Tổng thống Mỹ Donald Trump và Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky tại Nhà Trắng hôm 17/10 (Ảnh: AFP).
Với sự hỗ trợ của các đồng minh châu Âu, Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky đã cẩn trọng phản ứng kế hoạch hòa bình của Mỹ. Chiến thuật của ông Zelensky là đồng ý với phần lớn đề xuất của Washington, nhưng kèm điều kiện.
Ông Zelensky tuyên bố sẵn sàng tổ chức bầu cử, nhưng điều đó đòi hỏi phải có lệnh ngừng bắn. Ông nói rằng Nga có thể duy trì một mức độ tham gia nhất định tại nhà máy điện hạt nhân lớn nhất châu Âu, nơi hiện do Nga kiểm soát, nhưng Ukraine và Mỹ phải nắm quyền kiểm soát. Quy mô quân đội Ukraine có thể bị giới hạn, nhưng là ở mức hiện tại.
Cách tiếp cận này đã giúp ông Zelensky đồng thuận với tầm nhìn hòa bình của Tổng thống Mỹ Donald Trump, nhưng không phải đánh đổi uy tín chính trị trong nước.
“Chúng tôi không phản bội đất nước mình, không từ bỏ nền độc lập, nhưng chúng tôi mang tinh thần xây dựng”, ông Zelensky nói với các phóng viên.
Vị thế đàm phán của ông Zelensky được củng cố trong tuần qua nhờ cuộc phản công thành công của Ukraine tại thành phố Kupyansk, nơi Nga tuyên bố đã kiểm soát vào tháng trước.
“Tất cả những vị thế vững chắc của chúng tôi trong nước đều chuyển hóa thành những vị thế mạnh mẽ trong các cuộc đàm phán nhằm chấm dứt xung đột”, ông Zelensky nói trong chuyến thăm thành phố Kupyansk tuần trước.
Tại cuộc họp diễn ra đầu tuần này ở Berlin giữa phái đoàn Ukraine và Mỹ, ông Zelensky có cơ hội trình bày trực tiếp lập trường của mình.
Cách nhà lãnh đạo Ukraine phản ứng với kế hoạch hòa bình của chính quyền Tổng thống Trump sẽ là điểm then chốt trong nỗ lực của Kiev nhằm chấm dứt xung đột mà không phải nhượng bộ quá nhiều. Thách thức đối với ông Zelensky là kế hoạch hòa bình ban đầu do Mỹ đưa ra cuối tháng 11 được xây dựng với sự tham gia của Nga.
Kế hoạch này bao gồm những yêu cầu khó chấp nhận như cấm Ukraine gia nhập NATO, tổ chức bầu cử trong vòng 100 ngày, và đòi Ukraine rút quân khỏi một số khu vực lãnh thổ mà Nga chưa kiểm soát.
Trong tuần qua, trong các cuộc trao đổi với lãnh đạo châu Âu, ông Zelensky đã viết lại kế hoạch hòa bình thay vì bác bỏ hoàn toàn, để khiến nó có thể chấp nhận được đối với Ukraine mà không làm phật lòng ông Trump.
Đề cập đến một trong những vấn đề gai góc nhất, quyền kiểm soát lãnh thổ các khu vực thuộc tỉnh Donetsk hiện do Ukraine nắm giữ, ông Zelensky nhấn mạnh sự cần thiết của giám sát và công bằng trong nỗ lực do Mỹ dẫn đầu nhằm chấm dứt xung đột.
Đề xuất được Mỹ hậu thuẫn gợi ý biến khu vực này thành một “khu kinh tế tự do”, hoặc “khu phi quân sự”, nơi Ukraine sẽ rút lui và quân đội Nga bị cấm hiện diện.
Thay vì loại trừ hoàn toàn khả năng này, ông Zelensky yêu cầu làm rõ thêm chi tiết. Chẳng hạn, nếu Ukraine rút quân, điều gì sẽ ngăn lực lượng Nga tiến lên? Hoặc điều gì ngăn Moscow thâm nhập khu vực này dưới vỏ bọc dân thường để kiểm soát nó?
