Ngày 10/10, tại chương trình mô hình toàn cảnh kinh tế tư nhân lần thứ nhất, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã nhấn mạnh tinh thần “Nhà nước kiến tạo – Doanh nhân tiên phong – Công tư đồng hành – Đất nước hùng cường – Nhân dân hạnh phúc”.
Đây là thông điệp giàu ý nghĩa của người đứng đầu Chính phủ trước thềm ngày doanh nhân Việt Nam (13/10).
Việt Nam đang bước vào kỷ nguyên mới, một giai đoạn chuyển mình lịch sử với khát vọng hùng cường, hướng tới mục tiêu trở thành nước phát triển, thu nhập cao vào năm 2045. Nền tảng cho khát vọng này được định hình bởi các nghị quyết chiến lược của Đảng, bao gồm Nghị quyết 68 về phát triển kinh tế tư nhân và Nghị quyết 57 về đột phá phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số.
Có thể nói trong bối cảnh đó, vai trò và tầm vóc của tầng lớp doanh nhân Việt Nam được nâng lên tầm cao mới, đòi hỏi một hệ sinh thái phát triển tương xứng từ cải cách môi trường kinh doanh đến các chính sách hỗ trợ cụ thể.
“Nhà nước kiến tạo” là mô hình nhà nước chủ động tạo lập môi trường, thể chế và điều kiện thuận lợi cho phát triển kinh tế – xã hội, thay vì chỉ quản lý hay can thiệp hành chính đơn thuần. Nhà nước kiến tạo không “dẫm chân” khu vực tư nhân mà tạo ra một sân chơi bình đẳng, một môi trường kinh doanh thuận lợi, an toàn, minh bạch với chi phí thấp để thúc đẩy tinh thần khởi nghiệp và làm giàu.
Thủ tướng Phạm Minh Chính chụp ảnh lưu niệm cùng các đại biểu doanh nhân (Ảnh: VGP/Nhật Bắc).
Sự thay đổi mang tính cách mạng này được cụ thể hóa trong Nghị quyết 68, khi khẳng định kinh tế tư nhân là “một động lực quan trọng nhất của nền kinh tế quốc gia”. Đây không chỉ là sự thay đổi về ngôn từ mà là sự tái định vị căn bản mối quan hệ giữa nhà nước và thị trường, chuyển từ quản lý sang quản trị, đối tác, từ “tiền kiểm” sang “hậu kiểm”. Tư duy “không quản được thì cấm” đang dần bị loại bỏ, nhường chỗ cho việc xây dựng các khung pháp lý thử nghiệm có kiểm soát (sandbox) để khuyến khích các mô hình kinh doanh mới, tạo không gian cho sự sáng tạo và chấp nhận rủi ro.
Môi trường thể chế này chính là một trong những bệ phóng quan trọng để phát triển sức sản xuất và khát vọng cống hiến của đội ngũ doanh nhân.
Chân dung doanh nhân Kỷ nguyên mới
Trong kỷ nguyên mới, doanh nhân không chỉ là người làm kinh tế đơn thuần mà còn là những “người chiến sĩ trên mặt trận kinh tế”, gánh vác sứ mệnh hiện thực hóa các mục tiêu chiến lược quốc gia.
Tầm vóc của họ được định hình bởi bốn phẩm chất cốt lõi:
(a) Vai trò trụ cột kinh tế: Với vị thế là “một động lực quan trọng nhất”, khu vực tư nhân được giao trọng trách dẫn dắt tăng trưởng, phấn đấu đóng góp khoảng 55-58% GDP, tạo ra 84-85% việc làm và có ít nhất 20 doanh nghiệp lớn tham gia vào chuỗi giá trị toàn cầu vào năm 2030.
(b) Tiên phong đổi mới : Nghị quyết 57 xác định khoa học, công nghệ và chuyển đổi số là “đột phá quan trọng hàng đầu, động lực chính” để phát triển. Doanh nhân kỷ nguyên mới phải là người tiên phong ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI), dữ liệu lớn (Big Data), công nghệ tài chính (Fintech) và thương mại điện tử để tạo ra các mô hình kinh doanh đột phá, nâng cao năng suất và năng lực cạnh tranh.
Đổi lại nhà nước cam kết hỗ trợ mạnh mẽ, cho phép doanh nghiệp được tính 100% chi phí nghiên cứu và phát triển (R&D) vào chi phí được trừ khi tính thuế TNDN và được trích tối đa 20% thu nhập để lập quỹ phát triển KHCN, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số.
