Chính sách mới về lương, thưởng, thu nhập viên chức từ 1.7.2026

Tại điều 12 luật Viên chức 2025 quy định, viên chức được hưởng tiền lương, tiền thưởng và các khoản thu nhập khác trên cơ sở kết quả, hiệu quả công việc theo vị trí việc làm đảm nhiệm. So với quy định tại luật Viên chức 2010, ngoài tiền lương, thưởng, thu nhập của viên chức đã có thêm các khoản thu nhập khác trên cơ sở kết quả, hiệu quả công việc.

Ngoài ra, nguồn thu hợp pháp khác của viên chức còn đến từ cơ chế “chân trong, chân ngoài” vừa được Quốc hội đồng ý bổ sung vào luật Viên chức (sửa đổi). Theo đó, viên chức được ký hợp đồng (lao động hoặc dịch vụ) với đơn vị khác nếu pháp luật về ngành, lĩnh vực không cấm. Việc ký hợp đồng ngoài cũng phải bảo đảm không xung đột lợi ích, không trái với thỏa thuận tại hợp đồng làm việc và không vi phạm đạo đức nghề nghiệp.

Trường hợp chưa có thỏa thuận trong hợp đồng làm việc, viên chức muốn ký hợp đồng bên ngoài phải được sự đồng ý bằng văn bản của người đứng đầu đơn vị sự nghiệp công lập. Đối với người đứng đầu đơn vị sự nghiệp công lập thì phải được sự đồng ý bằng văn bản của cấp trên quản lý trực tiếp.

Ngoài ra, viên chức cũng được hành nghề với tư cách cá nhân nếu pháp luật về ngành, lĩnh vực không cấm, bảo đảm không xung đột lợi ích và không vi phạm đạo đức nghề nghiệp.

Viên chức cũng được góp vốn, tham gia quản lý, điều hành doanh nghiệp, hợp tác xã, bệnh viện, cơ sở giáo dục, tổ chức nghiên cứu khoa học ngoài công lập, trừ trường hợp pháp luật về phòng, chống tham nhũng, pháp luật về doanh nghiệp hoặc pháp luật về ngành, lĩnh vực có quy định khác.

Viên chức cũng được thực hiện các quyền khác trong hoạt động kinh doanh nếu không trái với quy định của pháp luật về hoạt động nghề nghiệp và quy định của cấp có thẩm quyền…

Cạnh đó, luật Viên chức (sửa đổi) cũng quy định, viên chức làm việc tại đơn vị sự nghiệp công lập trong lĩnh vực khoa học và công nghệ, cơ sở giáo dục đại học công lập được thực hiện thêm các quyền khác theo quy định của pháp luật liên quan.

Với việc trả lương theo vị trí việc làm, để đảm bảo tính khả thi và không gây xáo trộn, luật quy định chậm nhất đến ngày 1.7.2027, các bộ, ngành, địa phương phải hoàn thành việc bố trí viên chức vào vị trí việc làm và xếp lương tương ứng theo quy định mới với viên chức được tuyển dụng trước ngày luật có hiệu lực.

Có thể cho viên chức thôi việc ngay nếu không hoàn thành nhiệm vụ

Cùng với cơ chế tiền lương, thu nhập mới, luật Viên chức (sửa đổi) cũng bổ sung quy định về đánh giá, cho thôi việc nếu viên chức không hoàn thành nhiệm vụ.

Theo đó, đánh giá viên chức phải được định lượng trên cơ sở các tiêu chí gắn với kết quả thực hiện nhiệm vụ theo từng vị trí việc làm. Đồng thời, gắn kết quả đánh giá với việc thực hiện chế độ tiền lương, tiền thưởng.

Luật cũng quy định rõ, căn cứ kết quả đánh giá, xếp loại chất lượng định kỳ hoặc hằng năm, cấp có thẩm quyền quyết định xem xét, bố trí vào vị trí việc làm phù hợp ở trình độ thấp hơn hoặc cho thôi việc đối với trường hợp không hoàn thành nhiệm vụ hoặc không đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ.

Tại luật Viên chức 2010 trước đó quy định, viên chức chỉ bị buộc thôi việc khi 2 năm liên tiếp không hoàn thành nhiệm vụ. Quy định này được cho gây nhiều vướng mắc trong việc đánh giá, sử dụng viên chức.

Quá trình thảo luận, có ý kiến đề nghị luật cần có các tiêu chí định lượng cụ thể (“KPI”) để đánh giá, tránh tình trạng đánh giá cảm tính, nể nang, cào bằng.

Tiếp thu ý kiến này, Chính phủ cho biết, luật đã xác định các nguyên tắc đánh giá phải dựa trên định lượng, đa chiều, công khai. Chính phủ sẽ ban hành khung tiêu chí đánh giá chi tiết để các đơn vị áp dụng, làm cơ sở pháp lý vững chắc cho việc sàng lọc, đưa ra khỏi bộ máy những người không làm được việc.