Chấn thương thể thao có gây vô sinh không?

Tôi cưới vợ 3 năm nhưng chưa có con, có phải do chấn thương dẫn đến vô sinh không? (Ngọc Hải, 35 tuổi, Bình Dương)

Trả lời:

Chấn thương thể thao nặng vùng bụng dưới và vùng chậu phải phẫu thuật có thể gây vô sinh do tổn thương cơ quan sinh sản hoặc biến chứng sau mổ (mô sẹo, dính…) ảnh hưởng đến các ống dẫn tinh trùng, thần kinh và mạch máu nuôi dưỡng tinh hoàn đi qua vùng bẹn, bụng dưới. Các chấn thương va đập mạnh trực tiếp vào tinh hoàn có thể gây vỡ, xoắn hoặc viêm tinh hoàn.

Chấn thương có thể dẫn đến vô sinh theo một trong ba trường hợp dưới đây.

Vô tinh do bế tắc, khi đó cơ thể vẫn sản xuất tinh trùng bình thường nhưng đường ra bị chặn lại. Nguyên nhân có thể do ống dẫn tinh bị đứt, dập nát hoặc dính vào mô sẹo sau mổ. Nếu cả hai bên ống dẫn tinh đều bị tắc, tinh dịch xuất ra không có tinh trùng.

Chấn thương khung chậu nặng thường kèm với tổn thương vùng đáy chậu và niệu đạo. Một số ca phẫu thuật vùng chậu ảnh hưởng đến cơ thắt cổ bàng quang khiến tinh trùng thay vì phóng ra ngoài lại đi ngược vào bàng quang gây xuất tinh ngược dòng.

Chấn thương hoặc phẫu thuật ảnh hưởng đến mạch máu nuôi làm tinh hoàn bị teo dần và mất khả năng sinh tinh. Hoặc chấn thương gây vỡ tinh hoàn, tổn thương hàng rào máu – tinh hoàn, cơ thể tự sản sinh ra kháng thể tấn công tinh trùng, làm triệt tiêu khả năng sản xuất.

Bạn từng phẫu thuật vùng chậu và chăm sóc trên hai tháng cho thấy quy mô phẫu thuật và tổn thương mô mềm rất lớn, có nguy cơ hình thành mô sẹo chèn ép các ống dẫn cao. Bạn kết hôn sau 3 năm chưa có con, có thể chẩn đoán vô sinh. Song để giúp bác sĩ xác định được nguyên nhân, bạn cần thực hiện một số xét nghiệm nội tiết tố như FSH, LH, testosterone… Đồng thời, cần siêu âm bìu và bẹn để kiểm tra kích thước xem có tình trạng các tĩnh mạch thừng tinh hoặc dấu hiệu gợi ý tắc nghẽn mào tinh không. Xét nghiệm nước tiểu sau xuất tinh để loại trừ khả năng xuất tinh ngược dòng. Từ đó đưa ra phương hướng điều trị thích hợp cho bạn.

Nếu xác định bạn bị vô tinh do bế tắc, bác sĩ có thể thực hiện các kỹ thuật như PESA (chọc hút tinh trùng từ mào tinh hoàn) hoặc TESE (lấy tinh trùng từ mô tinh hoàn). Nếu tổn thương ảnh hưởng đến nhà máy sản xuất tinh trùng là tinh hoàn, làm cho khả năng sinh tinh sụt giảm nghiêm trọng thì bác sĩ có thể thực hiện kỹ thuật micro-TESE (vi phẫu trích tinh trùng từ tinh hoàn). Đây được xem là kỹ thuật hiện đại nhất hiện nay giúp bác sĩ tìm tinh trùng từ những gốc nhỏ còn sót lại trong tinh hoàn của nam giới. Sau đó, bạn có thể làm thụ tinh trong ống nghiệm bằng cách dùng tinh trùng lấy được kết hợp với trứng của vợ để tạo phôi, vẫn có thể có con bình thường.

Khi đi khám, bạn nên mang theo hồ sơ bệnh án cách đây 7 năm để bác sĩ biết chính xác bạn đã phẫu thuật những gì, có can thiệp vào vùng bẹn, bàng quang hay niệu đạo không, giúp bác sĩ nhận định được nguyên nhân. Với các công nghệ y khoa hiện nay, đàn ông bị vô tinh do chấn thương khung chậu vẫn có thể có con bằng tinh trùng của mình thông qua các kỹ thuật hỗ trợ sinh sản.

Bác sĩ Nguyễn Công Minh
Trung tâm Hỗ trợ sinh sản
Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh – Quận 8