(c) Bản lĩnh toàn cầu: Đó là tinh thần vươn ra biển lớn và sân chơi toàn cầu, dám nghĩ, dám làm, dám chấp nhận rủi ro để đầu tư vào những lĩnh vực mới. Bản lĩnh này được nuôi dưỡng bởi một nhà nước kiến tạo và một thể chế chấp nhận rủi ro trong nghiên cứu và ứng dụng đầu tư công nghệ và có cơ chế bảo vệ những cán bộ dám nghĩ, dám làm vì lợi ích chung. Đồng thời, đó là khát vọng đưa thương hiệu Việt vươn ra thế giới, tham gia sâu hơn vào chuỗi cung ứng toàn cầu, thay vì chỉ dừng lại ở các công đoạn gia công, lắp ráp có giá trị gia tăng thấp.
(d) Văn hóa thượng tôn pháp luật và trách nhiệm xã hội: Tầm vóc của doanh nhân còn được đo bằng văn hóa kinh doanh. Nghị quyết 68 đặc biệt nhấn mạnh việc xây dựng một đội ngũ doanh nhân có đạo đức, thượng tôn pháp luật, có trách nhiệm với xã hội thông qua việc tạo việc làm, đóng góp cho ngân sách và có tinh thần dân tộc, khát vọng xây dựng đất nước hùng cường.
Cải cách thể chế và giải phóng nguồn lực
Để đội ngũ doanh nhân phát huy cao nhất vai trò của mình, nhà nước kiến tạo cần đẩy mạnh cải cách thể chế, mục tiêu là giảm thiểu rủi ro pháp lý và chi phí tuân thủ.
Các cam kết mạnh mẽ đã được đưa ra, như cắt giảm ít nhất 30% thời gian xử lý thủ tục hành chính và 30% điều kiện kinh doanh ngay trong năm 2025; chấm dứt tình trạng thanh tra, kiểm tra chồng chéo; và đặc biệt là không hình sự hóa các quan hệ kinh tế, dân sự. Việc bãi bỏ các quy định chồng chéo, thiếu minh bạch trong các lĩnh vực quy hoạch, đầu tư, đất đai, xây dựng là ưu tiên hàng đầu để khơi thông hàng ngàn dự án đang bị đình trệ, giải phóng nguồn vốn khổng lồ cho nền kinh tế.
Nhiều chính sách đột phá đã và đang được triển khai để giải quyết các điểm nghẽn trong thực tiễn. Đơn cử, địa phương được yêu cầu dành quỹ đất sạch cho doanh nghiệp nhỏ và vừa (SMEs) khởi nghiệp sáng tạo, đồng thời hỗ trợ giảm tiền thuê đất trong những năm đầu.
Hệ thống ngân hàng phát triển các kênh tín dụng riêng, hình thức bảo đảm linh hoạt cho SMEs. Ngoài ra, các quỹ đầu tư mạo hiểm, quỹ khởi nghiệp quốc gia được hình thành để giảm sự phụ thuộc quá mức vào vốn ngân hàng.
Quá trình cải cách toàn diện hệ thống giáo dục chú trọng đào tạo theo nhu cầu thị trường, gắn kết chặt chẽ giữa nhà trường và doanh nghiệp, đồng thời có chính sách đột phá để thu hút và trọng dụng nhân tài.
Nhà nước kiến tạo, dám cải cách và đội ngũ doanh nhân có trí tuệ, bản lĩnh và khát vọng cống hiến là nền tảng, động lực phát triển đất nước. Mối quan hệ cộng sinh, đối tác giữa hai chủ thể này là chìa khóa để giải phóng mọi nguồn lực, thúc đẩy đổi mới sáng tạo và hiện thực hóa khát vọng đưa Việt Nam trở thành quốc gia hùng cường vào năm 2045.
Sứ mệnh của doanh nhân Việt Nam đã vượt ra khỏi khuôn khổ kinh doanh đơn thuần để trở thành lực lượng tiên phong trên mặt trận kinh tế. Sự thành công của họ gắn liền với sự thịnh vượng của quốc gia.
Tác giả: Ông Nguyễn Quốc Việt là tiến sĩ chuyên ngành Kinh tế và các khoa học xã hội, Đại học Tổng hợp Kassel, Đức; hiện là chuyên gia chính sách công, Trường Đại học Kinh tế – ĐHQGHN.
Chuyên mục TÂM ĐIỂM mong nhận được ý kiến của bạn đọc về nội dung bài viết. Hãy vào phần Bình luận và chia sẻ suy nghĩ của mình. Xin cảm ơn!
Nguồn: https://dantri.com.vn/tam-diem/cong-tu-dong-hanh-20251011065506388.htm
