Đề nghị đóng cửa thủy điện gây hậu quả xấu

Chiều 8-12, Quốc hội (QH) thảo luận ở hội trường về dự thảo Nghị quyết của QH về cơ chế, chính sách phát triển năng lượng quốc gia giai đoạn 2026-2030. Một trong những nội dung được đại biểu (ĐB) quan tâm cho ý kiến là quản lý, chế tài việc thủy điện xả lũ gây hậu quả xấu; việc khuyến khích doanh nghiệp khu vực Nhà nước và tư nhân tham gia nghiên cứu, đầu tư phát triển điện hạt nhân mô-đun nhỏ (SMR).

Sẽ có thêm 200 thủy điện nhỏ và vừa

Theo ĐB Nguyễn Anh Trí (đoàn Hà Nội), phạm vi điều chỉnh của dự thảo đưa nhiều nội dung về quy hoạch, đầu tư xây dựng dự án điện lực; phát triển điện gió ngoài khơi, mua bán điện, dầu khí, đầu tư xây dựng dự án dầu… song lại không đề cập một nội dung rất quan trọng là thủy điện. Đề nghị QH, Chính phủ xem xét về sự phát triển thủy điện, đặc biệt là thủy điện nhỏ với những hậu quả về xả lũ. Phát triển điện không chỉ bảo đảm an toàn, không gây hại môi trường, an ninh – quốc phòng, mà quan trọng hơn cả là thủy điện phải không gây hại cho dân, không ảnh hưởng tới tính mạng con người.

Theo ĐB Nguyễn Anh Trí, thực tế nhiều năm qua cho thấy hàng loạt thủy điện nhỏ đã từng xả lũ gây ngập lụt hoặc ảnh hưởng nghiêm trọng đến đời sống người dân. Các hồ chứa nhỏ không có dung tích dự trữ đủ lớn để điều tiết lũ. Khi mưa lớn, nước về dồn dập, hồ nhanh đầy, buộc phải xả lũ dễ gây “lũ ống, lũ quét”. Quy trình vận hành, thông báo xả lũ đôi khi thực hiện “bất ngờ, không kịp thời” khiến người dân hạ du không có thời gian di dời, phòng tránh.

ĐB Nguyễn Anh Trí bày tỏ lo lắng khi theo quy hoạch điện, sẽ có khoảng 200 thủy điện nhỏ và vừa được phê duyệt. Do đó, ông nhìn nhận nghị quyết chưa thực sự quan tâm đúng mức về thủy điện nhỏ và vừa, sự an toàn cho nhân dân, cộng đồng. “Trường hợp thủy điện nào không khắc phục được thì nên đóng cửa hoạt động. Với thủy điện xả lũ gây thiệt hại cho dân thì phải đền bù xứng đáng; gây tổn hại đến tính mạng người dân thì phải xử lý hình sự” – ông Trí nói.

Tháo gỡ vướng mắc về hoàn thuế

Cũng trong sáng 8-12, QH thảo luận tại tổ về dự án Luật Sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Thuế giá trị gia tăng (GTGT). Dự thảo quy định về chính sách thuế GTGT đối với sản phẩm nông sản, thức ăn chăn nuôi, khấu trừ thuế GTGT đầu vào và điều kiện hoàn thuế tại khoản 1 điều 5, khoản 5 điều 9, điều 14 và khoản 9 điều 15 Luật Thuế GTGT số 48/2024/QH15.

Cụ thể, để tiếp tục hỗ trợ, tạo điều kiện cho các doanh nghiệp (DN), hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã trong hoạt động kinh doanh sản phẩm nông nghiệp, hỗ trợ bà con nông dân trong việc tiêu thụ sản phẩm, Chính phủ trình bổ sung vào khoản 1 điều 5 về đối tượng không chịu thuế (nội dung này trước đây quy định tại khoản 1 điều 1 Luật số 106/2016/QH13 và đã bị bãi bỏ tại Luật Thuế GTGT số 48/2024/QH15) và bổ sung 1 khoản (khoản 3a) tại điều 14 về khấu trừ thuế GTGT đầu vào của Luật Thuế GTGT số 48/2024/QH15.

Theo Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính Phan Văn Mãi, những vướng mắc cơ bản vẫn xuất phát từ vấn đề chậm trễ trong hoàn thuế GTGT. Vì vậy, cần xem xét, đánh giá kỹ đối với từng nội dung kiến nghị cụ thể của DN; cân nhắc nội dung nào cần thiết phải sửa trong luật, nội dung nào do khâu tổ chức thực hiện, cần thiết phải sửa trong văn bản dưới luật. Ông Phan Văn Mãi cũng nhấn mạnh, Chính phủ cần đánh giá kỹ tác động, rủi ro và có các giải pháp quản lý nhằm bảo đảm phòng ngừa tiêu cực, gian lận hoàn thuế GTGT.

Dù đồng ý với báo cáo thẩm tra và việc sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Thuế GTGT, tuy nhiên, ĐB Trần Hoàng Ngân (đoàn TP HCM) còn băn khoăn, trong dự thảo có quy định hộ kinh doanh, với mức doanh thu chịu thuế từ 200 triệu đồng trở lên. Theo ĐB, vừa qua, khi thảo luận dự án thuế thu nhập cá nhân (sửa đổi), nhiều người cũng đề nghị mức như trên là thấp và đề nghị áp dụng thuế từ 500 triệu đồng trở lên.

Trong khi đó, ĐB Đàng Thị Mỹ Hương (đoàn Khánh Hòa) tập trung phân tích về quy định sửa đổi, bổ sung tại khoản 1 điều 5 của dự thảo luật. Theo đó, quy định mới cho phép DN, hợp tác xã mua bán sản phẩm nông nghiệp (nông sản chưa chế biến) để bán cho DN khác thì không phải kê khai, tính nộp thuế GTGT theo quy định của Bộ Tài chính. Việc này, theo quy định hiện hành của Bộ Tài chính, đồng nghĩa với việc DN không phải kê khai và tính nộp thuế GTGT đầu ra nhưng vẫn được khấu trừ thuế GTGT của đầu vào. Chính phủ nhận định quy định này sẽ giúp giảm áp lực tài chính cho DN. Tuy nhiên, ĐB Đàng Thị Mỹ Hương dẫn báo cáo thẩm tra, chỉ ra rằng nếu quy định không chặt chẽ thì có thể tạo kẽ hở cho các DN, cụ thể là rủi ro DN có thể mua khống hóa đơn để hợp thức hóa đầu vào và hoàn thuế GTGT.