Chủ đầu tư nói không thể tháo dỡ 3 trạm thu phí quốc lộ 51 vì ‘dính nợ’: Cưỡng chế được không?

Những ngày qua, Sở Xây dựng TP.HCM và Đồng Nai liên tục đề nghị tháo dỡ 3 trạm thu phí T1, T2, T3 đang ngưng khai thác trên quốc lộ 51 để đảm bảo an toàn giao thông.

Tuy nhiên việc tháo dỡ trạm vẫn đang dùng dằng.

Không tự tháo dỡ trạm thu phí trên quốc lộ 51 vẫn cưỡng chế được

Trả lời Tuổi Trẻ Online, đại diện Công ty cổ phần Phát triển đường cao tốc Biên Hòa – Vũng Tàu (BVEC, chủ đầu tư) cho rằng BVEC không thể tự ý tháo dỡ trạm thu phí khi đã có ý kiến của Ngân hàng BIDV Đồng Nai.

BVEC gửi văn bản của Ngân hàng BIDV Đồng Nai để diễn giải lý do không thể tháo dỡ.

Văn bản của BIDV Đồng Nai nêu rõ: “Tài sản đảm bảo vốn vay đầu tư dự án quốc lộ 51 là quyền thu phí đường bộ, cũng như toàn bộ các trạm thu phí trên quốc lộ 51… Nếu thực hiện mà không có sự đồng ý của bên nhận thế chấp sẽ là hành vi xâm hại nghiêm trọng quyền tài sản của ngân hàng và có thể dẫn đến trách nhiệm bồi thường thiệt hại”.

BVEC khẳng định không thể tự ý tháo dỡ 3 trạm thu phí ở quốc lộ 51 như Sở Xây dựng TP.HCM và Đồng Nai đề nghị.

Tuy nhiên luật sư Đỗ Văn Vinh (Đoàn luật sư tỉnh Đồng Nai) nói: “Lập luận cho rằng trạm thu phí là “tài sản thế chấp” nên không thể tháo dỡ là cách hiểu chưa thấu đáo về thứ bậc ưu tiên trong hệ thống pháp luật. Quyền sở hữu tài sản được pháp luật bảo vệ, nhưng việc thực hiện quyền này không được phép xâm phạm đến lợi ích công cộng và an toàn tính mạng con người”.

Theo luật sư Vinh, khi các trạm thu phí đã hết thời hạn hoạt động hoặc không còn phù hợp quy hoạch, lại gây mất an toàn, sự tồn tại của chúng trên phần đất đường bộ đã cấu thành hành vi bị nghiêm cấm theo Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ: đặt chướng ngại vật trái phép gây mất an toàn.

Do đó khi hết thời hạn yêu cầu tự tháo dỡ (ngày 15-1-2026 với Đồng Nai và 31-12-2025 với TP.HCM), cơ quan quản lý nhà nước hoàn toàn có đầy đủ thẩm quyền để tiến hành cưỡng chế thi hành nếu doanh nghiệp không chấp hành.

Cũng theo luật sư Vinh, việc viện dẫn lý do nợ nần để trì hoãn tháo dỡ là không có cơ sở pháp lý để ngăn cản quyền lực quản lý hành chính. Nhà nước quản lý dựa trên sự an toàn của cộng đồng.

“Việc xử lý nợ xấu hay tài sản thế chấp là vấn đề nội bộ phải giải quyết bằng vụ kiện dân sự khác giữa ngân hàng và BVEC, không thể bắt người tham gia giao thông phải gánh chịu rủi ro để giữ gìn tài sản thế chấp cho ngân hàng”, luật sư Vinh nói.

Nói về văn bản của Ngân hàng BIDV Đồng Nai, luật sư Nguyễn Quốc (Đoàn luật sư TP.HCM) đánh giá: “Khi tham gia giao dịch tín dụng liên quan tới dự án BOT giao thông, ngân hàng phải biết rõ đặc thù này, bao gồm việc quyền thu phí và công trình trạm thu phí không phải là tài sản độc lập được tồn tại vô điều kiện trên đất giao thông.

Vì vậy không thể viện dẫn lý do trạm thu phí là tài sản thế chấp để trì hoãn hoặc từ chối tháo dỡ theo yêu cầu của cơ quan nhà nước có thẩm quyền”.

“Nếu BVEC không thực hiện đúng yêu cầu, TP.HCM và Đồng Nai có quyền cưỡng chế tháo dỡ các trạm thu phí trên quốc lộ 51 theo các quy định pháp luật”, luật sư Nguyễn Quốc nói thêm.

Xảy ra tai nạn chết người, ai chịu trách nhiệm?

Ở góc nhìn khác, luật sư Đỗ Văn Vinh cũng cho hay hiện trạng giao thông quốc lộ 51 quá tải và từng xảy ra các vụ tai nạn giao thông do chướng ngại vật. Hiện các trạm thu phí và các hạng mục đang tồn tại đã được cơ quan quản lý nhà nước xác định là chướng ngại vật, gây khuất tầm nhìn…

Do đó nếu xảy ra tình huống tai nạn giao thông chết người mà nguyên nhân xuất phát từ sự tồn tại của các trạm thu phí quốc lộ 51 thì trách nhiệm chính phải thuộc về BVEC. Bởi hoạt động thu phí đã tạm dừng, nhưng với tư cách là chủ sở hữu, BVEC vẫn phải gánh vác nghĩa vụ pháp lý bắt buộc khi duy trì trạm thu phí không còn công năng, gây cản trở lưu thông.

Đồng thời trách nhiệm liên đới sẽ phát sinh đối với Khu Quản lý đường bộ 4 (Cục Đường bộ Việt Nam) và các cơ quan quản lý nhà nước nếu thiếu trách nhiệm trong giám sát khi đã nhận diện nguy cơ mất an toàn nhưng không quyết liệt cưỡng chế, để vi phạm kéo dài dẫn đến hậu quả chết người…