(PLO)- Cơ quan thẩm tra cho rằng chính sách loại trừ, miễn, giảm trách nhiệm của cán bộ khi tham gia triển khai dự án đường sắt Lào Cai – Hà Nội – Hải Phòng với tổng mức đầu tư hơn 8 tỉ USD là cần thiết.
Chiều 13-2, Quốc hội nghe Bộ trưởng GTVT Trần Hồng Minh trình bày tờ trình về chủ trương đầu tư dự án đầu tư xây dựng tuyến đường sắt Lào Cai – Hà Nội – Hải Phòng.
Dự án đường sắt hơn 8 tỉ USD
Theo ông Minh, tuyến đường sắt có chiều dài tuyến chính là khoảng 390,9 km và ba tuyến nhánh khoảng 27,9 km.
Về quy mô đầu tư, sẽ xây dựng mới tuyến đường sắt điện khí hóa khổ 1.435 mm, cùng vận chuyển hành khách và hàng hóa. Trong đó, tuyến chính đoạn từ ga Lào Cai mới đến ga Nam Hải Phòng tốc độ thiết kế 160 km/giờ, đoạn qua khu vực đầu mối Hà Nội tốc độ thiết kế 120 km/h, các đoạn nối, tuyến nhánh tốc độ thiết kế 80 km/giờ.
Theo ông Minh, sơ bộ tổng nhu cầu sử dụng đất khoảng 2.632 ha, số dân tái định cư khoảng 19.136 người. Chính phủ đề xuất dự án đầu tư theo hình thức đầu tư công. Sơ bộ tổng mức đầu tư hơn 200.000 tỉ đồng (tương đương khoảng 8,3 tỉ USD).
Nguồn vốn sẽ sử dụng ngân sách Nhà nước (trung ương, địa phương), nguồn vốn trong nước, nguồn vốn nước ngoài (vay Chính phủ Trung Quốc) và các nguồn vốn hợp pháp khác.
Về tiến độ thực hiện, Chính phủ đề xuất, lập báo cáo nghiên cứu khả thi từ năm 2025, phấn đấu cơ bản hoàn thành dự án năm 2030.
“Phương án tổ chức khai thác sẽ được điều chỉnh phù hợp với nhu cầu vận tải từng thời điểm, đối tượng phục vụ, đảm bảo khai thác hiệu quả hệ thống kết cấu hạ tầng” – Bộ trưởng GTVT nói.
Để triển khai thực hiện dự án, Chính phủ đề nghị cho áp dụng 19 chính sách đặc thù theo thẩm quyền của Quốc hội, trong đó có 15 chính sách đã áp dụng cho dự án đường sắt tốc độ cao Bắc – Nam và bốn chính sách mới.
Miễn trách nhiệm cán bộ là cần thiết
Thẩm tra nội dung này, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh đề nghị đánh giá tổng thể hiệu quả của các dự án đường sắt dự kiến sẽ đầu tư và đánh giá kỹ lưỡng phương án tài chính, các tác động trong quá trình vận hành, khai thác của các dự án để giảm thiểu các rủi ro về sau.
Bên cạnh đó, dự kiến tuyến đường sắt hiện hữu (khổ 1.000 mm) sẽ đảm nhận vận tải hành khách nội địa, du lịch chặng ngắn, vận chuyển một số chủng loại hàng hóa có sẵn chân hàng kết nối trực tiếp với tuyến đường sắt. Một số ý kiến cho rằng với ưu thế của dự án sau khi hoàn thành sẽ ảnh hưởng rất lớn đến hiệu quả của tuyến đường sắt hiện hữu và các tuyến đường bộ cao tốc song hành.
“Do đó, Ủy ban Kinh tế đề nghị bổ sung các kịch bản khai thác và giải pháp trong trường hợp phải dừng khai thác tuyến đường sắt hiện hữu do thiếu hiệu quả” – ông Thanh nói.
Về các cơ chế, chính sách đặc thù, đặc biệt, cơ quan thẩm tra nhận thấy, Chính phủ đề xuất Quốc hội cho phép áp dụng một số cơ chế, chính sách đặc thù, đặc biệt là rất cần thiết. Đáng chú ý trong đó có chính sách về loại trừ, miễn hoặc giảm nhẹ trách nhiệm với người đứng đầu cơ quan, đơn vị, cán bộ, công chức, viên chức tham gia, thực hiện dự án.
Theo ông Thanh, có ý kiến cho rằng với tiến độ cấp bách của dự án, việc chuẩn bị đầu tư sẽ có thể xảy ra những bất cập, chưa thể đánh giá được; chính sách này sẽ góp phần bảo vệ cán bộ, công chức, viên chức có tinh thần trách nhiệm.
Tuy nhiên, để bảo đảm tính khả thi trong quá trình triển khai thực hiện, cần làm rõ phạm vi đối tượng, các loại hành vi được miễn trừ, xác định rõ các yếu tố lỗi do vô ý, không vụ lợi, các trách nhiệm cụ thể được miễn trừ.
Bên cạnh đó, có ý kiến khác cho rằng, pháp luật hiện hành đã quy định về miễn trừ hoặc giảm nhẹ trách nhiệm đối với cán bộ, công chức, viên chức khi thực hiện nhiệm vụ; quy định về khuyến khích, bảo vệ cán bộ năng động, sáng tạo, dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm vì lợi ích chung.
Mặc dù dự án được triển khai trong thời gian gấp nhưng quá trình xây dựng hoàn thiện hồ sơ đều đã tuân thủ theo quy trình thủ tục của pháp luật. Việc áp dụng cơ chế có thể tạo ra chính sách không đồng đều đối với các cán bộ, công chức đã tham gia tham mưu các dự án có tính chất tương tự. Do đó, chính sách nêu trên là không cần thiết.
“Ủy ban Kinh tế cho rằng đây là chính sách chưa có tiền lệ, do vậy trường hợp cần thiết Chính phủ cần báo cáo xin ý kiến cấp có thẩm quyền trước khi trình Quốc hội xem xét, quyết định” – ông Thanh nói.
Liên quan đến nguồn vốn, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh cho biết các cơ chế, chính sách đặc thù, đặc biệt đã được Quốc hội cho phép áp dụng trong thời gian qua và đã được cấp có thẩm quyền xem xét, cho ý kiến, do đó kiến nghị của Chính phủ là có cơ sở.
Tuy nhiên, đề nghị trong quá trình triển khai, thực hiện cần tuân thủ nguyên tắc bảo đảm các cân đối vĩ mô và an toàn nợ công quốc gia.
Ủy ban Kinh tế cũng cho rằng dự án có quy mô rất lớn, yêu cầu kỹ thuật cao, phức tạp và thời gian kéo dài sẽ tiềm ẩn rủi ro như đã xảy ra đối với nhiều dự án trọng điểm trong thời gian qua, như kéo dài thời gian, tăng tổng mức đầu tư.
Do đó, đề nghị nghiên cứu kỹ lưỡng và có giải pháp khắc phục để bảo đảm không xảy ra tình trạng tương tự đối với dự án khác.
Nguồn: https://plo.vn/de-xuat-co-che-chua-co-tien-le-khi-lam-duong-sat-lao-cai-ha-noi-hai-phong-post834153.html
