Cựu thứ trưởng chỉ đạo o ép doanh nghiệp, doanh nghiệp ‘móc túi’ khách hàng để hối lộ

Cơ quan Cảnh sát điều tra Bộ Công an vừa ban hành kết luận điều tra, đề nghị truy tố 21 bị can trong vụ án tiêu cực về cấp phép xuất khẩu lao động, xảy ra tại Bộ LĐ-TB-XH (nay là Bộ Nội vụ).

Kết quả điều tra cho thấy, ông Nguyễn Bá Hoan, cựu Thứ trưởng Bộ LĐ-TB-XH, và ông Tống Hải Nam, cựu Cục trưởng Cục Quản lý lao động nước ngoài, đã chỉ đạo gây khó khăn, “tạo rào cản” cho doanh nghiệp trong quá trình cấp giấy phép xuất khẩu lao động hoặc phê duyệt hồ sơ hợp đồng cung ứng lao động ra nước ngoài.

Thực hiện “chủ trương” trên, các bị can dưới quyền ông Hoan và ông Hải thường xuyên yêu cầu doanh nghiệp bổ sung tài liệu, kéo dài thời gian thẩm định, tự đưa ra quy trình thẩm định, trả lời không đúng quy định pháp luật…

Thông qua hành vi đã nêu, theo kết luận điều tra, ông Hoan được doanh nghiệp nhiều lần chi tiền với tổng số 5,25 tỉ đồng; ông Nam nhận tổng số 7,9 tỉ đồng, trong đó hưởng lợi cá nhân hơn 5,6 tỉ đồng.

“Móc túi” người lao động để có tiền chi hối lộ

Theo cơ quan điều tra, lo sợ không thực hiện đúng tiến độ với hợp đồng đã ký với đối tác nước ngoài, các doanh nghiệp buộc phải chi tiền cho nhóm bị can thuộc Bộ LĐ-TB-XH. Và để có tiền “đối ngoại”, doanh nghiệp lại quay sang “móc túi” chính những người đi xuất khẩu lao động.

Điển hình tại Công ty Hoàng Long, Chủ tịch HĐQT doanh nghiệp này là Nghiêm Quốc Hưng sau thời gian điều hành đã nhận thấy cần tạo quan hệ tốt với lãnh đạo Bộ LĐ-TB-XH và Cục Quản lý lao động nước ngoài, để được tạo điều kiện khi phê duyệt hồ sơ hoặc bỏ qua lỗi, xử lý nhẹ khi thanh tra, kiểm tra…

Muốn kết nối thì phải có chi phí, ông Hưng chỉ đạo nhân viên thu thêm của người lao động các khoản phí không đúng quy định, từ 2.000 – 4.000 USD (tương đương 45 – 135 triệu đồng) mỗi người, tùy thị trường, ngành nghề.

Nguồn thu trên sẽ hạch toán vào phần mềm riêng, không kê khai thuế theo quy định. Tiền “móc túi” khách hàng được ông Hưng chỉ đạo sử dụng để “chi phí đối ngoại”, môi giới và chiếm hưởng cá nhân.

Từ năm 2020 – 2024, ông Hưng cùng đồng phạm thu tiền trái quy định, đưa hơn 15.000 người Việt Nam đi xuất khẩu lao động ở Đài Loan, Hàn Quốc, Nhật Bản. Bằng việc che giấu doanh thu thực tế, các bị can gây thiệt hại về thuế cho Nhà nước 241 tỉ đồng.

Tương tự, Công ty Sona đã đưa hơn 1.000 người Việt Nam đi xuất khẩu lao động tại nhiều quốc gia, thu tiền sai quy định, bỏ ngoài sổ sách kế toán gây thiệt hại về thuế hơn 2,4 tỉ đồng. Công ty Incoop3 đưa 293 lao động đi Hàn Quốc, thu sai quy định và để ngoài sổ sách kế toán gây thiệt hại về thuế cho Nhà nước 432 triệu đồng. Cả hai doanh nghiệp này đều dành một phần tiền từ khoản “móc túi” khách hàng để chi “đối ngoại” cho các cựu cán bộ.

Vì sao không có ai bị đề nghị truy cứu tội đưa hối lộ?

Vụ án này, cựu Thứ trưởng Bộ LĐ-TB-XH Nguyễn Bá Hoan và cựu Cục trưởng Cục Quản lý lao động nước ngoài Tống Hải Nam cùng bị đề nghị truy tố tội nhận hối lộ. Một cá nhân khác bị đề nghị truy tố tội môi giới hối lộ. Song, không có ai bị đề nghị truy tố tội đưa hối lộ.

Kết luận điều tra thể hiện, để được phê duyệt hồ sơ đưa người đi xuất khẩu lao động, từ năm 2023 – 2025, bị can Nghiêm Quốc Hưng đã chi 259.800 USD cho các cựu lãnh đạo, cán bộ thuộc Bộ LĐ-TB-XH. Tương tự, bị can Nghiêm Văn Định (Giám đốc Công ty Incoop3) chi 43.000 USD và 20 triệu đồng, Nguyễn Đức Nam (Chủ tịch HĐQT Công ty Sona) chi 170 triệu đồng…

Ngoài ra, hàng chục doanh nghiệp phải chi từ 200 triệu đồng đến hơn 1 tỉ đồng mỗi hồ sơ để “chạy” giấy phép xuất khẩu lao động. Số tiền này hoặc được đưa trực tiếp cho chuyên viên thuộc Bộ LĐ-TB-XH, hoặc thông qua công ty trung gian rồi mới đến tay các cựu cán bộ.

Kết luận điều tra không nêu lý do cụ thể về việc không có bị can nào bị đề nghị truy tố tội nhận hối lộ. Tuy nhiên, tại phần ghi nhận tình tiết tăng nặng, giảm nhẹ, cơ quan điều tra cho hay, nhóm bị can Nghiêm Quốc Hưng, Nguyễn Đức Nam, Nghiêm Văn Định… đã có đơn tố cáo giúp cơ quan điều tra làm rõ hành vi nhận hối lộ; đồng thời tự nguyện nộp khắc phục hậu quả vụ án hoặc số tiền hưởng lợi.

Theo quy định tại điều 29 bộ luật Hình sự, người phạm tội có thể được miễn trách nhiệm hình sự nếu trước khi hành vi phạm tội bị phát giác đã tự thú, khai rõ sự việc, góp phần có hiệu quả vào việc phát hiện và điều tra tội phạm.

Điều 364 bộ luật này cũng quy định người bị ép buộc đưa hối lộ mà chủ động khai báo trước khi bị phát giác, thì được coi là không có tội và được trả lại toàn bộ của đã dùng để đưa hối lộ.

Người đưa hối lộ tuy không bị ép buộc nhưng đã chủ động khai báo trước khi bị phát giác, thì có thể được miễn trách nhiệm hình sự và được trả lại một phần hoặc toàn bộ của đã dùng để đưa hối lộ.