Chuyên gia: “VĐV Việt Nam bản lĩnh trước bất công từ trọng tài ở SEA Games”

SEA Games 33 có tổng cộng 50 môn và 574 nội dung thi đấu chính thức, cộng với một số môn không chính thức (quần vợt mềm Solf tennis, MMA), khiến cho việc theo dõi tất cả các môn và các nội dung từ phía người hâm mộ và giới truyền thông bị dàn trải.

Thường thì những môn và những nội dung mà người hâm mộ và giới truyền thông càng ít theo dõi, các trọng tài càng gây khó dễ cho các vận động viên (VĐV) các nước, trong đó có VĐV Việt Nam. Nhóm các môn này có bowling, esport…

Ngoài ra, nhiều môn võ chấm điểm theo cảm tính, như Pencak Silat, karate, quyền anh, các trọng tài SEA Games càng dễ thể hiện cảm tính của mình, theo hướng có lợi cho chủ nhà.

Trong bối cảnh đó, các VĐV Việt Nam đã vượt khó, hoàn thành nhiệm vụ tại SEA Games. Điều này được cựu PCT Liên đoàn Bóng đá Đông Nam Á (AFF) Dương Vũ Lâm khen ngợi. Đồng thời, theo quan điểm của ông Lâm, sở dĩ các môn Olympic hấp dẫn hơn những môn ngoài chương trình Olympic, vì trọng tài thường khó can thiệp vào thông số của các môn này. Ông Dương Vũ Lâm trao đổi với phóng viên Dân trí.

Cựu Phó Chủ tịch AFF Dương Vũ Lâm (bìa phải), ông từng nhiều lần làm lãnh đội các đội tuyển bóng đá, nhiều lần làm Trưởng đoàn điều hành các giải đấu ở Đông Nam Á (Ảnh: T.H).

 Công tác trọng tài gây bức xúc

Ông đánh giá thế nào về công tác trọng tài tại SEA Games 33?

– Đây là điều mà truyền thông trong nước và khu vực đã nhắc đến nhiều trong thời gian qua. Không chỉ ở kỳ SEA Games 33, ở nhiều kỳ SEA Games trước, công tác trọng tài luôn là một trong những vấn đề nóng của đại hội.

Đặc biệt, khi SEA Games có quá nhiều môn và nhiều nội dung thi đấu, nhất là các môn lạ lẫm với phần đông người hâm mộ thể thao trong khu vực, công tác trọng tài càng dễ phát sinh vấn đề.

Với các môn lạ, không phải ai cũng hiểu luật chơi và ai cũng dành thời gian để theo dõi. Càng ít người hiểu luật chơi, càng ít người theo dõi, giới trọng tài càng dễ đưa ra các quyết định gây tranh cãi.

Nhưng ngay ở môn bóng đá nữ, ngay ở trận chung kết bóng đá nữ giữa đội tuyển nữ Việt Nam và Philippines, ở môn được quan tâm nhất, ở một trong những nội dung thi đấu được người hâm mộ Việt Nam để ý nhiều nhất, các trọng tài cũng sai nghiêm trọng, khiến VĐV Việt Nam chịu oan ức?

– Sai sót của trợ lý trọng tài thứ nhất Chanthavong Phutasavan trong trận chung kết bóng đá nữ quả là khó lý giải, rất hiếm gặp. Xét về góc độ chuyên môn, tôi cho rằng trọng tài điều khiển trận này có chuyên môn yếu.

Sai sót của trọng tài trong trận chung kết bóng đá nữ thuộc dạng hiếm gặp (Ảnh: Mạnh Quân).

Riêng trợ lý trọng tài thứ nhất Chanthavong Phutasavan bị giật mình trong tình huống chuyền bóng từ biên phải của đội tuyển nữ Việt Nam, nên cô ấy không quan sát kịp, không thể bao quát tình huống đánh đầu của Bích Thùy, dẫn đến cô ấy phất cờ báo việt vị sai.

Trọng tài yếu cũng là đặc thù của các kỳ SEA Games. Nhiều người đến với SEA Games với tư tưởng đây chỉ là ngày hội, chứ không phải là đại hội thể thao tầm cỡ Đông Nam Á, nơi các VĐV hàng đầu khu vực tranh tài, tranh huy chương. Xuất phát từ tâm lý đó, họ dễ dãi với chính mình, mà sự dễ dãi trong bất kỳ lĩnh vực nào cũng có thể sinh ra những hậu quả lớn.

Đáng khen tinh thần và sự chuyên nghiệp của các VĐV Việt Nam

Trong bối cảnh đó, các VĐV Việt Nam đã phản ứng như thế nào, thưa ông?

– Tôi nói về đội tuyển bóng đá nữ trước. Sau bàn thắng hợp lệ bị từ chối ở phút 29, toàn đội dĩ nhiên phản ứng mạnh. Tuy nhiên, khi phản ứng không thành công, chúng ta vẫn cố gắng lấy lại sự bình tĩnh để thi đấu tiếp theo.

