Cuộc chiến trường kỳ chống ung thư – Kỳ 4: Phép màu cho người ung thư giai đoạn cuối

Ông Wells Whitney, tiến sĩ khoa học về khoa học và kỹ thuật vật liệu Viện Công nghệ Massachusetts (MIT). Một thời gian dài ông cảm thấy khó thở, ho dai dẳng, sụt 9kg và lúc nào cũng mệt mỏi, cáu kỉnh.

Ông biết có gì đó không ổn nhưng cứ nghĩ do làm việc quá sức, đi công tác nước ngoài nhiều và thiếu ngủ. Vợ ông khuyên ông đi khám bác sĩ.

Thử nghiệm thuốc gefitinib, sống thêm 27 năm nữa

Kết quả chẩn đoán năm 1998, ông Whitney mắc bệnh ung thư phổi không phải tế bào nhỏ ở giai đoạn 4 (giai đoạn cuối) với tiên lượng chỉ sống được 10 tháng. Năm đó ông 65 tuổi, đang là nhà khoa học phát triển sản phẩm cho Tập đoàn Raychem tại Menlo Park (bang California, Mỹ).

Ông sốc và choáng váng. Bản năng sinh tồn trỗi dậy, ông nghỉ việc ở Raychem và bắt tay điều trị ung thư.

Đầu tiên ông tìm hiểu mọi thứ về bệnh ung thư phổi không phải tế bào nhỏ. Ông nhận ra những gì bác sĩ nói với ông đều đúng, ông có thể chết trong vòng một năm.

Do suốt đời làm việc khoa học, ông hỏi ý kiến các bác sĩ, từ đó chọn một bác sĩ ung thư có xu hướng thích thử nghiệm và thuyết phục một bác sĩ phẫu thuật lồng ngực rằng sau khi ông làm giảm 50% khối u, bác sĩ giúp ông phẫu thuật cắt bỏ nó.

Nhiều tháng hóa trị chuyên sâu, cuối cùng khối u giảm 50%. Ông đã chịu phẫu thuật cắt thùy phổi loại bỏ khối u lớn. Kế đến ông tiếp tục điều trị nhiều tháng với nhiều phác đồ hóa trị khác nhau để loại bỏ 19 khối u nhỏ phát triển sau phẫu thuật. Hầu hết khối u nhỏ đã bị loại bỏ, chỉ còn bốn khối u.

Lúc này các nhà nghiên cứu bắt đầu tìm hiểu di truyền học bệnh ung thư của ông. Họ giải trình tự gene khối u và phát hiện có một đột biến gene eGFR.

Yếu tố này giúp ông đủ điều kiện tham gia thử nghiệm loại thuốc điều trị mới mang tên Iressa (hoạt chất gefitinib) vì mục đích nhân đạo (điều trị thử nghiệm cho người mắc bệnh nghiêm trọng hoặc đe dọa tính mạng). Hằng ngày ông cũng dùng thuốc celebrex (celecoxib) để điều trị đau và viêm.

Ông tiếp tục nghiên cứu sâu trên mạng, đến thư viện và truy cập trang web các công ty dược phẩm để nâng cao kiến thức. Ông tham gia hoạt động Hiệp hội Ung thư lâm sàng Mỹ (ASCO), tham dự các hội thảo chuyên đề ung thư phổi và làm quen số bác sĩ hàng đầu về ung thư phổi.

Kế đến ông lập nhóm quy tụ bạn bè và người thân chia sẻ thông tin ung thư phổi. Ông lưu giữ mọi thứ từ các bài báo, bệnh án tới bảng tính thuốc men, kết quả xét nghiệm để nắm rõ diễn biến bệnh của mình.

Khi bệnh tình có phần ổn định, ông bắt đầu tổ chức họp nhóm chia sẻ chuyện mình, làm video dài 50 phút về hành trình điều trị bệnh và tạo trang web riêng. Sau đó ông tham gia và giữ chức chủ tịch Hội đồng ung thư ngực tại Đại học California và đồng sáng lập Quỹ Ung thư phổi Bonnie

J. Addario (sau này sáp nhập Liên minh Ung thư phổi năm 2019 để hình thành tổ chức GO2 for Lung Cancer).

Sau khi nghỉ hưu hoàn toàn, ông tham gia công việc tình nguyện chủ yếu phục vụ bệnh nhân ung thư phổi. Ông tự tin mình còn sống lâu dài đến mức sẵn sàng phẫu thuật thay khớp háng và hai đầu gối.

