Ngày 24/12, báo Dân trí tổ chức tọa đàm với chủ đề “Đấu tranh phòng, chống thông tin xấu độc về lực lượng Công an nhân dân trên mạng xã hội”.
Tại buổi tọa đàm, dưới góc nhìn của một chuyên gia tội phạm học, Thượng tá Đào Trung Hiếu cho rằng tin giả, tin xấu độc trên mạng xã hội không đơn thuần là những thông tin sai lệch mang tính ngẫu nhiên, mà là sản phẩm được “thiết kế” có chủ đích, bám sát vào các cấu trúc hành vi và tâm lý của con người trong xã hội hiện đại.
Giới trẻ dễ bị tác động bởi tin giả, xấu độc?
Theo Thượng tá Đào Trung Hiếu, các loại tin giả thường được xây dựng nhằm kích hoạt những cảm xúc mạnh của người tiếp nhận như: Sợ hãi, phẫn nộ, nghi ngờ hay cảm giác bị đe dọa.
Đây là những cảm xúc mang tính bản năng, khiến con người dễ phản ứng nhanh trước khi kịp suy nghĩ thấu đáo.
Quang cảnh buổi tọa đàm (Ảnh: Hải Long).
Khi cảm xúc bị chi phối, người tiếp nhận thông tin có xu hướng đưa ra quyết định hoặc hành động dựa trên cảm tính, thay vì lý trí.
Chính vì vậy, tin giả không cần đúng – sai rõ ràng, mà chỉ cần gieo mầm nghi ngờ đã có thể đạt được mục tiêu.
Đáng chú ý, giới trẻ là nhóm đối tượng dễ bị tác động mạnh bởi các dạng thông tin này.
Vị chuyên gia tội phạm học đánh giá, trong quá trình hoàn thiện nhân cách, người trẻ có nhu cầu lớn trong việc khẳng định bản thân và thể hiện sự khác biệt.
Do đó, những thông tin được khoác lên “vỏ bọc” của sự thật bị che giấu, thông tin “mật” hay góc khuất ít người biết dễ tạo cho người trẻ tiếp nhận cảm giác mình đang sở hữu những thông tin đặc biệt, ít người biết đến.
Thượng tá Đào Trung Hiếu, chuyên gia tội phạm học (Ảnh: Hải Long).
Từ đó, người trẻ sẵn sàng chia sẻ để thể hiện bản thân nhưng lại không biết mình đã trở thành mắt xích trong chuỗi lan truyền tin xấu độc.
Bên cạnh yếu tố tâm lý cá nhân, Thượng tá Đào Trung Hiếu nhấn mạnh vai trò của thuật toán mạng xã hội.
Các nền tảng này thường ưu tiên nội dung gây tranh cãi, có lượng tương tác cao, vô hình trung biến chính những thông tin tiêu cực trở thành “chất xúc tác” giúp tin giả lan truyền nhanh và rộng hơn trong cộng đồng mạng.
Lấy cái đẹp, dẹp cái xấu
Từ thực tiễn quan sát, Thượng tá Đào Trung Hiếu cho rằng thời gian gần đây xuất hiện ngày càng rõ nét các chiến dịch “truyền thông bẩn” mang tính chất công nghiệp.
Đây không còn là những hành vi bột phát, đơn lẻ mà có đầy đủ dấu hiệu của một hoạt động có tổ chức trên không gian mạng.
Theo Thượng tá Đào Trung Hiếu, giới trẻ là nhóm đối tượng dễ bị tác động mạnh bởi các dạng thông tin xấu, độc (Ảnh: Hải Long).
Các chiến dịch này được thiết kế bài bản, từ xây dựng kịch bản thông tin, lựa chọn thời điểm phát tán, sử dụng tài khoản ảo cho tới việc khuếch đại thông tin thông qua các hội nhóm kín.
Những nhóm này hoạt động như “lò ủ” thông tin xấu độc, trước khi được đẩy mạnh và phát tán trên diện rộng.
Thượng tá Đào Trung Hiếu đánh giá, các thông tin xấu được sản xuất hàng loạt như một loại hàng hóa, phục vụ nhiều mục đích khác nhau như trục lợi kinh tế, tấn công uy tín cá nhân, tổ chức, gây xói mòn niềm tin xã hội, thậm chí đe dọa an ninh chính trị và trật tự an toàn xã hội.
Đáng lo ngại hơn, ranh giới giữa hành vi “truyền thông bẩn” và hành vi phạm tội ngày càng mờ nhạt, đòi hỏi chúng ta phải xác định rõ ràng để có hướng xử lý về lâu dài.
Các vị khách mời trao đổi tại buổi tọa đàm (Ảnh: Hải Long).
Để đối phó hiệu quả với tin giả, tin xấu độc, chuyên gia tội phạm học Đào Trung Hiếu cho rằng không thể chỉ trông chờ vào các biện pháp kiểm tra, xử lý hay chế tài hành chính, hình sự.
“Giải pháp bền vững nhất là truyền thông thay đổi hành vi, “phủ xanh” không gian mạng bằng thông tin tích cực.
Trong đó, quan trọng việc nâng cao dân trí cho người tiêu dùng thông tin đóng vai trò then chốt, giúp mỗi cá nhân biết cách nhận diện, phản biện và kiểm chứng thông tin trước khi tin hoặc chia sẻ”, Thượng tá Đào Trung Hiếu nói.
Theo ông, cần “tiêm vaccine” cho người tiếp nhận thông tin bằng cách trang bị kỹ năng phát hiện tin giả, hình thành bộ lọc thông tin và định hướng cách ứng xử đúng đắn khi tiếp cận các nội dung xấu độc.
Theo Thượng tá Đào Trung Hiếu, giải pháp để đẩy lùi tin giả, tin xấu độc là “lấy cái đẹp dẹp cái xấu” (Ảnh: Hải Long).
Người dân cần hiểu rõ rằng việc chia sẻ thông tin chưa được kiểm chứng, tin giả, dù vô tình hay cố ý đều có thể dẫn tới rủi ro pháp lý và gây ra những hệ lụy nghiêm trọng cho xã hội và phải chịu xử phạt của pháp luật.
Song song với đó, Thượng tá Đào Trung Hiếu nhấn mạnh giải pháp “lấy cái đẹp dẹp cái xấu”.
Đó là khi những thông tin tích cực, nhân văn được lan tỏa mạnh mẽ, chúng sẽ tạo nên bức tranh tổng thể với gam màu sáng, giúp cộng đồng có cái nhìn toàn diện, khách quan hơn.
Những hiện tượng tiêu cực cá biệt sẽ được nhìn nhận đúng bản chất, không bị quy chụp hay thổi phồng, qua đó góp phần củng cố niềm tin xã hội và xây dựng không gian mạng lành mạnh, an toàn hơn.
Nguồn: https://dantri.com.vn/phap-luat/can-phu-xanh-khong-gian-mang-bang-thong-tin-tich-cuc-20251225000746318.htm

