Chiêu lừa vàng ‘độn’ tạp chất trở lại

Lỗ nặng vì mua phải vàng độn

Ông T.C (chủ tiệm vàng tại TP.HCM) chia sẻ bị lừa mua phải vàng pha tạp chất dẫn đến lỗ 18 triệu đồng. Là người có hơn 40 năm trong mua bán vàng trang sức, ông T.C cũng bị qua mặt vì không phát hiện được nữ trang pha tạp. “Nếu như vài năm trước, kẻ gian thường nấu vàng với vonfram và đã bị lật tẩy, thì nay chúng đã chuyển sang một phương thức tinh vi hơn nhiều. Để che mắt thợ và tránh bị nghi ngờ, chúng chuyển sang làm đồ đúc”, ông T.C chia sẻ. 

Vụ việc diễn ra khi khách đến tiệm ông T.C bán một sợi dây chuyền nặng 1,003 lượng, loại vàng 98% mấy ngày trước. Qua kiểm tra ban đầu khi đo máy nước (thử tỷ trọng), kết quả báo khoảng 95,9%. Khi đốt thử lửa, vàng có hiện tượng nổi cát nhưng không bị đen, nhìn cảm quan như vàng 99%. Do chủ quan, ông T.C quyết định mua theo giá vàng 98%. Thế nhưng khi đem đi bán, bạn hàng từ chối mua vì xác định vàng có lẫn tạp chất vonfram. Sau khi nhờ phân kim, kết quả 1,003 lượng thu lại được vỏn vẹn có 8 chỉ 5. Giấy đo máy quang phổ bên ngoài thì bề mặt báo 99,63%, nhưng khi cắt đôi để đo ngay vết cắt thì chỉ còn 98,09%.

“Trước đây, vàng 99% bị cát thường được bạn hàng mua bình thường không trừ phí. Tuy nhiên, với thủ đoạn trộn vonfram tinh vi như hiện nay, chúng ta cần cực kỳ cẩn trọng với vàng cát”, ông T.C cho hay. Trường hợp của ông T.C không phải ngoại lệ, có vụ 1 lượng vàng mất đến 4 chỉ khi sản phẩm độn vonfram. Các sản phẩm nữ trang này chủ yếu từ nước ngoài nhập về. Một số chủ tiệm cho rằng đó là phân kim và phát hiện được, còn nếu người tiêu dùng mua bán lẫn nhau thì sẽ không thể nào biết được chất lượng vàng trong đó là gì.

Khoảng chục năm trước, năm 2015, giới kinh doanh vàng cũng từng rúng động khi vàng độn vonfram xuất hiện ở thị trường trong nước, được nhập khẩu từ nước ngoài. Trước đó, năm 2012, tại các cửa hàng vàng trang sức trên Phố 47 và Đại lộ 5 quận Manhattan, New York, những thương gia kinh doanh uy tín đã mất niềm tin nghiêm trọng khi phát hiện nhiều thanh vàng loại 10 ounce trị giá gần 18.000 USD là giả. Thanh vàng này được đúc giả bằng vonfram, nặng gần như vàng nhưng chi phí làm ra chỉ hơn 1 USD cho 1 ounce.

Các tiệm vàng, người tiêu dùng cảnh giác

Ông Nguyễn Ngọc Trọng, Giám đốc Công ty vàng Đối tác mới nhận định, chiêu độn chất vonfram vào vàng nguyên liệu đã xuất hiện từ nhiều năm trước. Kẻ gian chọn vonfram để độn vào vàng nguyên liệu là do khối lượng của vonfram và vàng tương đương nhau. Cụ thể, khối lượng riêng của vonfram là 19,25 g/cm3, vàng là 19,3 g/cm3 nên khi dùng phương pháp kiểm tra tỷ trọng vàng thì khó có thể phát hiện được. Tuy nhiên, do nhiệt độ nóng chảy của vàng ở 1.063 độ C, còn vonfram lên đến 3.410 độ C nên khi nấu vàng chảy ra thì vonfram vẫn chưa chảy và lúc này vàng sẽ tạo thành một lớp bọc bên ngoài vonfram. Bằng mắt thường hay qua phương pháp kiểm tra tỷ trọng sẽ rất khó có thể phát hiện được có độn vonfram hay không. Vonfram không có giá trị gì nên tùy vào hàm lượng vonfram đưa vào vàng mà người mua thiệt hại nhiều hay ít.

Hội Mỹ nghệ kim hoàn TP.HCM cảnh báo, vonfram được nghiền dưới dạng bột rất mịn và được trộn khi vàng nóng chảy. Sau đó, lớp bọc bên ngoài là vàng nguyên chất. Thông thường, tỷ trọng giữa vàng và vonfram không được quy định, dao động 50:50, 60:40, 70:30… Tỷ trọng kim loại trộn kèm càng cao, vàng càng kém nguyên chất. Người thường rất khó phát hiện khi vàng pha tạp chất vonfram, các tiệm vàng cũng tùy theo phương pháp thử mới phát hiện được vàng có bị pha hay không. Do đó, không những các tiệm vàng thận trọng mà người tiêu dùng có nhu cầu mua nữ trang thì liên hệ tiệm vàng thay vì mua qua người khác với giá rẻ.

Nguồn nguyên liệu vàng cho hoạt động sản xuất nữ trang hiện nay chưa được Ngân hàng Nhà nước cấp phép, các tiệm vàng sẽ phải mua lại trên thị trường những sản phẩm cũ để làm nguyên liệu sản xuất, phải có hóa đơn đầu vào đối với các sản phẩm nữ trang. Trước bối cảnh này, một số doanh nghiệp tính đến việc nhập khẩu vàng nữ trang từ nước ngoài về bán trong nước. Bởi giá vàng trong nước hiện cao hơn thế giới nên có thể bù đắp cho phần thuế và chi phí nhập. Tuy nhiên, tình trạng vàng độn tạp chất quay trở lại nên người kinh doanh vàng cần thận trọng.