữ để bảo đảm tối ưu vận hành và bảo đảm không bị quá tải của hệ thống. Cạnh đó, Chính phủ chỉ đạo sớm hoàn thiện khung pháp lý để Nghị định 80 nhanh chóng đi vào thực tiễn, giúp DN tiếp cận năng lượng sạch.

50.000 dự án quy mô hàng triệu tỉ đồng chờ doanh nghiệp

Theo Bộ trưởng Công thương Nguyễn Hồng Diên, với ngành công thương, có khoảng hơn 50.000 dự án, tổng mức đầu tư lên tới hàng triệu tỉ đồng, đây là dư địa rất lớn để các DN có thể khai thác. Về điện, theo Quy hoạch điện 8, đến năm 2030 chúng ta phải phát triển 150.424 MW, tức gấp 2 lần công suất hiện nay theo hướng tăng năng lượng tái tạo, phát triển hợp lý điện khí, phát triển tối đa thủy điện, điện sinh khối…

Tiềm năng về năng lượng tái tạo rất lớn, nhưng nếu phát triển một cách tối đa mà không căn cứ vào nhu cầu phụ tải thì sẽ “đắp chiếu” để đấy, bởi vì không có nhu cầu. Bộ không gây khó khăn, cản trở một dự án nào trong lĩnh vực năng lượng và cả lĩnh vực khai thác khoáng sản.

Chủ trương của Chính phủ, đặc biệt là Thủ tướng Chính phủ đã yêu cầu cho phát triển tối đa năng lượng tái tạo, nhưng phải nhằm vào 3 mục tiêu. Thứ nhất, bám sát nhu cầu phụ tải của đất nước, của vùng; thứ hai là cho các hợp đồng mua bán điện trực tiếp DPPA; và thứ ba là cho các hợp đồng xuất khẩu điện. Do đó, phải bám sát mục tiêu, nếu phát triển tối đa mà đắp chiếu để đấy là có tội với đất nước, có tội với nhân dân.

Doanh nghiệp lớn cần giải những “bài toán” tầm quốc gia

Theo Bộ trưởng KH-ĐT Nguyễn Chí Dũng, lực lượng DN đã ngày càng khẳng định vị trí, vai trò quan trọng. Dù vậy, sự phát triển của đội ngũ doanh nhân, DN vẫn còn nhiều hạn chế, tồn tại; tiềm năng và dư địa phát triển chưa được khai thác hiệu quả. Phần lớn DN có quy mô nhỏ, sức cạnh tranh, hiệu quả hoạt động, kỹ năng quản trị còn hạn chế; tư duy kinh doanh vẫn mang tính thời vụ, thiếu tầm nhìn chiến lược.

Do đó, phải xác định phát triển kinh tế tư nhân trở thành một trong những động lực quan trọng nhất đóng góp vào tăng trưởng, tăng năng suất lao động và năng lực cạnh tranh của nền kinh tế. Tập trung hoàn thiện thể chế, xác định thể chế là “đột phá của đột phá”, tạo môi trường kinh doanh thuận lợi nhất cho DN. Thực hiện quyết liệt Nghị quyết số 57, xác định KH-CN, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số là đột phá quan trọng hàng đầu…

Các DN lớn cần phát huy mạnh mẽ hơn vai trò “DN dẫn đầu”, tiên phong trong những việc lớn, việc khó, việc mới, chủ động nhận nhiệm vụ giải những bài toán ở tầm quốc gia để tạo lực cho phát triển kinh tế.