Ông ra đi thanh thản năm 2025, thọ 91 tuổi sau cuộc đời dài đầy ý nghĩa cho dù mắc ung thư giai đoạn cuối. Từ lúc được chẩn đoán ung thư phổi đến lúc qua đời, ông đã sống thêm 27 năm nữa.

Thuốc pembrolizumab ngăn chặn ung thư di căn

Khi bà Vanessa được chẩn đoán mắc ung thư đại tràng giai đoạn cuối năm 2014 ngay trước sinh nhật lần thứ 60, ung thư đã di căn dạ dày và gan. Sau lần phẫu thuật kéo dài năm tiếng và gần một năm hóa trị mệt mỏi, khối u vẫn tiếp tục tiến triển.

Bác sĩ thông báo không còn cách điều trị nào khác. Bà nhớ ngày cháu trai Zion hỏi bà có tin phép màu không. Bà trả lời tin và quyết tâm tìm kiếm phương pháp điều trị.

Ngày nọ bà tình cờ tìm thấy trang web Trung tâm ung thư Kimmel, Đại học Johns Hopkins ở Baltimore (bang Maryland). Bấy giờ trung tâm này đang thử nghiệm lâm sàng thuốc miễn dịch mới pembrolizumab sau hơn 30 năm nghiên cứu chất ức chế điểm kiểm soát miễn dịch hỗ trợ các tế bào miễn dịch thăm dò và tấn công tế bào ung thư.

Đúng như bà Vanessa cầu nguyện, pembrolizumab trở thành phép màu cứu mạng bà. Khối u thu nhỏ 60%.

Bà mô tả: “Quá trình hóa trị tôi thấy như mình sắp chết. Còn với liệu pháp miễn dịch, tôi thấy cơ thể mình chấp nhận được thuốc”.

Bà biết ơn bác sĩ ung thư Dung Le và cô y tá Holly Kemberling. “Họ giải thích mọi thứ. Rõ ràng họ rất tâm huyết với công việc này”, bà nói.

Sức khỏe hồi phục, bà đã làm tình nguyện viên cho nhà thờ và làm dịch vụ cung cấp bánh mì kẹp thịt cho các sở cảnh sát địa phương. Bà còn chia sẻ chuyện điều trị ung thư của mình với nhiều người.

“Nhiều người Mỹ gốc Phi rất sợ thử nghiệm lâm sàng. Chỉ cần một người nghe câu chuyện của tôi và cuộc đời họ thay đổi, tôi đã tạo nên khác biệt”, bà giải thích.

Chuyện điều trị đầy cảm hứng của bà Vanessa đã thành tâm điểm chú ý của giới truyền thông. Tạp chí Smithsonian đăng bài viết. Đài truyền hình ghi cảnh bà Vanessa phát biểu tại sự kiện Bơi xuyên nước Mỹ ở Baltimore.

Tổ chức này là nhà tài trợ chính cho thử nghiệm thuốc pembrolizumab mà bà là một trong các bệnh nhân thụ hưởng. Cuối cùng liệu pháp miễn dịch đã mang lại điều bà mong muốn nhất, đó là dành nhiều thời gian hơn cho gia đình.

Bà bộc bạch: “Tôi đã chứng kiến các cháu tốt nghiệp và vào ĐH. Kết quả chẩn đoán mắc ung thư giai đoạn cuối là thử thách khó khăn nhất. Tôi đã buồn bã và tuyệt vọng. Tôi cứ nghĩ mình sắp chết nhưng điều đó đã không xảy ra. Tôi sống sót”.

——————-

TS Beata Halassy mắc ung thư vú giai đoạn 3 và sợ tác dụng phụ của hóa trị nên quyết định tiêm vi rút vào người. Đây là phương pháp điều trị mới được gọi là liệu pháp vi rút tiêu hủy ung thư.

Kỳ tới: Lấy thân mình thử vi rút chống ung thư