Ngày 10/10 năm nay có lẽ sẽ đi vào lịch sử tài chính như một trong những ngày “đen tối” nhất của thị trường tiền mã hóa. Chỉ vài ngày sau khi bitcoin (BTC) chạm đỉnh lịch sử 126.223 USD, thị trường bất ngờ đổ sập.
Giới đầu tư gọi đây là sự kiện 10/10 hay cú sập 10/10. Chỉ trong vòng 24 giờ ngắn ngủi, khối lượng lệnh đặt cược trị giá kỷ lục gần 29 tỷ USD đã “bốc hơi” khỏi thị trường. Hơn 1,6 triệu tài khoản giao dịch bị thanh lý cưỡng bức – một con số khiến ngay cả những tay to sừng sỏ nhất cũng phải rùng mình.
Đến thời điểm trung tuần tháng 12, dư chấn của cơn địa chấn này vẫn chưa dứt. Từ đỉnh cao chói lọi, bitcoin đã có lúc rơi xuống vùng 82.000 USD, thổi bay hơn 30% giá trị. Tâm lý sợ hãi vẫn bao trùm thị trường tiền số. Câu hỏi lớn nhất lúc này không phải là “khi nào giá tăng lại”, mà là: Cuộc chơi đã thay đổi như thế nào?
Bitcoin đã có lúc giảm tới 36% so với mức đỉnh kỷ lục 126.223 USD thiết lập ngày 6/10, và hiện vẫn thấp hơn khoảng 30% so với đỉnh (Ảnh: Medium).
Cuộc “bẻ lái” của những gã khổng lồ
Cú trượt dài của thị trường năm nay đã phơi bày một sự thật trần trụi: Những chiến lược kiếm tiền dễ dãi ngày xưa đã hết thời.
Đầu tiên là sự sụp đổ của mô hình “kho bạc tiền số”. Trong nhiều năm, các công ty như MicroStrategy (Strategy Inc) được ví như những cỗ máy in tiền khi cổ phiếu của họ được giao dịch với mức giá cao hơn nhiều so với lượng bitcoin họ nắm giữ. Nhà đầu tư từng sẵn sàng trả “phí chênh lệch” để mua cổ phiếu này. Nhưng khi bitcoin lao dốc, khoản phí đó cũng tan biến.
Cổ phiếu Strategy đã giảm tới 63% từ mức đỉnh, kéo theo sự lao đao của hàng loạt công ty bắt chước mô hình này như Metaplanet hay các doanh nghiệp nhỏ khác. Bà Lyn Alden, một chiến lược gia đầu tư lão luyện, gọi đây là sự vỡ vụn của một “bong bóng cục bộ”.
Nhưng ở một góc khác, sự nhanh nhạy của dòng tiền kinh doanh lại mở ra hướng đi mới đầy bất ngờ, đó là năng lượng và AI.
Nhận thấy biên lợi nhuận từ việc đào coin ngày càng mỏng và rủi ro, các ông lớn trong ngành khai thác như IREN, CleanSpark hay Riot đang thực hiện một cú “bẻ lái” ngoạn mục. Tận dụng các hợp đồng điện giá rẻ dài hạn sẵn có, họ chuyển đổi hạ tầng từ đào tiền số sang vận hành trung tâm dữ liệu cho trí tuệ nhân tạo (AI).
Đây được xem là nước đi “nhất tiễn hạ song điêu”. Theo Morgan Stanley, Mỹ sẽ thiếu hụt khoảng 47 gigawatt điện cho các trung tâm dữ liệu vào năm 2028. Việc các mỏ đào coin chuyển đổi công năng có thể bù đắp tới 15 GW, biến họ thành những “người bán nước” trong cơn khát năng lượng của kỷ nguyên AI.
Ông Matthew Sigel từ quỹ VanEck nhận định: “Những cổ phiếu này là điểm sáng hiếm hoi vì chúng kết hợp được 2 câu chuyện tăng trưởng mạnh nhất thập kỷ: Tài sản số và AI”.
Giữ chặt hay tháo chạy?
Trong bối cảnh thị trường đỏ lửa, tâm lý chung của nhà đầu tư cá nhân là hoảng loạn. Tuy nhiên, các chuyên gia tài chính hàng đầu lại đưa ra lời khuyên đi ngược đám đông: Hãy ngồi yên.