Chúng ta không mang theo sự ám ảnh về việc bị bất công để có những hành động không hay ở các tình huống tiếp theo, ở phần thời gian còn lại của trận chung kết bóng đá nữ. Tôi cho rằng đấy là tinh thần chuyên nghiệp, sự thượng tôn luật chơi. Đấy là hình ảnh đẹp.

Đấy có phải là hình ảnh của tính chuyên nghiệp và ý chí kiên cường? 

Hoàn toàn chính xác. Các VĐV ở những môn khác cũng tương tự như bóng đá nữ. Chúng ta ức chế khi bị trọng tài xử ép, nhưng VĐV của chúng ta không phản ứng theo kiểu bất chấp hậu quả.

Những phản ứng thái quá có thể khiến VĐV, HLV của Việt Nam bị kỷ luật ở mức nặng hơn, thậm chí bị cấm thi đấu ở các giải quốc tế sau này, sẽ gây ảnh hưởng lớn đến bộ môn và toàn bộ ngành TTVN.

Dù gặp nhiều bất công, nhưng các VĐV Việt Nam luôn thể hiện tinh thần thượng tôn luật chơi (Ảnh: Mạnh Quân).

VĐV của chúng ta cố gắng lấy lại sự bình tĩnh, cố gắng quên đi áp lực từ phía trọng tài, để hoàn tất nội dung thi đấu của mình. Đấy là tinh thần vượt khó của VĐV Việt Nam.

Chuyện vượt khó này không chỉ thể hiện ở cách phản ứng với sự bất công từ phía trọng tài, mà còn ở cách chúng ta bình tĩnh giải quyết chuyện bữa ăn trong những ngày đầu ở SEA Games, khi bữa ăn chưa như ý.

Làm gì để hạn chế bất công từ trọng tài? 

Vậy thì phải làm gì để hạn chế các sai sót của trọng tài tại SEA Games?

– Về mặt kỹ thuật, đại hội phải lựa chọn những trọng tài có chuyên môn tốt, mang tính trung lập cao, để điều hành các cuộc thi đấu ở các môn. Trọng tài càng có chuyên môn, uy tín của họ càng lớn, họ không thể dễ dàng vì một vài toan tính nào đó để cố tình xử lý sai, rồi tự tay đánh đổ cả sự nghiệp của họ được.

Trong khi đó trọng tài càng trung lập, tính khách quan của họ càng cao. Ví dụ như ngày tôi còn ngồi ở vị trí điều hành AFF, tôi nhiều lần nhắc đến việc phải sử dụng các trọng tài đến từ các nền bóng đá có trình độ cao ở châu Á như Nhật Bản, Hàn Quốc, Iran, Australia và một số nước khác, để điều hành các trận đấu tại SEA Games và AFF Cup.

Những môn càng cơ bản của phong trào Olympic, với thông số càng rõ ràng thì trọng tài càng ít có cơ hội xử lý theo cảm tính (Ảnh: Khoa Nguyễn).

Những trọng tài như thế này vừa có chuyên môn cao, vừa mang tính trung lập. Từ chuyện của bóng đá, có thể liên hệ đến các môn thi đấu khác. Tuy nhiên, vấn đề ở chỗ kinh phí khi mời những trọng tài giỏi như thế này sẽ cao hơn bình thường. Thế nên, một số quan điểm khác vẫn muốn sử dụng trọng tài Đông Nam Á, lý do là vừa để phát triển trọng tài trong khu vực, vừa tiết kiệm.

Còn để tránh những sai sót của trọng tài ngay từ gốc, phải giải quyết vấn đề từ gốc, đó là SEA Games chỉ tập trung vào những môn Olympic. Những môn này thường có thông số rất rõ ràng, rất khó để trọng tài có thể làm việc theo cảm tính, hay tệ hơn nữa là “ăn gian”.

Ông có thể nói rõ hơn về vấn đề này, thưa ông?

– Các môn cơ bản nhất của Olympic như điền kinh, bơi, bắn súng, bắn cung, cử tạ, đua xe đạp, bóng đá, bóng chuyền, bóng rổ hầu hết việc thắng thua đều dựa trên thông số. Ví dụ như môn điền kinh, VĐV nào chạy đến đích trước là thắng, VĐV nào nhảy cao hơn, xa hơn là thắng. Môn bơi cũng vậy, bơi chạm đích đầu tiên thì đối phương khỏi cãi.

Các trọng tài có muốn “ăn gian” hoặc muốn hành xử theo cảm tính trong những môn này cũng không được. Vì sự rõ ràng về mặt thông số và minh bạch về mặt thông tin này mà hầu hết các môn thuộc Olympic rất thu hút và rất hấp dẫn.

Chừng nào SEA Games tập trung vào việc chỉ tổ chức các môn thuộc Olympic, bỏ hết các môn lạ lẫm, chừng đó sự tranh cãi về công tác trọng tài tự khắc sẽ giảm đi. Tôi cho rằng các VĐV Việt Nam, ngành TTVN cũng đang đi trên con đường ấy, ngày càng chú trọng đến các môn Olympic, đỡ tranh cãi và có định hướng rõ ràng để tiến lên!

Xin cảm ơn ông về cuộc trao đổi!