“Không có gì là mặc định rằng Ukraine chúng tôi sẽ chấp nhận điều này, nhưng khi các ông nói với chúng tôi về thỏa hiệp, thì thỏa hiệp được đề xuất phải là một thỏa hiệp công bằng”, ông Zelensky nói với các phóng viên.
Ông Yuri Ushakov, trợ lý của Tổng thống Nga Vladimir Putin và là một trong những nhà đàm phán chủ chốt của Moscow, gợi ý cảnh sát Nga và lực lượng vệ binh quốc gia Nga nhiều khả năng sẽ được triển khai tại các vùng lãnh thổ này.
Theo giới quan sát, chiến thuật đàm phán của ông Zelensky giúp Ukraine phần nào tránh được sức ép từ chính quyền Tổng thống Trump.
Trong khi đó, theo nhà phân tích chính trị Ukraine Volodymyr Fesenko, phản ứng của Nga đối với các phiên bản mới của kế hoạch hòa bình thì thẳng thừng hơn nhiều. Điện Kremlin giữ nguyên các yêu cầu cốt lõi của mình.
Tổng thống Nga Vladimir Putin tuyên bố, một số phần trong đề xuất của Mỹ không thể chấp nhận được và rằng bất kỳ thỏa thuận hòa bình nào cũng phải giải quyết cái mà ông gọi là “nguyên nhân gốc rễ” của cuộc xung đột.
Điện Kremlin liên tục đặt dấu hỏi về tính chính danh của chính phủ Ukraine, và đặc biệt là của ông Zelensky, để giải thích cho sự do dự trong việc trực tiếp tham gia đàm phán với Kiev trong tiến trình hòa bình.
Khi đối mặt với yêu cầu bầu cử trong kế hoạch hòa bình, ông Zelensky nói sẵn sàng tổ chức bầu cử, nhưng chỉ khi quốc hội đưa ra được một lộ trình pháp lý và các đối tác, đặc biệt là Mỹ, đảm bảo có ngừng bắn trong thời gian bầu cử.
“Chúng tôi cho rằng Mỹ nên trao đổi với phía Nga về vấn đề này”, ông Zelensky nói với các lãnh đạo châu Âu.
Ngoài ra, sự thiếu rõ ràng trong đề xuất về cách Mỹ dự định phi quân sự hóa nhà máy điện hạt nhân lớn nhất châu Âu và tạo ra một liên danh quản lý chung cơ sở này cũng đã tạo điều kiện cho ông Zelensky định hình lại các điều khoản.
Ông nói, Ukraine phản đối việc đặt nhà máy Zaporizhia dưới sự kiểm soát của Nga. Tuy nhiên, ông lưu ý thêm, nếu thỏa thuận có sự tham gia của Mỹ trong quản lý, thì các chi tiết về một cơ chế vận hành chung tại nhà máy sẽ cần được bàn thảo.
Nhà phân tích Fesenko cho biết phương pháp của ông Zelensky buộc các đối tác phải đi vào chi tiết cụ thể, bao gồm cả cơ chế thực thi những điểm nhạy cảm nhất, cho phép ông tiếp tục các cuộc trao đổi mang tính xây dựng mà không phải nhượng bộ các vấn đề cốt lõi.
“Chúng ta đơn giản là cần chịu đựng áp lực này về mặt tâm lý, tạm dừng một chút và nói rằng chúng ta sẵn sàng thảo luận. Rồi sau đó, hãy ngồi xuống và bàn từng điểm cụ thể”, ông Fesenko phân tích.
Nguồn: https://dantri.com.vn/the-gioi/chien-thuat-cua-tong-thong-ukraine-nham-viet-lai-ke-hoach-hoa-binh-20251216154132271.htm