Bà Amy C. Arnott, chiến lược gia tại Morningstar, nhắc lại lịch sử để trấn an nhà đầu tư. Bitcoin từng mất 75% giá trị năm 2013, 83% năm 2018 và 73% năm 2022. So với những lần “chết đi sống lại” đó, mức giảm 30-36% hiện tại vẫn nằm trong biên độ có thể chịu đựng được của một tài sản rủi ro cao.
“Nếu bạn cảm thấy thoải mái với bất động sản hay vàng nhưng lại sợ tiền mã hóa, đơn giản là bạn đang thiếu thông tin hoặc sai vị thế”, ông John D’Agostino từ Coinbase Institutional thẳng thắn chia sẻ.
Lời khuyên từ các cố vấn tài chính phố Wall lúc này rất rõ ràng: Đầu tư crypto không dành cho người yếu tim. Nếu đã tham gia, hãy coi đó là khoản đầu cơ với tỷ trọng nhỏ (dưới 4% danh mục) và sẵn sàng tâm lý giữ chặt thay vì bán tháo ngay đáy.
Thực tế, dòng tiền từ các tổ chức lớn như Quỹ hiến tặng Đại học Harvard hay các quỹ đầu tư quốc gia vẫn đang âm thầm tích lũy, cho thấy niềm tin dài hạn của “dòng tiền thông minh” chưa hề lung lay.
Nhà đầu tư tiền mã hóa đang phải đối mặt với những khoản thua lỗ nặng nề, nhưng các chuyên gia cho rằng bán tháo trong hoảng loạn không phải là lựa chọn đúng đắn (Ảnh: Shutterstock).
Luật chơi mới cho năm 2026
Một điểm thú vị mà giới quan sát nhận ra trong năm nay là chu kỳ 4 năm (halving) huyền thoại dường như đang mất thiêng.
Trước đây, cứ 4 năm bitcoin lại tăng dựng đứng nhờ sự kiện giảm cung. Nhưng hiện nay, bitcoin đang hành xử ngày càng giống một cổ phiếu công nghệ hơn là một loại tài sản độc lập. Mức độ tương quan giữa bitcoin và chỉ số Nasdaq đang ở mức cao nhất trong hơn một năm qua. Thậm chí, biến động giá của bitcoin trong 12 tháng gần đây còn thấp hơn cả Tesla hay Nvidia.
Điều này báo hiệu một kỷ nguyên mới: Thị trường tiền số đang trưởng thành. Nó không còn là sân chơi của những giấc mơ làm giàu sau một đêm, mà đòi hỏi sự quản lý chủ động. Các quỹ ETF, các công cụ phái sinh và chiến lược phòng ngừa rủi ro đang lên ngôi thay thế cho việc mua và nắm giữ mù quáng.
Dù bức tranh ngắn hạn còn nhiều gam màu xám với các chỉ báo kỹ thuật như “sợ hãi cực độ”, nhưng nhìn xa hơn về năm 2026, nhiều chuyên gia vẫn lạc quan. Việc Fed có thể thay đổi chính sách lãi suất và sự tham gia sâu hơn của các định chế tài chính lớn như Bank of America hay Vanguard vào thị trường crypto là những tín hiệu tích cực.
Cú sập năm nay có thể đau đớn, nhưng nó là bài kiểm tra sức khỏe cần thiết để loại bỏ những mô hình kinh doanh yếu kém và đòn bẩy quá mức. Như lời ông Ryan McMillin, Giám đốc đầu tư của Merkle Tree Capital nhận định: “Những ca phẫu thuật lên hệ thống tài chính đã gần hoàn tất. Chúng tôi đang ở trạng thái phòng thủ, nhưng sẵn sàng chấp nhận rủi ro trở lại trước khi những con sóng lớn tiếp theo ập đến”.
Có lẽ, bài học lớn nhất cho nhà đầu tư nhỏ lẻ sau cú sập năm nay không phải là rời bỏ thị trường, mà là học cách tồn tại chung với cá voi bằng sự kỷ luật và tầm nhìn dài hạn, thay vì tâm lý con bạc khát nước.
Nguồn: https://dantri.com.vn/kinh-doanh/cu-sap-bitcoin-2025-ca-voi-di-san-nha-dau-tu-nho-le-nen-lam-gi-20251217202829581.htm
